روشنک آسترکی- سامانه ملی همسان‌گزینی با هدف همسریابی برای جوانان ایرانی در تاریخ ۲ خرداد ۹۴ در تهران رونمایی شد. این سامانه اینترنتی با همکاری وزارت ورزش و جوانان و مؤسسه تبیان وابسته به سازمان تبلیغات اسلامی که بزرگ‌ترین مجموعه تبلیغات اسلامی را در فضای مجازی داراست، راه‌اندازی شده است.
افتتاح سایت رسمی برای همسریابی در ایران در حالی با حمایت حسن روحانی و با تبلیغات گسترده آغاز به کار کرده است که از چند سال پیش سایت‌های زیادی برای همسریابی، ازدواج موقت (صیغه) و تجارت سکس در ایران فعالیت می‌کنند.
توضیحات محمود گلزاری، معاون ساماندهی امور جوانان وزارت ورزش و جوانان درباره پروژه همسان‌گزینی جالب توجه است. گلزاری می گوید به صورت دقیق بررسی کرده‌ایم که چرا یازده میلیون جمعیت مجرد انگیزه‌ای برای ازدواج ندارند. او مشکلات جوانان ایران برای عدم تمایل به ازدواج را معضلات اقتصادی، ترس از ازدواج و عدم انتخاب همسر مناسب دانست.
آن‌گونه که گلزاری مدعی شده است تحقیقات دولت یازدهم نشان می‌دهد نزدیک به دو میلیون پسر در کشور تنها مشکل‌شان در حوزه همسریابی است یعنی نتوانسته‌اند همسر مناسب را برای خود انتخاب کنند.
دولتمردان یازدهم که از سامانه رسمی همسریابی در ایران با تبلیغات وسیع رسانه‌ای رونمایی کرده‌اند معتقدند این سامانه با دیگر سایت‌های مربوط به ازدواج و صیغه در ایران متفاوت است. تنها نکته متفاوت را هم این‌گونه مطرح می کنند که این سایت قرار نیست دختران و پسران جویای همسر را به هم معرفی کند بلکه واسطه‌هایی هستند که اطلاعات متقاضیان ازدواج را دارند و این سایت واسطه‌ها را به هم معرفی می‌کند.
در سال‌های پیش واسطه برای ازدواج به ویژه در میان خانواده‌های مذهبی وجود داشت و این واسطه‌ها یا دلال‌ها با معرفی دختر و پسر و در صورت سر گرفتن ازدواج، مبلغی در قالب وجه نقد یا سکه طلا از خانواده‌های متقاضیان دریافت می‌کردند. به نظر می‌رسد اکنون دولت به این فکر افتاده است که این دلال‌های ازدواج را سر و سامان بدهد؛ هرچند مدعی است سامانه همسان‌گزینی و دلال‌های وابسته به آن هیچ مبلغی بابت خدمات خود دریافت نمی‌کنند.
آن گونه که مسئولان این سایت همسریابی اعلام کرده‌اند «در سایت همسان گزینی واسطه‌های ازدواج افرادی مانند روحانیون، استادان دانشگاه و پزشکان مورد قبول جامعه هستند. آنان اطلاعاتی که از دختران و پسران به منظور همسریابی در اختیارشان گذاشته‌اند را به اشتراک می‌گذارند و در قالب سامانه همسان‌گزینی از این دختران و پسران تست شخصیتی می‌گیرند و اگر مشخص شود که آنان دارای مشکلات روانی هستند دختران و پسران را به یکدیگر معرفی نمی‌کنند بلکه آنها ابتدا باید درمان شوند.»
حال آنکه بنا بر آمارها در ایران سه سال پیش نزدیک به ۲۰۰ سایت همسریابی و دوست‌یابی فعالیت داشتند و هم اکنون تعداد آنها بیش از دو برابر شده است. این در حالیست که بیشتر جامعه‌شناسان و آسیب‌شناسان خانواده معتقدند ازدواج اینترنتی در ایران بیشتر ضرر دارد تا منفعت. هرچند که متولیان این سایت‌ها می‌گویند هدف‌شان فقط تسهیل ازدواج جوانان است.
همین آسیب‌ها به تحقیقی از مرکز پژوهش‌های مجلس منجر شده است. در بخشی از گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس که ۸ آبان ۹۲ منتشر شده، چنین آمده است: «این شیوه همسریابی اگرچه می‌تواند به امکانی برای تسهیل ازدواج بدل شود، اما آسیب‌هایی از قبیل عدم آموزش، نظارت ضعیف، ناپایداری ارتباط در محیط مجازی و خلاء مشورت لازم، تهدیداتی را از طرف اینترنت برای ازدواج به وجود آورده است.»
این گزارش می‌گوید که عمده سایت‌های همسریابی فقط مکان‌هایی برای دوست‌یابی و در برخی موارد متأسفانه روابط نامشروع هستند. ضمن اینکه فقط از خرید و فروش اطلاعات افراد به یکدیگر گاه درآمدهای میلیاردی دارند. در بخشی از این گزارش چنین آمده است: «در برخی موارد بررسی‌شده که به‌حکم قضایی پرینت حساب‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت، رقم‌های خیلی سنگین و با تراکنش مالی زیاد و حتی میلیاردی جابجا می‌شد. مثلا تراکنش مالی دریکی از سایت‌ها روزانه حدود ۱۲ میلیون تومان بود.»
یکی از مسائلی که در سایت‌های همسریابی اتفاق می‌افتد کلاه‌برداری متقاضیان ازدواج است. به نحوی که با تمایل نشان دادن به موارد پیشنهادی، با آنها رابطه برقرار کرده و با قول و قرار شفاهی مبنی بر ازدواج با طرف مقابل رابطه برقرار کرده و پس از مدتی به بهانه گرفتاری‌های مالی از او سوءاستفاده‌های مالی می‌کردند. در یکی از موارد کلاه‌برداری که رسانه‌ای شد، پسر جوانی همزمان به ۱۵ دختر جوان قول ازدواج داده و از آنها سوء استفاده‌های جنسی و مالی کرده بود.
یک کارشناس مرکز مشاوره دانشگاه «شهید بهشتی» دراین‌باره می‌گوید: «فضای مجازی مکان مناسبی برای کسب شناخت کافی نیست چون جوانان در چنین فضایی خیلی زود ازنظر احساسی درگیر می‌شوند و خیلی از تفاوت‌ها نادیده گرفته می‌شود و از طرفی خیلی‌ها در اینترنت تمام حقیقت را بیان نمی‌کنند و تصویری از خود نشان می‌دهند که با واقعیت فاصله زیادی دارد و هنگامی‌که فرد مقابل با حقیقت ماجرا روبرو می‌شود از این ناحیه هم دچار مشکل خواهد شد.»
اما آنچه بیش از نتیجه عملکرد سایت‌های همسریابی باید مورد توجه باشد دخالت مستقیم دولت در این زمینه است؛ در واقع با این امر دولت تلاش دارد ضمن دخالت در امور شخصی و خصوصی افراد، با فرافکنی نسبت به کاستی‌های خود در زمینه بهبود شرایط اقتصادی و ایجاد امید و انگیزه در نسل جوان، مشکل جوانان ایرانی در حوزه ازدواج را عدم توانایی آنان برای یافتن زوج مناسب جلوه دهد.
اگر حسن روحانی و دولتمردانش نگاهی به آمار ازدواج و طلاق در ایران می‌انداختند، متوجه می‌شدند آن چیزی که مانع ازدواج جوانان و عدم تشکیل زندگی مشترک در ایران است، نه عدم توانایی در انتخاب همسر، بلکه انواع مشکلات و معضلاتی است که نتیجه عملکرد نادرست دولت‌های مختلف در ایران است؛ مشکلاتی چون کمبود اشتغال و عدم توانایی تأمین هزینه زندگی! مشکلاتی که نه تنها باعث عدم تمایل جوانان به ازدواج شده بلکه کانون بسیاری از خانواده‌ها را نیز بر هم می‌زند.
احمد تویسرکانی، رئیس سازمان ثبت اسناد و املاک کشور اردیبهشت ۹۳ در نشستی خبری از افزایش ۶٫۵ درصدی آمار طلاق در کشور خبر داد. وی هم‌چنین اعلام کرد که نرخ ازدواج در سال ۱۳۹۲ نیز نسبت به سال قبل‌تر ۴٫۵ درصد کاهش را نشان می‌دهد. خبرگزاری ایلنا به نقل از این مقام مسئول اعلام کرد که کاهش ازدواج در حالی بوده که ثبت رسمی ازدواج‌های موقت در سالی که گذشت افزایشی ۳۳ درصدی داشته است.
مشکلات اقتصادی در ایران چنان بار سنگینی را بر دوش خانواده‌ها گذاشته که آمار افرادی که زیرخط فقر زندگی می‌کنند در کشور با سیر صعودی رو به افزایش است. تحریم‌های اقتصادی، سیاست‌های نادرست در مدیریت کشور، فساد اقتصادی ریشه دوانده در بدنه حکومت، عوامل اصلی در ایجاد بحران اقتصادی در کشور است. در چنین شرایطی دولت یازدهم که با شعار و وعده حل مشکلات در صد روز روی کار آمد به جای تلاش در رفع مشکلات ریشه‌ای مردم، راه‌اندازی سایت همسریابی را به عنوان دستاورد بزرگ در حوزه جوانان معرفی می‌کند.
