بر اساس مفاد برجام، میبایست تحریمهای موشکی جمهوری اسلامی طبق قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل ۱۸ اکتبر ۲۰۲۳ (۲۶ مهرماه ۱۴۰۲) لغو میشد اما بریتانیا، فرانسه و آلمان اعلام کردند این تحریمها را لغو نخواهند کرد.
منابع وابسته به اتحادیه اروپا گفتهاند تمدید تحریمهای جمهوری اسلامی سه دلیل عمده دارد: استفاده روسیه از پهپادهای ساخت جمهوری اسلامی علیه اوکراین، احتمال انتقال موشکهای بالستیک ایران به روسیه و محروم کردن ایران از مزایای توافق اتمی زیرا تهران برجام را نقض کرده است.
مقامات جمهوری اسلامی امیدوار بودند با لغو این تحریمها بتوانند راحتتر اقدام به خرید و فروش تسلیحات نظامی کنند.
علی شمخانی دبیر پیشین شورای عالی امنیت جمهوری اسلامی اواسط اردیبهشتماه ۱۴۰۲ پس از آنکه چند دیپلمات اروپایی در مصاحبه با رسانهها احتمال تمدید تحریمهای تسلیحاتی رژیم را مطرح کردند گفته بود «در صورت تداوم این تحریمها «پیکر کمجان برجام به مرگ ابدی» خواهد رفت. حتا بعضی نمایندههای مجلس شورای اسلامی نیز دوباره موضوع خروج ایران از انپیتی (پیمان منع گسترش سلاحهای هستهای) را مطرح کردند.
اکنون که اروپاییها در تمدید تحریمهای تسلیحاتی جمهوری اسلامی راسخ به نظر میرسند تهران مرحله جدیدی از تهدیدات نظامی را آغاز کرده است. سپاه پاسداران انقلاب اسلامی با موشک بالستیک «قاصد» ماهواره «نور۳» را به فضا پرتاب کرد. حسین سلامی فرمانده کل سپاه در سخنرانی خود تأکید کرد که ماهواره «نجم۳» به فضا پرتاب شده است. «نور» ترجمه فارسی «نجم» است اما به کار بردن اسم عربی برای این ماهواره از سوی فرمانده سپاه جنبهی «ایدئولوژیک» دارد و احتمالا حامل پیامی برای گروههای «مقاومت» در منطقه بوده است. سلامی همچنین تأکید کرد تصاویر ماهواره «نجم» برای «حوزه اطلاعاتی سپاه» کاربرد دارد.
حسین سلامی: امن بودن داخل اسرائیل یک آرزوست، اینها آثار پیروزی انقلاب اسلامی است!
یک روز پس کشته شدن چهار اسرائیلی در حمله مسلحانه فلسطینیها به یک شهرک یهودینشین، حسین سلامی فرمانده کل سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در یک سخنرانی گفت: «آمریکاییها نمیتوانند از صهیونیستها حمایت… pic.twitter.com/5ctKZeG4Bz
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) June 21, 2023
ماتیو میلر سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در واکنش به پرتاب این ماهواره گفت «ماهوارهبرها از فناوری برخوردار هستند که عملاً شبیه به فناوری مورد استفاده در تولید موشکهای بالستیک است… ادامه توسعه تواناییهای بالستیک ایران تهدیدی جدی برای منطقه و امنیت بینالمللی و یک خطر مهم در راستای نگرانیها از گسترش تسلیحات هستهای است.»
هدفگیری هلیکوپتر آمریکایی با لیرز
یک روز پس از پرتاب این ماهواره ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا مستقر در بحرین گزارش داد قایقهای تندرو سپاه روی یک فروند هلیکوپتر کبرای آمریکایی در حال پرواز در خلیج فارس با لیزر نشانهگیری کردهاند.
سنتکام اعلام کرد «این رفتار غیرحرفهای و غیرایمن بود اما خوشبختانه تلفات جانی در پی نداشت.»
همزمان برخی رسانههای حکومتی موضوع ارسال «دستاوردهای موشکی و شناورهای ایران» به روسیه را مطرح کردهاند. این در شرایطی است که ابراهیم رئیسی در نیویورک گفت که در جنگ روسیه علیه اوکراین طرف هیچکدام نیستیم و حاضریم واسطه صلح میان طرفین شویم!
تهدیدات جمهوری اسلامی بیش از آنکه اروپا و آمریکا را تحت تأثیر قرار دهد برای اسرائیل نگرانکننده است.
رضا طلائینیک سخنگوی وزارت دفاع جمهوری اسلامی دوم مهرماه ۱۴۰۲ در یک سخنرانی در همدان با صراحت تهدید کرد، «رسماً اعلام میکنیم موشک حاجقاسم موشک اسرائیلزن است.»
سخنگوی وزارت دفاع: رسماً اعلام میکنیم موشک «اسرائیلزن» داریم
رضا طلائینیک سخنگوی وزارت دفاع جمهوری اسلامی دوم مهرماه ۱۴۰۲ در یک سخنرانی در همدان تهدید کرد، «رسماً اعلام میکنیم موشک حاجقاسم موشک اسرائیلزن است.»
وی تهدید کرد هدف از تولید این موشکها در وهله اول سرزمینهای… pic.twitter.com/8zs6nBZnnc
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 24, 2023
هرچند که به نظر میرسد سرویسهای امنیتی اسرائیل نیز تحرکاتی را در داخل ایران برای پاسخ به این تهدیدات اجرا کردهاند اما تجربه نشان میدهد طیف گستردهای از خرابکاریها در تأسیسات اتمی و موشکی رژیم راهکارهای مقطعی هستند و تأثیر موقت شاید داشته باشند. حتا تحریمهای گسترده بینالمللی با وجود اینکه کار را برای رژیم ایران در تأمین قطعات و فناوریهای نظامی بسیار سخت کرده اما بر اساس گزارش نهادهای اطلاعاتی اوکراینی، «جمهوری اسلامی برای ساخت پهپادهای انتحاری که به روسیه ارسال میکند از قطعات ساخت کارخانجاتی در آمریکا، سوئیس، هلند، آلمان، کانادا، ژاپن و لهستان استفاده کرده است.»
این قطعات از ترکیه، هند، قزاقستان، ازبکستان، ویتنام و کوستاریکا به صورت قاچاق وارد ایران شدهاند.
روزنامه «گاردین»: نقش شرکتهایی اروپایی در ساخت پهپادهای انتحاری جمهوری اسلامی
-روزنامه «گاردین» گزارش داد که مقامات اوکراینی در یک «سند محرمانه» از متحدان خود درخواست موشکهای دوربُرد کردهاند تا با آنها سایتهای تولید پهپاد در روسیه، ایران و سوریه را هدف قرار دهند.
-از جمله… pic.twitter.com/xTbsGi4omK
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 27, 2023
افزایش شدت تهدیدات علیه آمریکا و متحدانش به ویژه اسرائیل یکی از راهبردهای حکومت برای پاسخ به فشارهای بینالمللی است. افزایش سطح غنیسازی، اخراج بازرسان آژانس، جمعآوری دوربینهای نظارتی از سایتهای اتمی پرتاب موشک و راکت به پایگاه آمریکاییها در سوریه و عراق، عملیات موشکی گروههای فلسطینی علیه اسرائیل، عملیات انتحاری علیه شهروندان اسرائیل در داخل و خارج آن کشور، گروگانگیری شهروندان خارجی و دو تابعیتیها، توقیف کشتیهای تجاری و مینپاشی در مسیر آنها و همچنین سرکوب مردم ایران به عنوان اهرمی برای باجگیری بینالمللی طیفی از این اقدامات سابقهدار رژیم ایران است.
در شرایطی که تنشهای منطقهای رو به افزایش است افشا شدن شبکهای از دلالهای مرتبط با وزارت خارجه رژیم در آمریکا و اروپا- اگر اقدامی با برنامهریزی خود حکومت نباشد- برای ملاها دردسرساز خواهد بود زیرا مأموریت این لابیگران همواره تحت تأثیر قرار دادن سیاستمداران غربی با بزرگنمایی از شدت پیامدهای احتمالی فشار روی جمهوری اسلامی بوده است. آنها همواره در مصاحبهها و سمینارهای خود تکرار میکردند که فشار به جمهوری اسلامی میتواند پیامدهای اتمی و نظامی شدیدی علیه اروپا و آمریکا داشته باشد.
بعضی از آنها مصاحبههایی در برجسته کردن قاسم سلیمانی داشتند و برخی دیگر اعتراضات ضدحکومتی در ایران را بیاهمیت جلوه میدادند و با عبارات به ظاهر حرفهای و کارشناسانه کاهش شدید مشروعیت نظام در داخل کشور را لاپوشانی میکردند. اینکه رسانهای شدن ارتباط آنها با دستگاه خارجی رژیم چه تأثیری در میدان عمل خواهد گذاشت و چه پیامدهایی خواهد داشت مستلزم گذشت زمان است به ویژه آنکه جمهوریخواهان در همین ارتباط کارزار سنگینی علیه دولت بایدن به راه انداختهند؛ دولتی که به اعتقاد بسیاری تحلیلگران با ملاها مهربان است و آشکارا مماشات میکند. این تحلیلگران معتقدند پس از یک دوره آرامش نسبی، سپاه پاسداران انقلاب اسلامی بعد از اخاذی شش میلیارد دلاری از آمریکا برای آزادی گروگانها دوباره به تنظیمات کارخانهای خود بازگشته است!