راه شاهی هخامنشیان، قدیمی‌ترین شبکه خبررسانی در ایران

قدیمی‌ترین شبکه خبررسانی در ایران که قدمت آن به ۲۵۰۰ سال قبل بر می‌گردد به روش مدرن شناسایی می‌شود.

این راه  یکی از آثار مهم تاریخی و فرهنگی ایران است  و در متون کلاسیک یونانی از آن به عنوان «راه شاهی» هخامنشی یاد کرده‌اند.

به گزارش ایرنا، سرپرست هیات پژوهش‌های باستان‌شناسی راه شاهی هخامنشی در این زمینه می‌گوید: جاده شاهی یک شبکه خبررسانی شگفت انگیز بوده که از طریق آن اداره امور و امر خبررسانی شاهنشاهی هخامنشی به شکل گسترده‌ای از هند تا مدیترانه انجام می‌گرفته است.

به گزارش ایرنا، احسان یغمایی از کشف قطعاتی از جاده‌های سنگ‌فرش باستانی این راه خبر داده و می‌گوید: با وجود اهمیت بی چون و چرایی که این راه کهن داشته، تا کنون به ندرت پژوهش‌های باستان‌شناسی درباره آن صورت گرفته است ولی  با مدیریت جدید فرصتی پیش آمده  تا پژوهش در این زمینه با عنوان راه شاهی شوش- تخت جمشید پیگیری شود.

یغمایی با تاکید بر اهمیت پژوهش درباره این راه از جنبه‌های گوناگون اداری، سیاسی، نظامی‌ و بازرگانی می‌افزاید: اطلاعات مربوط به برخی مناطق از جمله دشت شوشان که به دفعات توسط هیات‌های آمریکایی، فرانسوی و ایرانی در سال‌های قبل از انقلاب بررسی شده بود، کمک چندانی به پیشبرد اهداف ما نمی‌کرد زیرا در آن زمان امکان ثبت دقیق جای محوطه‌ها با جی پی اس وجود نداشت و موقعیت کلی آثار روی نقشه ترسیم شده بود.

وی یکی از دشواری‌های دیگر را به‌روز نبودن اطلاعات محوطه‌های دشت شوشان دانسته و خاطرنشان می‌کند: از زمان بررسی این مناطق تا امروز، شناخت ما از مواد فرهنگی این دوران دگرگون شده است زیرا در آن زمان توجه چندانی به شناسایی و طبقه‌بندی مواد فرهنگی دوران تاریخی از جمله هخامنشی نمی‌شد و تمرکز روی دوران پیش از تاریخ بود.

این باستان‌شناس تصریح می‌کند: مشکل دیگر این بود که شمار زیادی از محوطه‌های دشت شوشان به دلیل حاصل‌خیزی این منطقه کاملا تسطیح شده یا به شدت تخریب شده بودند که از این نظر هم شناسایی محوطه‌های هخامنشی را دشوار می‌کرد.

وی با اشاره به اینکه با شتاب توسعه و عمران در مناطق مختلف آثار و نشانه‌های بیشتری از بین می‌رود، می‌گوید: ما در این فصل به شناسایی و بازبینی بیش از ۱۶۰ اثر و محوطه پرداختیم و توانستیم با پیمایش مسیر و مناطق در دزفول، شوش، شوشتر، رامهرمز، امیدیه و بهبهان که حدود ۳۰۰ کیلومتر است نشانه‌های این راه را شناسایی کنیم.

یغمایی تاکید می‌کند: در این مسیر، افزون بر منزلگاه‌ها و دژهای دیدبانی، قطعاتی از جاده‌های سنگ فرش باستانی هم کشف شد.

بر اساس گزارش روابط عمومی‌پژوهشگاه میراث فرهنگی ؛ پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری در این زمینه نقش درخور نگرشی دارد و پس از دوره گسست هفت، هشت ساله دوباره در حال گام برداشتن در این راه است که امید است این سیاست ادامه یابد.

پیشینه راه شاهی

راه شاهی  به فرمان  داریوش بزرگ ساخته شد. این شاهراه تخت جمشید را به پاسارگاد، شوش و دیگر شهرهای شاهنشاهی متصل می‌کرده و بنا بر کشفیات جدید احتمالاً از تنگه بلاغی که در فاصلهٔ میان تخت جمشید و پاسارگاد  قرار دارد، عبور می‌کرده است.

راه شاهی ۲۶۹۹کیلومتر درازا داشت و حدوداً هر ۲۴ کیلومتر دارای یک توقفگاه بود که ۱۱۱ ایستگاه می‌شد.

راه شاهی نخستین شاهراه شناخته شدهٔ ایران و نخستین شاهراه بین‌المللی جهان است. در خوزستان این راه از شوش ،شوشتر و رامهرمزعبور می‌کرده ‌است. در پانصد سال پیش از میلاد مسیح، داریوش اول آغاز به ساختن یک سلسله جاده‌های پهن و عریض نمود که یکی از آنها راه سلطنتی نام داشت و در زمان خود جزء بهترین شاهراه‌ها محسوب می‌شد. راهی که بعدها توسط امپراتوری رم نیز همچنان مورد استفاده قرار می‌گرفت. کیفیت این راه چنان بالا بود که پیک‌های نامه‌رسان می‌توانستند مسافتی معادل ۲۶۹۹ کیلومتر را تنها در مدت هفت روز بپیمایند. همچنین دراین راه چاپارخانه‌های  زیادی برای تعویض اسب‌های چاپارها بود.سربازان  نیز در بیشتر نقاط این راه بر حفظ و برقراری امنیت نظارت داشتند.