دکتر رضا قاسمی حدود سه دهه است که مدیر کانون ایران در لندن و مدیر مدرسۀ فارسی آن مؤسسه است. وی همواره حضوری فعال در برنامه‌ها و فعالیت‌های اجتماعی و فرهنگی ایرانیان لندن داشته است. دکتر قاسمی پیش از انقلاب دیپلمات بوده و به عنوان سفیر ایران در کویت خدمت می‌کرده است. او اصرار دارد که گفته شود از علاقمندان کیهان بوده و مدتی نیز با موسسۀ کیهان در ایران همکاری می‌کرده است.
-دکتر قاسمی گرامی، پس از توقف نسخه چاپی کیهان لندن آیا جای خالی آن را احساس می‌کنید؟
-توقف کیهان لندن برای من که سالیان دراز در داخل و خارج از ایران خوانندۀ پر و پا قرص کیهان بودم در حد واقعاً یک فاجعه بود. عُمر من با عُمر کیهان قرین است و قطع ارتباط با این همسفر زندگی بسیار تاسف‌آور بود. جای خالی آن را با تمام وجودم حس کردم و می‌کنم. مضافاً انکه من هفت سال از عُمرم را در جوانی در همکاری با کیهان سپری کردم.
-به نظر شما یک روزنامۀ هفتگی و یا کیهان لندن به صورت چاپ یا آنلاین چه مسائلی را باید پوشش دهد؟
-کیهان در قبل از انقلاب به عنوان یک نشریه حرفه‌ای جای ویژه‌ای بین جوانان و طیف روشنفکر جامعه داشت و خواست‌های آنان را در حقیقت بازتاب می‌داد. کیهان لندن در برون‌مرز هم سعی می‌کرد همان روال را پیش ببرد ولی به دلیل مشکلات ناشی از دگرگونی‌ها در زندگانی ایرانیان آن طور که لازم بود به شیوۀ گذشته در این مقوله پیشرفت نکرد. جامعه، جامعۀ انقلاب‌زده‌ای بود. آنهایی که در داخل کشور بودند به یک نحو، آنهایی که در خارج از کشور بودند به نحوی دیگر. آن شور و شوق و ذوق گذشته در درونشان نبود. کیهان لندن به هر حال به عنوان یک نشریۀ اپوزیسیون منتشر می‌شد. مجبور بود که در یک دایرۀ خاصی فعالیت بکند و بیشتر فضای آن هم به مسائلِ ایران و انقلاب می‌پرداخت. اگر کیهان لندن باز به صورت چاپی تجدید حیات بکند مجبور است به همان روال گذشته پیش برود. یعنی هم به حال در خانه‌ماندگان بپردازد و هم به احوال از خانه‌رانده‌ها، یعنی هردو و نه اینکه در طیف خاصی، متوقف بشود.
-به نظر شما چقدر باید فضای خودش را اختصاص به مسائل ایرانیان برون‌مرز دهد و چقدر را به مسائلِ ایرانیانِ درون‌مرز؟
-نمی‌شود تفکیک قائل شد ولی مسائل ایرانیان برون‌مرزی بسیار زیاد است. مشکلات‌شان واقعاً یکی و دو تا نیست. اقتضا می‌کند که بیشتر به احوال و روزگار ایرانیان رانده شده از کشور بپردازد. ولی با این حال گذاشتن یک خط‌کش این وسط هم کار مشکلی است.
-پس شما تلویحاً می‌گویید که بسته به اهمیت مسائل داخل کشور و حجم فعالیت‌هایِ محتلفِ خارج کشور در یک مقطع خاص نسبت مطالب داخل و خارج می‌تواند متغییر باشد، این طور است؟
-همان طور که در جواب به سئوال قبلی گفتم به عنوان یک نشریۀ مردمی کیهان لندن هم باید به داخل و هم به خارج بپردازد ولی بسیار مهم است که از جادۀ انصاف و بی طرفی خارج نشود و در یک طیف ساسی خاصی قرار نگیرد چنان که قبلاً قرار گرفته بود، به طوری که یک عنوانی را هم مخالفین در ایران به این کیهان لندن می‌دادند. بایستی که بی طرفانه رفتار کرد و هیچ گرایش ویژه‌ای، بخصوص گرایش افراطی به یک طیف خاصی نباید داشته باشد تا کسانی که در زمینه‌های سیاسی دیگری هستند کیهان را تحریم نکنند و نتوانند بگویند که کیهان لندن مال فلان گرایش سیاسی است. یعنی تمام ایرانیان، کیهان لندن را به عنوان یک نشریۀ مردمی از خودشان بدانند.
-در مورد پوشش برنامه‌های فرهنگی و هنری در لندن و سایر شهرهای اروپایی از کارنامۀ کیهان لندن راضی هستید یا نه؟
-پوشش خبری این برنامه‌ها و فعالیت‌ها نباید فقط در گرو آگهی باشد. انگلستان و بخصوص لندن که مرکز انتشار کیهان بود به راستی لبریز ازفعالیت‌های فرهنگی و هنری ایرانیان است و در جاهای دیگر دنیای غرب هم به همین منوال. کیهان باید خبرنگاران هنری و فرهنگی داشته باشد که همواره در صحنه حاضر باشند. خوب، گرفتاری‌های زندگی برای همکاران و دوستان ما در کیهان باعث می‌شد که امکان شرکت در همۀ مجالس و گردهمآیی‌ها را نداشته باشند. اگر گردانندگان و صاحبان این مجالس مطلبی و آگهی‌ای می‌دادند خوب چاپ می‌شد و اگر نمی‌دادند متاسفانه بازتاب پیدا نمی‌کرد و از روی آن می‌گذشتند. البته می‌دانیم که حیات یک نشریه به آگهی وابسته است و درست است که برای جذب آگهی بازاریابی شود. ولی به طور کلی نباید در گرو این باشد که اگر فرضاً کانون و سازمانی دیگر آگهی کامل ندادند به آن محل نمی‌گذاریم و مطلبی درباره‌اش نمی‌نویسیم. وظیفۀ یک نشریۀ مردمی و خبررسان آن است که در همه جا حضور داشته باشد. نشریات خارجی را ببینید که همه جا حضور دارند و رویدادها را منعکس می‌کنند.
-به نظر می‌رسد که شما می‌گویید که اگر حجم پوشش کیهان لندن از فعالیت‌های مختلف در جوامع ایرانی بیشتر شود این کمک می‌کند که مردم کیهان را بیشتر از خودشان بدانند و به افزایش آگهی‌ها نیز کمک می‌کند. این طور است؟
-این اصل قضیه است و چنان که گفتم کیهان لندن باید ثابت کند که به راستی متعلق به همۀ ایرانیان صرف نظر از گرایش‌های عقیدتی و سیاسی است.
-کیهان لندن چه گروه سنی را می‌تواند مخاطب اصلی خود بداند؟
-مخاطب کیهان را نمی‌شود به گروه خاصی نسبت داد. باید هم به نسل اول و هم نسل دوم که هر کدام‌شان هم مشکلات خاص خودشان را دارند پرداخته بشود و به مسائل‌شان رسیدگی شود. البته برای طیف جوان باید مطالب بسته به ذوق و اندیشۀ آنها باشد. مانند گذشته که در ایران که کیهان نوجوانان وجود داشت. به این ترتیب امید می‌رود که جوانان علاقمند شوند. در مورد آنهایی که در اینجا بزرگ شده‌اند که بجز استثناهایی فارسی‌شان قوی نیست که خواننده کیهان شوند ولی آنهایی که از ایران می‌آیند فارسی‌شان قوی‌تر است و مشتاق این قبیل مسائل می‌توانند باشند و برای آنها باید یک فکر اساسی کرد. صرف پرداختن به مسائل سیاسی آنها را قانع نمی‌کند. باید داستان، تاریخ و سرگرمی‌های مورد علاقه‌شان را در این نشریه ببینند. تکرار می‌کنم کیهان به راستی یک میراث فرهنگی است و باید حفظ‌اش کرد.
-دکتر قاسمی هر چند که آشکار است ولی می‌خواهیم از زبان خودتان بشنویم که آیا شما معتقد هستید نسخۀ چاپی کیهان لندن نیز، علاوه بر آنلاین، در آینده‌ای نه چندان دور باید منتشر شود؟
-برداشت شما کاملاً درست است. برای اینکه اینترنت مورد استفادۀ همه نیست و برخی آگاهی لازم را در این مورد ندارند. بنا بر این آنها محروم می‌مانند. ولی روزنامۀ چاپی یک داستان دیگری است. شما وقتی می‌خوابید و یا مسافر مترو هستی وقتی اراده کنی می‌توانی کیهانت را بخوانی. ولی از اینترنت در همه حال و همه جا هنوز که نمی‌شود استفاده کرد و همه کس نمی‌تواند استفاده کند. اینکه آدم روزنامه را دستش بگیرد و بخواند و صفحاتش را ورق بزند و احیاناً جدولش را حل کند لطف خاصی دارد. در این نسخۀ اینترنتی مخصوص نوروز همه خصوصیات نسخۀ چاپی گذشته را رعایت کرده بودید که دست‌تان درد نکند. یک روزنامه چاپی یک سند است و آدم هر وقت بخواهد می‌تواند به آن مراجعه کند. نسخۀ اینترنتی فرّار است و پس از یکی و دو روز دیگر قابل دسترس نیست. اگر غیر از این بود الان که در غرب تکنولوژی این قدر پیشرفت کرده است که دیگر لازم نبود که روزنامه‌های بزرگ مانند گاردین و تایمز نسخۀ چاپی منتشر کنند و میلیون‌ها تیراژ داشته باشند. با هیچ تکنولوژی‌ای نمی‌شود روزنامه را از بین برد.
-به نظر شما قطع این نسخۀ چاپی باید همان قطع بزرگ گذشته باشد و یا کوچک‌تر؟
-خوب، این مسئله سلیقه‌ای است. ولی من فکر می‌کنم که اگر مسئلۀ تداوم است باید همان قطع بزرگ ادامه یابد. ما، خوانندگان کیهان، به آن اندازه عادت کرده بودیم. مگر اینکه از نظر اقتصادی تفاوت قیمت بسیار زیاد باشد و چاپ اندازۀ کوچک بسیار ارزان‌تر باشد که در آن صورت باید در آن قطع چاپ شود.
-دکتر قاسمی عزیز، ممنون از وقتی که در اختیار کیهان قرار دادید.
-من هم ممنونم و براى کیهان لندن آرزوى موفقیت و سربلندى دارم.
