کیهان آنلاین – ۲۴ تیر ۹۳ – خانم مهری نیکنام از ایرانیان کلیمی است که به سبب انجام امور مثبت و سازنده در راستای ایجاد رابطۀ نیک بین جامعۀ کلیمی و مسلمان در بریتانیا از طرف ملکه بریتانیا و کشورهای مشترک‌المنافع به دریافت نشان MBE که مخفف Most Excellent Order of the British Empire نائل شده است.
خانم نیکنام در ضمن مؤسس “بنیاد بین‌الادیان یوسف” است که در ۱۴ ژوئیه بیانیه‌ای در رابطه با درگیری‌های نظامی اخیر بین اسرائیل و غزه صادر کرده است که متن آن را در پی گفتگوی کیهان آنلاین با ایشان خواهید خواند.
-اسم موسسۀ شما “بنیاد بین‌الادیان یوسف” است. دررابطه با این نام‌گذاری لطفاً توضیحاتی بدهید.
-ما هم می گوییم “بنیاد بین‌الادیان یوسف” و هم جامعۀ ایجاد دوستی بین اسلام و یهود که اسم دقیق‌تری است. یعنی با وجود اینکه درعنوان بنیاد ما “بین‌الادیان” داریم ولی ما تنها سازمان ملی در بریتانیا هستیم که فقط با دو دین اسلام و کلیمی سر و کار داریم و برای ایجاد دوستی بین آنها تلاش می‌کنیم. سازمان‌های دیگری هستند که بین‌الادیان هستند که د برگیرندۀ یهودی‌ها، مسیحیان، مسلمانان، بودایی‌ها، هندوها و سیک‌ها هستند.
-در چه تاریخی این بنیاد فعالیت خود را آغاز کرد؟
-سازمان ما در ماه اوت ۲۰۰۶ توسط خود من بنیان نهاده شد.
-به غیر از شما که از کلیمیان ایران هستید آیا ایرانی دیگری، چه مسلمان و چه کلیمی، در این بنیاد فعالیت می‌کند؟
-خیر، من تنها ایرانی هستم که در این بنیاد فغالیت می‌کنم. وقتی می‌خواستم این فعالیت را آغاز کنم رفتم پیش رهبران مذهبی کلیمی و مسلمان که از دیرباز مرا می‌شناختند و ایدۀ خودم را با آنان در میان گذاشتم. آنها همگی از آن اعلام حمایت کرده و ابراز آمادگی برای کمک به این بنیاد کردند. من ۲۵سال در بریتانیا مشاور در زمینۀ روابط بین یهود و اسلام بوده‌ام و دو جامعه دینی بلافاصله پیشنهاد مرا برای ایجاد چنین بنیادی و برای اعتلای روابط بین خودشان قبول کردند.
بگذارید برایتان بگویم که چرا ما فعالیت خودمان را محدود به این دو دین کرده‌ایم. اولاً رابطۀ این دو دین فرق می‌کند با رابطۀ آنها با مسیحیت و ادیان دیگر. دوم آنکه نوع همکاری که بین ۳ و۴ گروه دینی می‌تواند وجود داشته باشد خیلی فرق می‌کند با همکاری بین دو گروه دینی. افزون براین، تشابهات تاریخی و مذهبی بین ادیان یهود و اسلام بسیار بیشتر و بارزتراست تا نزدیکی‌های این دو دین با ادیان دیگر.دیگر آنکه تشابهات فرهنگی، به ویژه بین یهودی‌های شرقی و مسلمانان، بسیار زیاد است. خلاصه اینکه اصول کار بین یهود و اسلام در جهت ایجاد دوستی بین این دو تفاوت دارد با اصول کار برای ایجاد نزدیکی بین ادیان دیگر از جمله اسلام و یهود.
باید اضافه کنم که علاوه بر رهبران مذهبی، عامه مردم نیز از این ابتکارِ من استقبال کردند. همگی اعلام آمادگی برای همکاری کردند زیرا مرا می‌شناختند و می‌دانستند که چه کار خواهم کرد. دیگر آنکه بخصوص رهبران مذهبی می‌گفتند که نیاز این امر به شدت احساس می شود. بنا بر این دیدیم لازم است هرچه زودتر چنین سازمانی به وجود آید.
-بیناد چه اهدافی را به طور مشخص دنبال می‌کند؟
-در بدو تاسیس ما ۳ هدف را دنبال می‌کردیم. اول ایجاد دوستی بین دانشجویان یهودی و مسلمانان در دانشگاه‌ها. دوم، ایجاد دوستی و همکاری بین رهبران مذهبی یهودی و مسلمان در بریتانیا. سوم ایجاد همکاری بین آکادمیسین‌های یهودی و مسلمان در دانشگاه‌های بریتانیا. این سه هدف را ما هنوز هم دنبال می‌کنیم. در ماه نوامبر ۲۰۱۳ نیز یک شورای ملّی همکاری بین متخصصان طبی و پزشکان یهودی و مسلمان ایجاد کردیم. بنا بر این ۴ بخش حوزه‌های اصلی فعالیت ما را تشکیل می‌دهد.
-این ابتکار بیشتر از سوی کدام جامعه بود؟
-هر دو جامعه از این ابتکار به طور مساوی استقبال کردند. البته چنان که گفتم گام نخست توسط من برداشته شد ولی این را اضافه کنم که اسم من مانند بیشتر کلیمی‌هایِ ایران به طور آشکار کلیمی نیست. دوم اینکه تحصیلات من درباره مقایسۀ بین جوامع مسلمان و یهودی در قرون وسطی است. خیلی جاها که یک مسلمان حضور ندارد از من می‌خواهند که دربارۀ اسلام در قرون وسطی صحبت کنم. همه مرا بیشتر به عنوان یک یهودی “اسلاموفیل” یا یک یهودی دوستدار اسلام می‌شناسند. به این ترتیب جامعۀ مسلمان بریتانیا مرا به خوبی می‌شناسد و حتی می‌گویند من یک مسلمان افتخاری هستم! در عین حال باید بگویم که من یک فرد یهودی مذهبی هم هستم و فرایض دینی یهودی را به جا می‌آورم و هرشنبه به کنیسه برای عبادت می‌روم. من متعلق به گروه “مازورتی” هستم که ستنی شمرده می‌شوند و بین ارتدکس و رفرم قرار دارند. ما نه مانند رفرمیست‌ها دست چپی هستیم و نه مانند ارتدکس‌ها دست راستی. در ایران خودمان همه کلیمی‌ها ارتدکس هستند و شناختی از رفرم و لیبرال و مذاهب دیگر یهودی کمتر وجود دارد.
-شما بدون شک دربارۀ کار بسیار با ارزش موسیقیدان، نوازنده و رهبرسرشناس ارکستر «دانیل بارن بویم» اطلاع دارید که همین کار شما را از طریق ایجاد یک ارکستر موسیقی کلاسیک مختلط بین یهودی‌ها و اعراب کشورهای مختلف به اسم “دیوان” به وجود آورده است که به نوعی بسیار نزدیک به کار شماست اما در یک مقیاس بزرگ‌تر و جهانی‌تر.
-بله، درست است. ایشان بسیار مورد احترام ماست و کاری که می‌کند از نظر ابعاد قابل مقایسه با کار ما نیست. کار ما بسیار محدودتر است. او به راستی کار بسیار مهمی در زمینه ایجاد دوستی و مودت بین یهودی‌ها واعراب انجام می‌دهد.
-مخاطب اصلی بنیاد شما کیست؟
-ما یک سازمان جامعۀ مدنی هستیم و مخاطب اصلی ما همان چهار گروهی هستند که در بالا ذکر کردم، یعنی دانشجویان، استادان/آکادمیسین ها و رهبران مذهبیِ یهودی و اسلامی و متخصصان طبی و پزشکان. یعنی در وهلۀ اول رهبران این گروه‌ها، یعنی خواص و در وهلۀ دوم اعضای مردمی (GRASS ROOTS) این گروه‌های اجتماعی، یعنی مخاطب عام. البته کار اصلی ما با رهبران این سازمان‌ها و گروه‌هاست.
-یعنی شما بیشتر مخاطب خاص دارید تا مخاطب عام.
-بله، کاملاً درست است. یعنی قسمت اعظم برنامه‌های ما با مخاطبان خاص است ولی وقتی در مسجد و یا کنیسه برنامه داریم از اعضای مردمی هم دعوت می‌کنیم که حضور داشته باشند.
-شما حتماً از کار زیبایی که در قاهره انجام داده‌اند و مراسم افطار را به نشانۀ اتحاد بین ادیان مختلف در کنیسه‌ای بسیار قدیمی برگزار و از پیروان اسلام، یهودی، مسیحی و بهایی نیز دعوت به شرکت در آن کردند نیز با خبر هستید.
-آری با خبر هستم. ولی تعداد کلیمی‌های قاهره بسیار کم شده است. در ایران هم تعداد یهودی‌ها کم شده ولی هنوز هم ما ۲۵ هزار یهودی در ایران زندگی می‌کنند.
-شما از چه رسانه‌هایی پیام خود را به مخاطبان‌تان می رسانید؟
-اول سایت ماست. دوم صفحۀ فیس بوک و سوم از طریق کسانی که با ما همکاری می‌کنند. مثلاً امروز که ما این بیانیه مطبوعاتی را صادر کردیم رسانه‌ها خودشان آن را گرفته، و مانند کیهان آنلاین آن رادر اختیار مخاطبان گسترده‌تری قرار می‌دهند. در ضمن بسیاری از افرادی که این بیانیه را دریافت می‌کنند خود آن را به دوستان خود نیز می‌فرستند.
هدف ما همان طور که گفتم ایجاد، تحکیم و پیشبرد رابطه و همکاری بین جامعۀ یهودی و مسلمان در بریتانیاست. ما به عنوان یک سازمانِ مدنی و غیر دولتی در سیاست دخالت نمی‌کنیم بلکه با انتشار پیام‌های انسان‌دوستانه تلاش می‌کنیم در جامعه بر افکار عمومی و نیز غیرمستقیم بر تصمیم‌گیرندگان سیاسی تاثیر بگذاریم. امیدوارم کارهایی که ما در این کشور انجام می‌دهیم سرمشقی باشد برای جوامع یهودی و اسلامی در کشورهای دیگر.
*****
بیانیه مطبوعاتی «بنیاد بین‌الادیان یوسف»
بیانیه شورای ملّی امامان و خاخام‌های بریتانیا
متحد در دورنمای حقیقت
ما از تداوم و افزایش دشمنی‌ها بین اسرائیل و غزه به شدت نگران هستیم.
ما از این همه خشونت، تنفر و رنجی که به نابودی زندگی بی‌گناهان منجر می‌شود عمیقاً غمگین و آشفته هستیم. ما به درد و اندوهی که این دشمنی‌ها بوجود می‌آورد واقف هستیم.
در این زمانۀ دشوار و خطرناک، ما از رهبرانِ شجاع و خردمند دعوت می‌کنیم که برای آتش‌بس تلاش کنند و در جهت رسیدن به صلحی پایدار و راه حلِ “دو دولت در یک سرزمین” تلاش ورزند.
در رابطه با مسئولیت‌هایِ مشترک ما اینجا در بریتانیا، بخصوص بسیار اهمیت دارد که ما اجازه ندهیم رویدادهای رُخ داده در نقاط دیگر ِدنیا بر سطوح مهم همکاری و تفاهمی که بین جامعۀ کلیمی و مسلمان در این کشور بنا کرده‌ایم تاثیر بگذارد.
به عنوان اعضای شورای ملّی امامان و خاخام‌ها، ما در پی جایگزین ساختن ترس و تبعیض با آگاهی و تفاهم هستیم و از این طریق خواهان همکاری درجهت رسیدن به دنیایی صلح‌آمیزتر پیش می‌رویم.
خداوند صلح و صفا را در دنیا حکم‌فرما گرداند.
۱۴ ژوییه ۲۰۱۴
