شرایط بحرانی پیشین در بازارهای مختلف پس از اعلام آتش‌بس میان جمهوری اسلامی و اسراییل همچنان ادامه یافته است. برخلاف ادعای مقامات مسئول کمبود و افزایش قیمت کالا نمایان شده و شاخص‌های اقتصادی وضعیت منفی دارند و کارشناسان نسبت به لزوم اقدامات ضروری دولت برای ساماندهی شرایط اقتصاد هشدار می‌دهند.
بازار بورس تهران امروز چهارشنبه ۱۱ تیرماه ۱۴۰۴ برای پنجمین روز پیاپی با سقوط شاخص و خروج پول از بازار روبرو بود. شاخص کل بورس در پایان معاملات امروز با ریزش ۴۲ هزار و ۲۰۸ واحدی در پایان معاملات امروز به ۲ میلیون و ۶۸۹ هزار واحد رسید. شاخص هم‌وزن نیز با ریزش ۱۴ هزار و ۸۹۱ واحدی روبرو بود.
همچنین در طول معاملات امروز بازار سرمایه، بیش از ۱۳ هزار و ۲۰۰ میلیارد تومان از بازار خارج شد که رکوردی تاریخی به شمار می‌رود و نشان‌دهنده ادامه روند فرار سرمایه‌گذاران خرد از بورس است.
ریزش پنج روزه شاخص بازار بورس پس از دو هفته تعطیلی بازار به علت جنگ میان اسراییل و جمهوری اسلامی است و از سوی دیگر بیانگر عدم اطمینان بازار به آتش‌بس میان طرفین است. سرمایه‌گذاران و فعالان بازار سرمایه به علت ریسک بالایی که شرایط جنگی در اقتصاد شکننده ایران ایجاد می‌کند در حال خروج سرمایه‌های خود از این بازار هستند.
در بازارهای دیگر و بخش‌های مختلف اقتصاد ایران نیز نشانه‌هایی از تشدید بحران‌های مزمن اقتصاد ایران پس از جنگ جمهوری اسلامی و اسراییل به روشنی دیده می‌شود.
حسین راغفر اقتصاددان نزدیک به اصلاح‌طلبان معتقد است در شرایط کنونی سیاسی و اقتصادی ایران، حمایت از اقشار آسیب‌پذیر و آسیب‌دیده نیاز عاجل کشور است اما تأکید کرد دولت هیچ برنامه‌ای برای اداره کشور ندارد.
این اقتصاددان با تأکید بر اینکه آتش‌بس فعلی طولانی نخواهد ماند، تأکید کرده که «اگر حمایت‌های لازم از فرودستان صورت نگیرد، اسراییل خواهد توانست پادوهای بیشتری در ایران پیدا کند.» از نظر او حمایت از معیشت عمومی هر هزینه‌ای که داشته باشد، در شرایط فعلی باید تأمین شود.
او توضیح داده که «این جنگ بیشترین تاثیر را برای زندگی عموم جامعه و فرودستان داشته است؛ اقشاری که تا پیش از جنگ هم وضعیت معیشتی بحرانی داشتند و حالا وضعیت بدتر شده است. ۵ میلیون راننده موتور که از این راه درآمد کسب می‌کنند و همچنین ۸ میلیون نفر هم از طریق مسافرکشی اینترنتی کسب درآمد می‌کنند در این روزها به دلیل قطع اینترنت و … از کسب درآمد محروم شدند. در این وضعیت باید دولت برای این مسائل چاره‌جویی کند تا جامعه‌ای که در این روزها، حمایت در خور و شایسته‌ای از کشورش داشته، دچار مشکلات مضاعف نشوند.»
حسین راغفر معتقد است «دولت فعلی در هیچ موردی برنامه مشخص نداشته و به نظر هم نمی‌رسد برای اداره این وضعیت برنامه خاصی داشته باشند یا حتی سناریوها مختلف را برنامه‌ریزی کرده باشند.»
راهکار ارائه شده از سوی راغفر اینست که «دولت نباید اجازه افزایش قیمت را به تولیدکنندگان بدهد و حتما باید در این عرصه مداخله کند.» وی می‌افزاید: «همانطوری که گفتم حمایت از معیشت مردم در این روزها ضروری‌ترین اقدام‌هاست و نباید اجازه بدهند توده‌های مردم به قربانی طمعکاری برخی تبدیل شوند. همچنین باید جلوی تعدیل نیرو بنگاه‌ها گرفته شود و در صورت لزوم یارانه مربوط به تثبیت قیمت یا حفاظت از مشاغل هم به برخی تولیدکنندگان بپردازند.»
این در حالیست که بلافاصله پس از اعلام آتش‌بس نه تنها قیمت انواع کالاها و خدمات افزایش یافت بلکه موجی از اخراج نیروی کار نیز همزمان با جنگ آغاز شده است. برخی از نیروهای کار نیز با دو پیشنهاد کاهش دستمزد یا اخراج روبرو شده‌اند که اغلب آنها، کاهش دستمزد را پذیرفته‌اند تا در شرایط بحرانی اقتصاد و بازار خراب کار، درآمد ناچیزی داشته باشند.
کمال سیدعلی معاون پیشین ارزی بانک مرکزی نیز معتقد است دولت باید منابع ارزی خود را بر اساس دو اولویت تامین نیازهای دفاعی و کالاهای اساسی مردم اختصاص دهد.
معاون پیشین ارزی بانک مرکزی افزوده «پس از جنگ، متغیرهای کلان اقتصاد به سرعت وارد مسیر منفی‌تری می‌شوند. متغیرهایی چون کسری بودجه، افزایش نقدینگی و نرخ تورم از جمله این متغیرها هستند. اینجا از دولت و بانک مرکزی انتظار می‌رود که با مدیریت بازارهای موازی یا استفاده از ابزاری چون اوراق قرضه یا کنترل ترازنامه بانک‌ها، به مدیریت تورم دست بزنند.»
وی افزوده «رفع تنگنای ارزی یک ضرورت مهم و فوری برای ایران است. این اقدام هم می‌تواند از طریق کاهش تحریم‌ها (اگر امکان پذیر باشد) یا افزایش توان داخلی در دستور قرار بگیرد. در عین حال باید منابع ارزی بر اساس اولویتهای کشور اختصاص یابد. در وضعیت فعلی تقویت توان امنیتی و دفاعی ضرورتی قابل چشم‌پوشی است و طبیعی است منابع ارزی به جای واردات کالاهای مصرفی یا لوکس، برای تقویت توان کشور صرف شود.»
مرتضی افقه از دیگر اقتصاددانانی است که می‌گوید دولت باید اقداماتی ضروری برای مدیریت اقتصاد کشور در شرایط کنونی انجام دهد.
مرتضی افقه در گفتگو با روزنامه «آرمان ملی» گفته « تمرکز اصلی دولت باید بر احیای تولید، هدایت سرمایه‌ها و ایجاد سامان درونی باشد تا بتوان گام‌های اولیه در مقابل اسرائیل را از جایگاه قدرت اقتصادی برداشت. در حقیقت پیش از آغاز درگیری‌های نظامی و امنیتی آشکار میان ایران و اسرائیل، نشانه‌هایی از یک جنگ تمام‌عیار اقتصادی میان ایران و کشورهای حامی اسرائیل دیده می‌شد. این جنگ، اگرچه بی‌صدا و بی‌دود و آتش بود، اما فشارهای ناشی از آن در قالب تحریم‌ها و محدودیت‌های بین‌المللی بر دوش اقتصاد ایران سنگینی می‌کرد.»
این اقتصاددان افزوده «شرایط خاصی که اکنون به دلیل درگیری مستقیم ایران و اسرائیل به‌وجود آمده، ایجاب می‌کند که بسیاری از مسائل اقتصادی، با فوریت و قاطعیت تمام مورد بررسی و اقدام قرار گیرند.»
مرتضی افقه معتقد است «درست است که بسیاری از موانع تولید، پیش از آغاز جنگ و حتی در دل تحریم‌ها وجود داشتند؛ اما امروز فرصت نادری برای دولت فراهم شده تا با عزم و جسارت، این گره‌های کهنه را باز کند. این لحظه، شاید میدان اثبات و محک واقعی عملکرد دولت باشد. اگر با رویکردی فوریتی و در عین حال مؤثر به میدان بیاید، می‌تواند هم رضایت مردم را جلب کند، هم تولیدکنندگان را از بن‌بست بیرون بیاورد و هم در جنگ‌های ترکیبی مشابه، نقش تعیین‌کننده‌ای ایفا کند.»
