هنوز مهر قطعی بر توافق هستهای بین ایران و قدرت‌های جهانی نخورده است. کنگره آمریکا قرار است ماه جاری این توافق را به رای بگذارد؛ چالشی بزرگ برای دولت باراک اوباما.
مخالفان توافق می‌خواهند مانع تصویب آن شوند و از دیگر سو رئیس جمهوری آمریکا سخت در حال رایزنی با نمایندگان کنگره است تا تعداد رای‌های موافق را بیشتر کند که حداقل امکان وتو در برابر رای منفی احتمالی را داشته باشد.
با وجود قطعی نشدن این توافق اما بسیاری از شرکت‌ها و تجار اروپایی از هم اکنون رایزنی خود را برای گسترش فعالیت‌های تجاری با ایران شروع کرده‌اند.
در این میان کشورهای حاشیه خلیج فارس چه موضعی دارند؟ کشورهایی که هر چند با احتیاط از توافق هستهای حمایت کرده‌اند اما دل خوشی هم از قدرت گرفتن دوباره همسایه شمالی خود ندارند.
روزنامه وال استرین ژورنال در گزارشی به جنب و جوش شرکت‌های تجاری این کشورها و اشتیاق آنها برای ورود به بازار ایران پرداخته است و به ظاهر شرکت‌های اماراتی در این میان اشتیاق بیشتری برای تجارت با تهران دارند.
در طول ده سالی که «راک سرامیک» تجارت ۴۰ میلیون دلاری خود را برای ساخت سرامیک در ایران شروع کرد امارات متحده عربی میلیون‌ها دلار از سرمایه خود را در ایران گیر انداخت و صدها کارگر خود را اخراج کرد؛ حالا اما با توافق هستهای و احتمال برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی علیه تهران، «راک سرامیک» به فکر افزایش تولیدات خود و فروش بیشتر کاشی‌های آشپزخانه و توالت در ایران است.
عبدالله مسعد مدیر راک سرامیک که یکی از برگترین کارخانه‌های سرامیک دنیا است به وال استریت ژورنال می‌گوید: «ما سرمایه‌گذاران صبوری هستیم.»
به نوشته این روزنامه «راک سرامیک» یکی از شرکت‌های انگشت‌شمار عربی است که در صدد تجارت بیشتر با ایران پس از برداشته شدن تحریم‌های بین‌المللی است آن هم با وجود رابطه سرد بین ایران و بیشتر کشورهای شورای همکاری خلیج فارس از جمله کشورهای عربستان سعودی، بحرین، امارات متحده عربی، عمان، قطر و کویت.
مسعد می‌گوید: «دسترسی به انرژی ارزان در ایران، مواد خام و نیروی کار به این معنا است که این کشور در نقطه خوبی برای تولید سرامیک قرار دارد.»
وال استریت ژورنال نوشته است که ظرفیت تولید سرامیک ایران پس از چین، برزیل و هند در رتبه چهارم جهان قرار دارد. مساله‌ای که در سال ۲۰۰۵ «راک سرامیک» را قانع کرد تا زمینی به مساحت ۴۲۰ هزار متر مربع در اصفهان خریداری کند و کارخانه‌ای را در این زمین بنا کند.
شرایط سیاسی اما باب میل مدیران این کارخانه اماراتی پیش نرفت و یک سال بعد تحریم‌های اقتصادی علیه ایران اعمال شد. مشکلات ناشی از تحریم‌ها منجر به آن شد که «راک سرامیک» تولید سالانه خود را از ۹ میلیون متر مربع کاشی به ۶ میلیون متر مربع کاهش دهد. تحریم‌های بین‌المللی که تشدید شد تولید این شرکت هم کاهش بیشتری پیدا کرد و مدیران کارخانه مجبور شدند تعداد نیروی کار خود را که ایرانی بودند از ۴۸۰ نفر به ۷۰ نفر کاهش دهند.
در طول شش ماه گذشته فروش این شرکت ثابت مانده است. «راک سرامیک» گزارش داده است که در مجموع فقط در سه ماهه اول این زمان ۶ ماهه سود برده است.
یک هفته پس از آنکه امارات متحده عربی به نیروهای ائتلاف به رهبری عربستان سعودی پیوست، نیروهایی که حملاتی را علیه مواضع حوثی‌ها در یمن شروع کرده بودند، «خط هوایی اتحاد» این کشور پرواز روزانه خود به تهران را شروع کرد. شرکت هوایی «فلای دوبی» نیز ۷ خط هوایی جدید به پروازهای خود به ایران اضافه کرد.
از دیگر سو گروه تجاری «جمیرای دوبی» گرداننده هتل گران قیمت «برج العرب» نیز به دنبال خرید ساختمانی در ایران است.
«دوبی پی وورد» شرکت دولتی اماراتی نیز مالک بندرگاه‌های زیادی در سراسر جهان است. مدیران این شرکت اخیرا سفری به ایران داشته‌اند و از بنادر و خطوط راه‌آهن این کشور بازدید کرده‌اند تا ببینند خطوط ارتباطی ایران تا چه اندازه قابلیت حمل کالا به چین و اروپا را دارد.
سلطان احمد بن سلیمان رئیس این شرکت می‌گوید: «من سیاستمدار نیستم بلکه تاجر هستم و به عنوان تاجر دنبال آن هستم که ببینم آیا فرصتی تازه برای تجارت وجود دارد یا خیر؟»
همزمان با این موقعیت که مدیران شرکت‌های تجاری کشورهای حاشیه خلیج فارس به دنبال فرصت‌های تجاری تازه در ایران هستند دولت‌های آنها در حال شاخ و شانه کشیدن علیه رژیم ایران در منطقه هستند. هواپیماهای جنگی عربستان که از حمایت کشورهای بحرین، امارات، قطر و کویت هم برخوردار است مواضع حوثی‌های مورد حمایت ایران را در یمن مورد حمله قرار می‌دهد. در همین حال پادشاهی بحرین در ماه ژوییه در اعتراض به دخالت ایران در امور کشور خود سفیرش را از این کشور فرا خواند.
وزاری امور خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در ماه گذشته میلادی در دیدار با جان کری وزیر امور خارجه آمریکا از توافق هستهای با ایران حمایت کردند اما برخی از آنها همچون انور قرقاش وزیر امور خارجه امارات در عین حال ابراز نگرانی کردند که این توافق ایران را جسورتر خواهد کرد.
امارات متحده عربی به ویژه دوبی همواره مجرای تجاری مهمی برای ایران در منطقه بوده است. آمار موسسه مالی بین‌المللی مستقر در واشنگتن نشان می‌دهد که واردات ایران از این منطقه در سال گذشته به حدود ۳۵ میلیون دلار رسید که بیشتر آن از طریق دوبی به ان کشور صادر شده بود. در مجموع امارات متحده عربی در کنار هند و چین یکی از بزرگترین شرکای تجاری ایران است.
وال استریت ژورنال با استناد به اطلاعات بانک آمریکایی مریل لینچ نوشته است که پیش‌بینی می‌شود با برداشته شدن تحریم‌ها واردات سالانه ایران به ۲۰۰ میلیارد دلار در سال افزایش پیدا کند. این رقم در سال ۲۰۱۴ میلادی ۸۰ میلیارد دلار بود.
به گفته کارشناسان این بانک، امارات جزو کشورهایی است که با برداشته شدن تحریم‌ها بیشترین سود را از تجارت با ایران خواهد داشت.
عمان، سلطان‌نشینی که در میان کشورهای حاشیه خلیج فارس نزدیکترین رابطه سیاسی را با ایران دارد نیز از هم اکنون برای تقویت رابطه اقتصادی خود با ایران تلاش می‌کند.
حسن روحانی ماه مارس و پیش از توافق هستهای بین ایران و گروه پنج بعلاوه یک از عمان بازدید کرد. رئیس جمهوری ایران در این سفر قرارداد ۲۵ ساله فروش گاز طبیعی به ارزش ۶۰ میلیارد دلار را با این کشور امضاء کرد.
پس از سال‌ها گفت‌وگو سرانجام آمریکا و متحدان غربی‌اش در ماه ژوییه به توافقی با ایران دست پیدا کردند که بر اساس آن بخشی از برنامه هستهای ایران محدود شود ودر مقابل تحریم‌های بین‌المللی علیه این کشور برداشته شود. تصمیمی که البته هنوز منتظر رای کنگره آمریکا است.
حالا بسیاری از شرکت‌ها همچون «راک سرامیک» خود را برای بازگشت به ایران آماده می‌کنند. عبدالله مسعد اما می‌گوید منتظر نتیجه نهایی توافق می‌ماند. به گفته او برنامه «راک سرامیک» این است که در صورت برداشته شدن تحریم‌ها تولیدات خود را از طریق ایران به روسیه، آسیای مرکزی و اروپا صادر کند.
این کارخانه البته امتیاز ویژه‌ای هم دارد؛ امتیازی که مسعد هم به آن اشاره می‌کند: «با کارخانه‌ای که در ایران داریم در فاصله کمی از برداشته شدن تحریم‌ها می‌توانیم تولیدات خود را افزایش دهیم و نیازی نداریم که مدت‌ها دنبال زمین و ساختمان کارخانه بگردیم.»
