لیدا شرافتمند، نقاش ایرانی مقیم کشور مالت، از ۱۶ ژوئن تا ۱۱ ژوئیه ۲۰۱۴ برخی از آثار خود را در نمایشگاهی زیر عنوان “دنیای درون، روابط برون” در گالری آتریوم واقع در مدرسۀ اقتصادی لندن به نمایش گذاشته است. تابلوهای لیدا که به ۱۷ کشور سفر کردهاند، توسط سازمان عفو بینالملل، سازمان ملل و یونسکو منتشر شده است. قبل از بازدید از نمایشگاه، طی یک سخنرانی و پرسش و پاسخ، لیدا شرافتمند نتایج مطالعاتِ خود را، که در آثار اخیرش تبلور یافتهاند، با ما در میان گذاشت. او در گذشته کتابهایی نیز مانند “مانیفست هنر انساندوستانه” در سال ۲۰۰۴ منتشر ساخته است.
[همراه با گزارش تصویری] در دیباچۀ بروشور زیبایی که به مناسبت این نمایشگاه چاپ شده است به قلم” اِدریان کاسر” میخوانیم که در دوره کودکی لیدا شاهد یک تراژدی شخصی و ویرانی و تخریب عظیم در شهر محل تولدش خرمشهر در جنگ ایران و عراق بوده است. عواملی که طبیعتاً تاثیرات ژرفی بر روح و روان حساسِ او گذاشت. در زندگینامۀ نقاش در وب سایتاش نیز میخوانیم که لیدا از سن ۳ سالگی علاقۀ خود را به نقاشی بروز داده است. با پایان جنگ ایران و عراق خانوادۀ لیدا ایران را ترک کرده و در مالت اقامت گزیدند. در ۱۵ سالگی لیدا بیانیۀ جهانی حقوق بشر را کشف کرد که در نظر او دریچهای بود به سوی دنیایی انسانیتر که همه در آن مستقل از ملیت و فرهنگ خود مورد احترام هستند. در ۱۹ سالگی لیدا تصمیم گرفت هنر و استعداد خود را در خدمت اعتلای صلح و دوستی قرار دهد و در مدرسۀ هنری مالت نامنویسی کرد. او کارش را با خلق آثار پیامدار شروع کرد و آنها را به سازمانهای مردمی و بینالمللیِ مدافعِ صلح و حقوق بشر پیوند داد. در سالهای اخیر علاقۀ او به سوی پژوهشهایی در تئوریهایِ روابط درونی انسان بوده است. به موازات این مطالعات و طی فرایندی تازه، سبک کار او نیز به سوی بیان تجریدی وانتزاعی کشیده شد. اما با وجود بیان انتزاعی در سبک نوین کار، لیدا بر این باور است که تابلوهای نقاشی باید اشیایی فراتر از تنها برای تزیین فضاهای داخلی بوده و میبایست بخشی از واقعیت فیزیکی، عاطفی و فکری ما باشند. باید آنها بر ذهنیت و تفکرانسان و حرکت او به سوی بهبود زندگی خود و دیگران تاثیر بگذارند. به عبارت دیگر، به عنوان یک هنرمند متفکر، دغدغۀ فکری لیدا قبول مسئولیت به عنوان نیروی فردی در محیط پیرامونمان است. افکار او زیر تاثیر شعرا و متفکران قدیمی ایرانی و نیز «تین تیا» فیلسوف چینی است . از چهرههای معاصر، “جین شارپ” – که شاید بتوان گفت سرشناسترین نظریهپرداز معاصر مبارزۀ مسالمتآمیزاست – و پروفسور” لیبوو” بر ذهنیت او تاثیری عمیق گذاشتهاند. در دورۀ فوق لیسانس، استاد راهنمای لیدا دکتر سعید پیوندی، جامعهشناس سرشناس ایرانی در فرانسه بوده است. لیدا اکنون دورۀ دکترای خود را در بریتانیا میگذراند. وی میگوید که پروفسور” لیبوو” چهار انگیزه را در طبیعت انسان از هم متمایز میکند . اینها انگیزههایی هستند که انسانها را به عنوان موجودات اجتماعی گرد هم آورده و سرمنشا گامهای عملی جمعی میشود و عبارتند از ترس، منطق و استدلال، غرور و احترام به خود و اشتیاق به معنای عطش برای به دست آوردن. لیدا میافزاید با مطالعۀ آثاراندیشمندان دیگرخود به ۱۰ انگیزه درونی رسیده است. صحبت از این است که تجارب درونی ما بر رابطه ما با دنیای بیرونی، چه با یک فرد و چه با یک گروه و چه با موجودات دیگر تاثیر میگذارد. در نتیجه اگر انسانها از پیوند بین دنیای درون و برون آگاه شوند، این امر قدرتی مضاعف به آنها در ایجاد بهبود زندگیِ خود و دیگران میدهد. به همین دلیل است که عنوان این نمایشگاه “دنیای درون، روابط برون ” انتخاب شده است. نقاشیهای انتزاعی لیدا شرافتمند تصویرگر انگیزههای درونی مانند درد و رنج، اشتیاق، ترس، خشم، آرامش، شادی گذرا، یادگیری و پژوهش، خرد، همدردی و تقدس است که بیانی رسا وتاثیرگذار در گفتار او پیدا میکنند. او به عنوان نمونهای از این دست میگوید که درد ورنج انگیزهای است که میتواند به سمت قهر و تخریب پیش رود و یا درست برعکس در انسانهای به راستی قوی همان درد و رنج میتواند سرچشمه کردار و گفتاری مثبت، نیکو و والا شود. به نظر لیدا، نلسون ماندلا و نسرین ستوده – در ایران- چنین انسانهای نیرومندی هستند که درد و رنج ناشی از حبس و مورد آزار و اذیت قرارگرفتنشان نه منشا انتقامجویی و قهر بلکه برخوردی والامنش شده است. در بیان تصویری لیدا عواملِ طبیعی به ویژه انواع و اقسام گلها و گلبرگها، چه به صورت عوامل تشکیلدهنده و چه به صورت طرح کلی در تابلو، حضوری غالب دارد. همین امر دنیایی تلطیف یافتهتر و مهربانتر را در برابر چشمانمان قرار میدهد. حتی در مواردی که قصد شاید به تصویر کشاندن مفاهیمی مانند خشم و عصیان و یا نورِ دانش در قالب هستهای از آتش و مذاب و نور متراکم است، هر چه طرح از مرکز و نقطۀ تمرکز تابلو فاصله میگیرد به میزان گل و گیاه در حالتی درهم تنیده افزوده میشود. از مواد و اشیایی مانند صدفهای کوچک دریایی نیز در نقاشیهای او استفاده شده است. لیدا از حرکت و سمبولیسم گل استفاده میکند . عمق معنایی تابلوهای لیدا شرافتمند چنان بود که به پرسش و پاسخ و اظهارنظرهای بسیار پویا و زنده به دنبال سخنرانی وی دامن زد و جلسۀ بسیار روشنگرانهای در محل نمایشگاه لیدا برگزار شد.