ایران تحت حکومت جمهوری اسلامی در جدول شاخص اعتبار گذرنامههای جهان که نهاد پژوهشی «پاسپورت ایندکس هنلی» روز چهارشنبه ۲۱ دی آن را منتشر کرده در انتهای جدول رتبهبندی و در کنار سودان جنوبی قرار دارد. کاهش ارزش پاسپورت ایرانی در چهار دهه اخیر از جمله تباهکاریهای جمهوری اسلامی است که حس تحقیر جمعی را برای ایرانیان در پی داشته است.
نهاد پژوهشی «پاسپورت ایندکس هنلی» آخرین رتبهبندی گذرنامههای جهان را منتشر کرده که نشان میدهد ایران از آخر در جایگاه ۱۷ و همردیف سودان جنوبی است. با گذرنامه ایرانی که نام «جمهوری اسلامی» بر آن دیده میشود تنها به ۴۳ کشور جهان میتوان بدون ویزا سفر کرد. این کشورها غالبا کشورهای آفریقایی و آمریکای جنوبی از جمله ونزوئلا، بولیوی و اکوادور هستند.
در شاخص امسال اعتبار گذرنامههای جهان که هر سال توسط موسسه بریتانیایی «هنلی» تهیه و منتشر میشود، ایران در رده ۹۹ قرار گرفته و فقط کشورهای افغانستان، عراق، سوریه، پاکستان، یمن، سومالی، فلسطین، نپال، کره شمالی، لیبی، کوزوو و بنگلادش، سودان، سریلانکا، لبنان و کنگو وضعیتی بدتر از ایران دارند.
در قعر جدول این رتبهبندی نیز افغانستان، عراق، سوریه، پاکستان و یمن قرار دارند که شهروندان آنها تنها مجاز به سفر بدون روادید به ۲۷ تا ۳۴ کشور هستند.
ژاپن، سنگاپور، کره جنوبی، آلمان و اسپانیا بیشترین اعتبار گذرنامه را در میان کشورهای جهان دارند و شهروندان این کشورها بدون روادید قادر به سفر به بیش از ۱۹۰ کشور دنیا هستند.
شهروندان ژاپن با دسترسی بدون ویزا به ۱۹۳ مقصد در سراسر جهان و با پیشی گرفتن از سنگاپور و کره جنوبی، قویترین پاسپورت جهان در سال ۲۰۲۳ را همانند چند سال اخیر در اختیار دارند.
در فهرست امسال، گذرنامه کره جنوبی و سنگاپور با دسترسی بدون ویزا به ۱۹۲ مقصد در جایگاه دوم قرار دارند.
گروهی از کشورهای اروپایی سایر جایگاههای برتر فهرست قویترین پاسپورتهای جهان را به خود اختصاص دادهاند؛ آلمان و اسپانیا با امکان سفر بدون ویزا به ۱۹۰ مقصد در رتبه سوم و فنلاند، ایتالیا و لوکزامبورگ با دسترسی با ۱۸۹ مقصد در جایگاه چهارم قویترین پاسپورتهای جهان قرار دارند.
اتریش، دانمارک، هلند و سوئد همگی در رتبه پنجم قرار گرفتهاند و جایگاه ششم این فهرست به کشورهای فرانسه، ایرلند، پرتغال و بریتانیا رسیده است.
نیوزلند و ایالات متحده آمریکا به همراه بلژیک، نروژ، سوئیس و جمهوری چک در جایگاه هفتم فهرست قویترین پاسپورتهای جهان به چشم میخورند.
انقلاب ۵۷ سرآغاز سقوط پله به پله پاسپورت ایرانی بود؛ برنامه صدور انقلاب اسلامی به منطقه و جهان، گروگانگیری «دانشجویان پیرو خط امام» در سفارت آمریکا، انفجار در تأسیسات فرانسویها و آمریکاییها در بیروت، و انجام عملیات تروریستی در کشورهای مختلف توسط جمهوری اسلامی از جمله مواردی بود که سبب کاهش ارزش پاسپورت ایرانی شد.
پیش از انقلاب بهمن ۱۳۵۷ و در دهه پنجاه خورشیدی، شهروندان ایران میتوانستند بدون درخواست ویزا به بسیاری از کشورهای جهان از جمله بیشتر کشورهای اروپایی سفر کنند. در آن هنگام کشورهایی مانند فرانسه، آلمان غربی، بریتانیا، ایتالیا، سوئد، ژاپن، کره جنوبی و… از ایرانیان بدون ویزا پذیرایی میکردند.
این در حالیست که سالهاست اتباع ایرانی برای سفر به اغلب کشورهای دنیا باید مدتها در نوبت سفارت و مصاحبه و انواع بررسیها بمانند و برای درخواست ویزا از هفت خوان رستم بگذرند و تازه بسیاری از آنان پاسخ منفی بگیرند! گزارشهای زیادی از رفتار تحقیرآمیز کارمندان سفارت برخی کشورها با اتباع ایرانی و همچنین برخورد نامناسب مأموران کنترل گذرنامه در فرودگاهها با دارندگان پاسپورت ایرانی گزارش شده است. اینهمه تزریق حس تحقیر جمعی است که جمهوری اسلامی در بیش از چهار دهه به ایرانیان تحمیل کرده است.