رسانه‌های ژاپنی دوشنبه، سوم سپتامبر (۱۲ شهریور) گزارش دادند شرکت‌های بزرگ عمده‌فروشی نفت ژاپن در حال آماده شدن برای توقف خرید نفت از ایران در ماه آینده میلادی هستند.
این اقدام در رابطه با تحریم‌های آمریکا علیه جمهوری اسلامی است که از ماه نوامبر آغاز میشود. خبرگزاری فرانسه گزارش داده توکیو تلاش کرده است تا برای ادامه واردات نفت از ایران معافیت دریافت کند اما به نظر می‌رسد بعید است که آمریکا با این معافیت موافت کند.
سخنگوی شرکت عمده‌فروش شوا شل سیکو به خبرگزاری فرانسه گفته است: «ما گفته‌ایم که تصمیم دولت در مورد واردات نفت از ایران را رعایت اما از اظهار نظر بیشتر خودداری می‌کنیم زیرا اطلاعات در مورد تجارت‌های منحصر به فرد را فاش نمی‌کنیم.»
هیروشیگه سکو وزیر تجارت ژاپن در ماه اوت گفت توکیو مذاکرات بیشتری با آمریکا برای دریافت معافیت از تحریم‌ها علیه تهران پیش خواهد برد.
ژاپن به دنبال واردات نفت از کشورهای دیگر است تا کمبود نفت ناشی از تحریم‌های ایران را جبران کند. به نوشته رسانه‌های ژاپنی شرکت بزرگ نفتی ژاپن با این حال، در حال یافتن راه‌هایی برای افزایش واردات از کشورهای دیگر واردات نفت خام ایران ۵٫۳ درصد از کل واردات نفت ژاپن را تشکیل می‌دهد اما توکیو برای امنیت انرژی خود به تامین نفت از ایران وابسته است.
راه‌هایی که ایران میتواند نفت خود را بفروشد
جمهوری اسلامی تلاش می‌کند مشتریان اصلی نفت خود را حفظ کند. خبرگزاری بلومبرگ در گزارشی مینویسد، دونالد ترامپ صادرات نفت ایران را هدف قرار داده، اما تحریم‌های آمریکا به تنهایی برای قطع کامل درآمدهای نفتی ایران کافی نیست.
در این باره الن میلیگان کارشناس مسائل نفتی می‌گوید ارائه تخفیف، معاملات تهاتری و قاچاق نفت و حتی غیرفعال کردن سیستم‌های ردگیری نفتکشها از جمله راه‌هایی است که رژیم ایران ممکن است از آنها برای حفظ حدود ۸۰۰ هزار بشکه از صادرات نفت خود بعد از اجرای تحریم‌های آمریکا در ماه نوامبر استفاده کند.
بلومبرگ اشاره کرده تحریم‌ها لطمه قابل توجهی به فروش نفت ایران خواهد زد اما فروش نفت کمتر از یک میلیون بشکه نیز تا حدی میتواند از تبعات منفی تحریم‌ها از جمله کاهش شدید ارزش ریال و افزایش تورم بکاهد.
چین، ترکیه و هند احتمالا همچنان به خرید نفت از ایران ادامه خواهند داد، در حالی که دیگر مشتریان عمده نظیر ژاپن، کره جنوبی و کشورهای اروپایی از همین حالا قطع خرید نفت از ایران را آغاز کردهاند.
در دور قبلی تحریم‌ها رژیم ایران توانست از طریق غیرفعال کردن سیستم‌های ردیابی تانکرهایش، مسیر و حجم صادرات نفت خود را پنهان کند و میلیونها بشکه نفت صادر کند.
رابین میلز تحلیلگر ارشد موسسه قمر انرژی در دوبی گفت، تقریباً روزانه ۲۰۰ هزار بشکه از فروش نفت ایران در دوره بعد از تحریم‌ها فاش نمیشد. به گفته‌ی وی «این میزان صادرات در کاهش آسیب مالی وارده به ایران مهم خواهد بود، اما تاثیر قابل توجهی در بازار جهانی نفت نخواهد داشت.»
خرید و فروش پنهانی
ایمان ناصری مدیر بخش خاورمیانه موسسه FGA لندن در این‌باره می‌گوید: «چین، ترکیه و هند احتمالا پس از ماه نوامبر خرید نفت از ایران را ادامه خواهند داد. پالایشگاههای خصوصی چینی ممکن است پنهانی از ایران نفت خریداری کنند.»
وی افزود، ممکن است ایران در سال ۲۰۱۹، مجموعاً روزانه ۸۰۰ هزار بشکه نفت صادر کند که حدود ۲۰۰ هزار بشکه آن از طریق تانکرهای عبوری از عراق، افغانستان و پاکستان خواهد بود.
ارزان‌فروشی و تهاتر
برخی کارشناسان معتقدند بسیاری از خریداران نمیتوانند در مقابل تخفیفهای قابل توجه مقاومت کنند و برخی ممکن است با استفاده از معاملات تهاتری همچون اوایل دهه جاری میلادی از ایران نفت بخرند.
احسا خومان تحلیلگر ارشد موسسه مالی میتسوبیشی یواف‌جی می‌گوید: «تجارت تهاتری و مکانیزمهای تامین مالیِ ویژه از جمله راه‌هایی هستند که مشتریان نفت ایران میتوانند پرداختهای نفتی به این کشور را در دوره تحریم‌ها ادامه دهند.»
هند در فاصله سالهای ۲۰۱۲ تا ۲۰۱۶ با روپیه از ایران نفت خرید و ایران از این پول برای واردات کالا از هند استفاده کرد.
با وجود استفاده از این تاکتیکها تردیدی نیست که صنعت نفت و اقتصاد ایران از تحریم‌های جدید دولت آمریکا به شدت آسیب خواهد دید. صادرات نفت ایران به اروپا از ماه مه تا کنون ۴۵ درصد، یعنی ۲۲۶ هزار بشکه در روز کاهش یافته و شرکت‌های توتال و رویال داچ شل خرید نفت از تهران را به کلی متوقف ساخته‌اند.
