وقتی چهار سال پیش «آریا» با کیهان لندن تماس گرفت تا سرگذشت فرار و پناهجویی خود را در اختیار کیهان لندن بگذارد، هنوز به مقصد نرسیده بود بلکه در فرار و در راه سرزمینی بود که شاید بتواند با همسر و پسر خردسالش «پوریا» در آرامش و امنیت و رفاه زندگی کند.
ما بیدرنگ استقبال کردیم و کیهان لندن نخستین رسانهای شد که اقدام به انتشار یک سرگذشت زنده و جاری کرد بدون آنکه بداند چه بر سر راویاش خواهد آمد. پدیدهای بسی فراتر از «ریالیتی شو» که در این سوی جهان مرسوم است. آریا و خانوادهاش در راه جاکارتا بودند تا از آنجا از طریق اقیانوس خود را به جزیره کریسمس و استرالیا برسانند. همان جزیرهای که جان دهها پناهجو در سواحل آن از دست رفت و درست در زمان انتشار ماجرای آریا نزدیک به چهل ایرانی نیز جان خود را در اصابت لنج با صخرههای این جزیره از دست دادند.
چهار سال زمان زیادی نیست اما دامنه فرار و پناهجویی به ویژه از مناطق جنگزده و بیثبات به شکلی باورنکردنی گسترش یافته است. صحنههایی که در چند ماه اخیر در رسانهها شاهد آن بودیم حکایت از یک فاجعه انسانی گسترده دارد چرا که حتی وقتی ظاهرا پای پناهجویانی که از انواع خطر جان به در بردهاند به کشوری امن و باثبات میرسد، تازه جبهه دیگری علیه آنها گشوده میشود: نژادپرستان، راستها و ناسیونالیستهای افراطی، و افراد ناآگاهی که از «دیگران» هراس دارند بدون آنکه تفکر خاصی پشت آن نهفته باشد.
در این میان، غلبه بر بحران فرار و پناهجویی تنها یک راه پایدار دارد: تلاش برای برقراری امنیت، آزادی و رفاه در کشورهایی که از این نعمتها بیبهرهاند، یعنی همان عواملی که نبود یا کمبود آنها سبب فرار میشود. تا زمانی که قدرتهای سیاسی و اقتصادی جهان در نیابند که آنچه از آزادی و امنیت و رفاه دارند تنها با تأمین آن نیز برای دیگران حفظ خواهد شد، موج فزاینده فرار و پناهجویی ادامه خواهد یافت و این قدرتها مجبور و موظفاند بار سنگین آن را بر دوش بکشند بدون آنکه بتوانند با قانون و مقررات بر آن غلبه کنند.
آریا یک خانواده کوچک از موج مهاجرت در شرایطی به مراتب آرامتر از امروز بود. گاه هفتهها خبری از وی نمیرسید. از ما خواسته بود تا مطالب کیهان را در فرماتی برایش بفرستیم که بتواند در موبایل دریافت کند. یکی از خوانندگان که ناماش محفوظ ماند روزنامه را برای آنها مشترک شد. کیهان به دلیل جابجاییها با تأخیر و به تناوب به دستشان میرسید. آریا هم هر آنچه بر آنها میگذشت به وسیله موبایل به ایمیل کیهان لندن میفرستاد که بلافاصله منتشر میشد. گاه مدتها از او بیخبر میماندیم. تا اینکه پس از چندین ماه یک بار نوشت: ما به استرالیا رسیدیم! ماجرای آریا را هم اینک نیز میتوانید در کیهان هفتگی بخوانید. در زندگی وی نیز به روشنی دیده میشود که هر روز، در فرار از سرزمینهای نه چندان دور، سرنوشتهایی به بازی گرفته میشوند که قدرتهای حاکم و بیمسوولیت آنها را رقم میزنند.