ظهر روز جمعه هفتم مهرماه شهروندان معترض در زاهدان مورد یورش و تیراندازی مأموران حکومتی قرار گرفتند. در پی سرکوب شهروندان دستکم ۲۳ شهروند از جمله چهار کودک مجروح شدند.
در حالی که شهر زاهدان مرکز استان سیستان بلوچستان امروز جمعه هفتم مهرماه ۱۴۰۲ را با فضای امنیتی و نظامی شدید آغاز کرده بود اما شهروندان به مناسبت سالگرد «جمعه خونین زاهدان» پس از نماز جمعه در مسجد مکی باز هم دست به تظاهرات اعتراضی زدند.
گزارشهایی که منابع محلی از بامداد امروز منتشر میکردند بیانگر برقراری جوّی شبیه حکومت نظامی در سطح شهر بود. شمار زیادی از مأموران امنیتی و ضدشورش با ادوات و ماشینهای ضد شورش در سطح شهر مستقر شده بودند. خیابانهای منتهی به مسجد مکی توسط مأموران بسته شده بود و تنها افرادی که کارت هویتی خود را نشان میداند، بدون اتومبیل، اجازه عبور و مرور در این خیابانها را داشتند.
مردمی با دست خالی، مأمورانی تا دندان مسلح!
جمعه ۷ مهر ۱۴۰۲#جمعه_خونین_زاهدان pic.twitter.com/qcoMyTjyDo
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 29, 2023
همچنین در اطراف مسجد مکی که محل برگزاری نماز جمعه اهل سنت به امامت مولوی عبدالحمید است و یک سال پیش در هشتم مهرماه کشتار خونینی توسط جمهوری اسلامی در اطراف آن اتفاق افتاد، مملو از نیروهای امنیتی و انتظامی بود. مأموران جمهوری اسلامی با محاصره مسجد تلاش میکردند جمعیتی کنترل شده به این مسجد وارد شود.
با اینهمه مردم پس از برگزاری نماز جمعه شهروندان اقدام به تظاهرات کردند و شعارهایی علیه جمهوری اسلامی و به یاد جانباختگان «جمعه خونین زاهدان» سر دادند.
«برادر شهیدم خونت رو پس میگیرم»، «تجاوز، جنایت، مرگ بر این ولایت»، «بسیجی سپاهی، داعش ما شمایین»، «مرگ بر خامنهای» و «مرگ بر بسیجی» از جمله شعارهای مردم در تظاهرات امروز هفتم مهر ۱۴۰۲ بود. آنها همچنین پلاکاردهایی از تصاویر جانباختگان «جمعه خونین زاهدان» در دست داشتند.
زاهدان
فراری دادن مأموران جمهوری اسلامی توسط معترضان با دست خالیجمعه ۷ مهر ۱۴۰۲#جمعه_خونین_زاهدان
[ویدئوها توسط سازمان حقوق بشری «حال وش» @HaalvshEnglish که به مسائل استان سیستان و بلوچستان میپردازد منتشر شده است.] pic.twitter.com/Xbgg6yyVUx
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 29, 2023
مأموران جمهوری اسلامی مثل همیشه به سرکوب تظاهرات و تجمع مردم پرداخته و با شلیک گلوله و گاز اشکآور به شهروندان معترض حملهور شدند. ویدئوهای منتشرشده نشاندهنده صدای تیراندازی ممتد در سطح شهر و حمله مأموران مسلح از فاصله نزدیک به شهروندانی است که با دست خالی، دادخواه دهها جانباختهی «جمعه خونین زاهدان» بودند.
بر اساس گزارش منابع محلی، نفربرهای نظامی مجهز به دوشکا در سطح شهر زاهدان مستقر شده و ویدئوهایی از شلیک مستقیم به سوی مردم منتشر شده است.
«حال وش» که اخبار مربوط به استان سیستان و بلوچستان را پوشش میدهد، از مجروح شدن دستکم ۲۳ معترض، از جمله چهار کودک خبر داده است.
ویدئوهای دیگری از انتقال مجروحان به مصلای مسجد مکی و مراکز درمانی منتشر شده که نشاندهنده شمار زیاد مجروحان از جمله کودکان است.
شلیک به شهروندان زاهدان توسط مأموران جمهوری اسلامی
جمعه ۷ مهر ۱۴۰۲#جمعه_خونین_زاهدان pic.twitter.com/ZtG7aGikag
— KayhanLondon کیهان لندن (@KayhanLondon) September 29, 2023
بر اساس گزارش «حال وش» مأموران حکومت همزمان با سالگرد جمعه خونین زاهدان به «بازداشت گسترده و فلهای» شهروندان دست زدهاند اما هنوز درباره تعداد دقیق بازداشتشدگان آماری ارائه نشده است.
همچنین «نت بلاکس» در حساب شبکه ایکس خود اعلام کرد اینترنت زاهدان روز جمعه در سالگرد «جمعه خونین» به شدت دچار اختلال شد و مقامات جمهوری اسلامی بطور سازمانیافته و هدفمند از قطع اینترنت برای مقابله با اعتراضهای ضدحکومتی در سیستان و بلوچستان استفاده میکنند.
⚠️ Confirmed: Metrics show a significant to disruption to internet connectivity in Zahedan, Sistan and Baluchistan in #Iran, on the first anniversary of the "Bloody Friday" massacre; authorities have systematically shut down telecoms to suppress weekly anti-government protests 📉 pic.twitter.com/h5HBrShCo8
— NetBlocks (@netblocks) September 29, 2023
سرکوب مردم در شهر زاهدان ساعتی پس از ان آغاز شد که مولوی عبدالحمید امام جمعه اهل سنت زاهدان در خطبههای نماز جمعه این شهر با اشاره به کشتار شهروندان در هشتم مهرماه سال گذشته گفت آن زمان کسی انتظار وقوع چنین حادثه تلخی را نداشت.
او گفت کشتاری با این گستردگی و ابعاد، از تبعات نگاه تبعیضآمیز حکومت به اقلیتهای قومی و مذهبی است.
مولوی عبدالحمید خطاب به حکومت گفت: «اگر بتوانید به خواستههای ملی ایرانیان (که ما هم جزوشان هستیم) رسیدگی و مشکلاتشان را حل کنید، قربانیان و خانوادههای آنها در جمعه خونین حاضرند از حقوق خود بگذرند و رضایت بدهند.»
او افزود: «این مردم ممکن است سواد نداشته باشند اما عقل و قدرت تحلیل مسائل را دارند و در صورت لزوم میتوانند از حقشان بگذرند منوط به اینکه زندانیان سیاسی را آزاد کنید و آشتی بزرگ ملی و وحدت را شکل دهید.»
همچنین گزارشهای دیگری از تظاهرات و تجمع مردم در دو شهر خاش و تفتان در سیستان و بلوچستان به مناسبت «جمعه خونین زاهدان» منتشر شده است.
جمهوری اسلامی بدون اعلام «حکومت نظامی» در عمل با استقرار گشتهای بازرسی و تعداد زیادی مأمور در خیابانها و معابر عمومی فضای امنیتی هراسباری را بر زاهدان حاکم کرده بود. همچنین برخی خیابانهای شهر نیز با اتوبوس یا توسط نیروهای نظامی مسدود شده بودند تا اتومبیلها امکان عبور از آنها را نداشته باشند.
کانال تلگرامی «رصد بلوچستان» با انتشار ویدیوهایی از انتقال گسترده نیروهای یگان ویژه و نیروهای سپاه پاسداران از استانهای کرمان، خراسان جنوبی و هرمزگان به شهرهای مختلف سیستان و بلوچستان به ویژه زاهدان، سراوان، خاش، ایرانشهر، چابهار و دیگر شهرهای این استان، گزارش داد.
هفته گذشته گزارشهایی از سفر ناگهانی و اعلام نشدهی احمد رضا رادان فرمانده کل نیروی انتظامی جمهوری اسلامی به این استان منتشر شد. بر اساس این گزارشها احمد رادان به صورت سرزده و بدون هماهنگی قبلی به خانه برخی از سرطایفههای بلوچ رفته و با «تطمیع همراه با تهدید» خواستار رضایت دادن خانوادههای جانباختگان اعتراضات سال گذشته شده است.
رادان همچنین محمد شاهوزهی فرمانده بومی پایگاه بسیج کریمآباد را برای امضای رضایت به خانه برخی از خانوادههای کشتهشدگان جمعه خونین زاهدان فرستاده است.
منابع حال وش اطلاع دادهاند احمدرضا رادان «در همراهی با غفور گمشادزهی به منزل تعدادی از سرداران بلوچ در شهرستان های زاهدان و خاش رفته و از آنها خواسته است از خانواده قربانیان طوایف خود که در فاجعه جمعه خونین زاهدان و خاش به شهادت رسیده اند رضایت بگیرند تا او در عوض به قربانیان دیه پرداخت کند.»
منابع خبری اعلام کردند احمدرضا رادان دستکم به خانه ابراهیم شه بخش، الله نظر شه بخش، عزیز احمد ریگی، خوبیار شهنوازی، علیم گمشادزهی، حبیب گرگیج و یوسف نارویی که همه از وجانباختگان اعتراضات هستند رفته تا رضایت بگیرند.
دادخواهی مردم زاهدان درباره کشتار و سرکوب شدید شهروندان در هشتم مهرماه سال گذشته در حالی یک ساله شده که فداحسین مالکی نماینده زاهدان در مجلس شورای اسلامی روز چهارشنبه ۵ مهرماه طی یک مصاحبه ویدئویی اعلام کرد که برخی مقامات جمهوری اسلامی مانع تشکیل «هیئت تحقیق» درباره کشتار جمعه خونین زاهدان شدهاند.
این نماینده مجلس شورای اسلامی گفته ابعاد اعتراضات در سیستان و بلوچستان پس از کشتار جمعه خونین زاهدان نباید تا این اندازه «کشدار» میشد و به همین منظور خود وی و برخی دیگر از مقامهای محلی خواستار تشکیل کمیته تحقیق برای «جمع کردن» کشتار زاهدان بودند.
هشتم مهرماه سال گذشته و دو هفته پس از آغاز خیزش ملی مردم که با قتل حکومتی مهسا امینی آغاز شد، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی از داخل یک کلانتری در زاهدان به تجمع اعتراضی مردم این شهر بعد از نماز جمعه و در اعتراض به «تجاوز یک فرمانده پلیس به یک دختر نوجوان» تیراندازی کردند.
در این تیراندازی، بیش از ۹۰ نفر از معترضان کشته شدند و سازمان عفو بینالملل این واقعه را مرگبارترین کشتار از زمان آغاز اعتراضات مردمی پس از کشته شدن مهسا امینی خواند. مردم از این روز به عنوان «جمعه خونین زاهدان» یاد میکنند.