دیدار محمد جواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران با بشار اسد رییس جمهوری سوریه در حالی انجام شد که بخش‌هایی از دمشق زیر گلوله باران توپخانه قرار داشت.
محمد جواد ظریف برای گفتگو حول محور «طرح صلح» پیشنهادی ایران پس از دیدار و گفتگو با مقامات لبنانی و هم‌چنین سیدحسن نصرالله رهبر حزب‌الله لبنان، راهی سوریه شد تا با اسد دیدار کند.
این در حالیست که بشار اسد همچنان مصمم است با تمام کاستی‌ها در جنگ داخلی سوریه پیروز شود. اما توافق اتمی وین مربوط به برنامه هسته‌ای ایران چه نقش واهمیتی می‌تواند برای رژیم اسد داشته باشد؟
Reuters©
محمد جواد ظریف که خود را مفتخر به پیروزی در مذاکرات اتمی با غرب می‌داند، با پیام صلح راهی سوریه شد. پیش‌تر توسط سخنگوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی اعلام شده بود که ظریف حامل برنامه‌ای جدید برای پایان بخشیدن به بحران داخلی سوریه است. برنامه‌ای که گذشته از جنبه‌ها و امکان عملی آن نمی‌تواند مورد مخالفت مردم سوریه باشد. دیدار ظریف و اسد در حالی انجام شد که مناطقی از دمشق زیر گلوله باران نیروهای مخالف اسد بود که طی آن بیش از ۳۶ نفر جان باختند و ده‌ها تن دیگر زخمی شدند.
ظریف در این دیدار یک پیشنهاد چهار مرحله‌ای را که قصد دارد به سازمان ملل نیز تسلیم کند با اسد در میان گذاشت. هنوز هیچ سندی از این طرح پیشنهادی از سوی وزارت خارجه جمهوری اسلامی منتشر نشده است.
یک مقام لبنانی که از مفاد این طرح آگاهی دارد ابراز داشته است: «این طرح شامل آتش بس و تقسیم قدرت است و به نوعی اسد را در ساختار سیاسی آینده سوریه حفظ می‌کند، لااقل در حال حاضر. و این همه تنها با انتخاباتی زیر نظارت سازمان‌های بین‌المللی قابل اجراست». این سیاستمدار لبنانی که نخواست نامش فاش شود افزود: «این طرح نشانگر آنست که رژیم تهران رغبتی به پایان دادن به پشتیبانی خود از اسد ندارد».
تلویزیون دولتی سوریه با استناد به سخنان ظریف اعلام کرده است که گفتگوها با اسد صریحاً حول محور چگونگی پایان بخشیدن به بحران سوریه بوده است. در پیامی که از این تلویزیون پخش شد ظریف گفت: «زمان آن رسیده که همسایگان ما و دیگر کسانی که در این بحران نقشی دارند به واقعیت‌ها توجه کنند، کسانی که از شورشیان حمایت می‌کنند باید به خواست مردم سوریه گوش فرا دهند و برای مبارزه با تروریسم و تندروها همکاری کنند».
بنا بر گزارش سانا، خبرگزاری دولتی سوریه، ظریف خاطرنشان کرد که هر گونه راه حل احتمالی باید «از دخالت نظامی خارجی مبرا باشد و تمامیت ارضی سوریه را محترم بشمارد» وی هم‌چنین بر ادامه حمایت‌های جمهوری اسلامی از رژیم اسد تاکید کرد.
شکست‌های ارتش اسد در بخش‌های بزرگی از سوریه در ماه‌های اخیر ممکن است او را به پذیرش راهکارهای دیپلماتیک تشویق کرده باشد. اما بعید به نظر می‌رسد که او قصد کناره‌گیری از قدرت را داشته باشد. به نظر می‌رسد اینک با توافق اتمی و رفع تحریم‌های ایران او بیش از پیش به حمایت‌های مالی و نظامی حکومت ایران امیدوار شده است.
در عین حال، دیگر نقش‌آفرینان این بحران نظیر روسیه و آمریکا در شرایط کنونی ممکن است در مواضع خود در راستای پایان دادن به این بحران انسانی نرمش بیشتری از پیش نشان دهند چرا که درگیری‌های روزافزون با داعش معضل سوریه و رژیم اسد را به رده های بعدی اهمیت انتقال داده است.
از سوی دیگر، برخی ناظران معتقدند که نظرات متفاوتی درون کانون‌های قدرت نظام جمهوری اسلامی بر سر موضع ایران در برابر رژیم اسد در حال شکل گرفتن است.
سعید رندا سلیم، یکی از تحلیل گران مسائل سوریه در موسسه خاورمیانه در واشنگتن معتقد است: «هر چند مقامات ایران همیشه تاکید کرده‌اند که در مناقشه سوریه موضع ایران بر سر شخص نیست و تنها تاکیدشان بر سر یکپارچگی و ثبات ملی سوریه است اما به نظر نمی‌رسد سیاستمداران رژیم تهران هنوز توانسته باشند آینده سوریه را بدون متحد دیرین خود یعنی اسد متصور شوند.»
محمد جواد ظریف پیش از آمدن به دمشق، در لبنان سخنان علنی درباره جنگ سوریه بیان نکرد و تنها به این موضوع اشاره نمود که یک فرصت تازه برای تمام کشورهای منطقه پیش آمده تا با همکاری به مبارزه علیه دشمنان منطقه‌ای شامل «رژیم صهیونیستی، بنیادگرایان، تروریسم و فرقه‌گرایی» بپردازند.
پس از دیدار با جبران باسیل، وزیر امور خارجه لبنان، ظریف اعلام کرد: «ما آماده‌ایم تا با همسایگان‌مان دست همکاری بدهیم و تبادل نظر و همکاری داشته باشیم و مشترکاً با تروریسم منطقه‌ای مبارزه کنیم».
ظریف هم‌چنین پس از دیدار با سید حسن نصرالله رهبر حزب‌الله ، تاکید کرد که «ما به دنبال راهکار منطقه‌ای هستیم».
*منبع: آسوشیتدپرس، هاآرتص، المنار، رویترز
*گزارشگر: محسن بهزادکریمی
