زمستان سرد امسال مصرف گاز در کشور را افزایش داده و نه تنها مصرف گاز با رکورد تازهای روبرو شده بلکه تولید برق نیز با کاهش روبرو شده. کمبود گاز و برق احتمال قطع انرژی واحدهای تولیدی و صنعتی را افزایش داده است.
سرمای هوا در روزهای گذشته مصرف گاز در ایران را به شدت افزایش داده است. استانهای تهران، قم و البرز بیشترین مصرف روزانه گاز را دارند و ۱۵۰ میلیون مترمکعب گاز مصرف میکنند. استانهای شمالغربی کشور در رتبه بعدی با مصرفی حدود ۱۱۰ تا ۱۱۵ میلیون مترمکعب در روز قرار دارند. استانهای شمالی کشور با مصرف روزانه ۸۰ میلیون مترمکعب و استانهای شمالشرق کشور با مصرفی در همین حدود در رتبههای بعدی جای گرفتهاند.
محمدرضا جولایی مدیر «دیسپچینگ» شرکت ملی گاز ایران گفته با توجه به ادامه هوای سرد در اکثر نقاط کشور، پیشبینی میشود در روزهای آینده مصرف گاز بخش خانگی و تجاری به روزانه ۷۰۰ میلیون مترمکعب برسد.
محمدرضا جولایی گفته که با توجه به کاهش دما در مناطق شمال و شمالغرب کشور، اکنون بطور میانگین روزانه ۶۵۰ تا ۶۶۰ میلیون مترمکعب گاز در بخش خانگی و تجاری مصرف میشود که حدود ۸۰ درصد گاز تولیدی کشور است.
او با بیان اینکه این مقدار مصرف رقم بسیار بالایی است و سبب اعمال محدودیتها در دیگر صنایع میشود، افزوده که هرقدر مصرف گاز در بخش خانگی افزایش یابد به همین مقدار مجبوریم سوخت نیروگاهها و صنایعی مانند فولاد و پتروشیمیها را کم کنیم.
مدیر «دیسپچینگ» شرکت ملی گاز ایران تأکید کرده که «در نیروگاهها کمبود سوخت را با جایگزینی سوخت مایع جبران میکنیم، اما در بعضی صنایع مانند پتروشیمی و فولاد امکان جایگزینی نیست و ناچار باید فعالیت آنها را محدود کنیم.»
افزایش مصرف گاز به دلیل سرمای هوا سبب قطع گاز و برق در برخی واحدهای تولیدی و صنعتی شده است. جواد اوجی وزیر نفت دولت سیزدهم پیش از این گفته بود ایران با کمبود ۲۰۰ میلیون متر مکعب گاز در فصل زمستان مواجه خواهد شد.
ارباب افضلی مدیرعامل کارخانه سیمان تربت جام گفته که «به سبب برودت هوا، از اواخر آبان ماه، گاز سیمانیها قطع شده است و میگویند این توقف سه ماهه ادامه خواهد داشت که اگر اینگونه پیش برویم، صنعت سیمان نابود میشود.»
مدیرعامل کارخانه سیمان تربت جام افزوده که با این وضع چیزی جز ورشکستگی نصیب صنعت ما نمیشود. دولت هر روز با وضع قوانین متعدد فشار بیشتری به صنعت وارد میکند.
این در حالیست که فولاد خراسان پس از فولاد مبارکه و فولاد اصفهان، سومین کارخانه مهم در صنعت فولاد ایران است. ارباب افضلی گفته که «در سه ماه ابتدای سال۱۴۰۰ رکورد تولید را شکستیم و بیش از برنامه تولید کردیم، اما متاسفانه از اول تابستان با مشکلات قطعی برق سنگین روبرو شدیم و تقریبا می توان گفت سه ماهه دوم سراسر با عدم تولید به دلیل بحران قطعی برق و در ادامه قطعی گاز روبرو بودیم.»
دیگر صنایع کشور نیز با قطع گاز و برق دچار اختلال در فعالیت شدهاند. مدیرعامل کارخانه توس چینی گفته که «قطعیهای مکرر برق و گاز و بالا رفتن قیمت گاز و برق یعنی بالا رفتن قیمت تمام شده؛ وقتی با یک شرکت قرارداد میبندیم دیگر نمیتوانیم تا آخر سال قیمتها را تغییر بدهیم. نمیشود که تمامی فشارها به بخش صنعت و تولید وارد شود. خیلی ساده میتوان فهمید که کم کم بوی ورشکستگی این صنایع هم به مشام میرسد.»
مدیرعامل کاشی فیروزه نیز گفته که «بدون خبر قبلی از ابتدای اسفند تا اول فروردین پارسال قیمت گاز دو برابر شد و مکرر با قطعی برق و گاز مواجهیم و دوباره از اول فروردین و اردیبهشت امسال این دو برابر به سه برابر تبدیل شد و این تغییرات باعث شد هزینه مصرف ما که ۱۲۰ میلیون تومان بود به ۴۰۰ میلیون تومان افزایش پیدا کند. همه هزینهها در همه حوزهها اعم از انرژی، مالیات، بیمه و … به صورت سرسامآور در حال افزایش است.»
از سوی دیگر ابتدای آذرماه امسال نیز محمدرضا افشین رئیس اداره صنایع معدنی سازمان صنعت، معدن و تجارت خراسان رضوی از افزایش ۳۰۰ درصدی بهای گاز صنایع و اعتراض شدید واحدهای تولیدی ایران خبر داده و گفته بود: «افزایش ۱۰۰ درصدی بهای گاز در سال گذشته و افزایش حدود ۳۰۰ درصدی آن در امسال، موجب اعتراض شدید واحدهای تولیدی شده و افزایش هزینه تمام شده کالاهای تولیدی را در پی دارد.»
مسعود میرکاظمی رئیس سازمان برنامه و بودجه گفت که «در سالهای گذشته سرمایهگذاری لازم در صنعت نفت و گاز انجام نشده است و حال آنکه برای پاسخ به نیاز کشور به ۱۶۰ میلیارد دلار سرمایهگذاری در این حوزه نیاز داریم.»
جدا از افزایش مصرف گاز به دلیل سرمای هوا، همانطور که مسعود میرکاظمی اشاره کرده سرمایهگذاری نکردن در زیربناهای صنعت نفت و همچنین برق علت اصلی مشکلات است.
در همین رابطه مجتبی صمیمی کارشناس اقتصادی گفته «یکی از اصلیترین مشکلاتی که ما در حوزهی صنعت با آن روبرو هستیم، نبود مدیریت یکپارچه، نبود نگاه سیستماتیک و مدیریت سلیقهای و جزیرهای در کشور است.»
به گفته مجتبی صمیمی «هر سال برنامه میریزیم که صنعتمان رشد کند. این رشد و ترقی قطعاً افزایش مصرف در حوزه انرژی را در بر خواهد داشت. اما در حال حاضرحجم سرمایهگذاری در حوزهی گاز و برق به حداقل خودش رسیده است. ما نه تنها متناسب با افزایش و متناسب با چشمانداز در حوزه سرمایهگذاری در صنعت گاز و برق رشد نداشتهایم، بلکه کاهشی عمل شده است.»
این کارشناس اقتصادی گفته که «برخورد درستی با سرمایه، سرمایهدار و سرمایهگذار نمیشود. با این رفتاری که با صنعت و حوزه سرمایهگذاری در حال حاضر انجام میشود، نه تنها نمیتوانیم جذب سرمایه جهت توسعه در کشور داشته باشیم، بلکه باعث خروج سرمایه از کشور میشویم.»