شب کودکان پناهندۀ بنیاد کویر

(+عکس) بنیاد کویرقبلاً اعلام کرده بود که به مناسبت برنامۀ شب آدینۀ دوم اکتبر در ایلینگ لندن،  رونمایی از کتاب «نگاهی نوین به تاریخ اندیشه در ایران» اثر تازۀ دکتر محمود کویر انجام خواهد شد.

ولی با توجه به حادتر شدن مسئله پناه‌جویان و مرگ شمار کثیری از آنها در راه رسیدن به سواحل اروپا، به مناسبت اعلام شدۀ این آن گردهمآیی، کمک به کودکان پناهنده نیز اضافه شد. هر دو مناسبت،  شمار زیادی ازعلاقمندان  را به جلسه کشاند.

ابتدا جواد کبیری، یکی از از یاران دکتر کویر و از خدمتگزاران فرهنگی در لندن، پشت میکروفن قرار گرفت و طبق ساعت اعلام شده برنامه را آغاز کرد. این  در حالی بود که شمار حاضران هر لحظه بیشتر می‌شد و برگزار کنندگان صندلی‌های بیشتری را به داخل سالن می آوردند و در هر جا که خالی بود قرارمی دادند تا مهمانان مجبور نباشند در طول برنامه بایستند.

سپس  محمود کویر سخنان خود را چنین شروع کرد: «آنچه این روزها در برابر چشمان از حیرت گشادۀ ما می گذرد، نه تنها یک اتفاق است و نه  تنها یک تراژدی؛  نه مرزی می شناسد و نه نژادی و نه دین و آیینی. زخمی ناسور و کاراست  بر پیکر انسانیت و اخلاق. داروی این درد مشترک در دستان شفابخش انسان است و انسانیت و بس.»

دکتر کویر ادامه داد: «بنا بود  امروز رونمایی از کتاب تازۀ من باشد. نخستین کتابی که دربارۀ تاریخ اندیشه در ایران به زبان فارسی نوشته شده است. این کتاب جستجو در فراز و فرود اندیشه در ایران است. جریان های اندیشگی در ایران را از روزگار کهن تا پایان عصر صفوی بررسی می‌کند. کوشیده‌ام روشن کنم که جایگاه ما در تاریخ تفکرِ جهانی کجاست. ما در درازای تاریخ دربارۀ آزادی، عدالت، قانون، مدارا، صلح، خشونت، جنگ چگونه اندیشیده‌ایم. اندیشمندان بزرگ ما چه کسانی بوده‌اند؟ موانع بر سر راه تکامل اندیشه و استمرارا آن در ایران کدام‌ها بوده است. من بر آن بوده‌ام که بدانم کجای این جهان ایستاده‌ام و چرا. کتاب تاریخ اندیشه در ایران، حاصل ده‌ها سال رنج و تلاش و جستجو در صدها کتاب و منبع اصلی و ادبیات و فرهنگ و آداب و رسوم و هنر ایرانی است.  جلوه‌های اندیشه را در لالایی‌ها و ترانه‌ها و آیین‌ها و کاشی‌های ایرانی جستجو کرده‌ام و تلاش کرده‌ام اندیشۀ انسان ایرانی را از روزگار  گِردوار زیستن تا آستان شهروندی بررسی کنم. در این راه با زحمت‌های فراوان در کتابخانه‌ها از روسیه تا افغانستان و ترکیه وآمریکا جستجو کرده‌ام.»

محمود کویر در پایان گفت که این کتاب جان و جوانی اوست. کتاب توسط انتشارات «اج اند اس میدیا»  منتشر شده است. دکتر کویر اعلام کرد که  در آمد حاصل از فروش این کتاب در آن شب به حساب «کودکان را نجات دهیم»  متعلق به سازمان نجات کودکان واریز خواهد شد و اسناد پرداخت در سایت بنیاد کویر در اختیار عموم خواهد بود. دکتر کویر سپس قسمت اول برنامۀ موسیقی آن شب را معرفی کرد که  عنوان «دیدار دف و نی» را داشت. در این قسمت،  دکتر مصطفا شمس قطعاتی با همراهی نیِ زرتشت صفری و با دف و آواز خود آثاری از بهار، حافظ، عارف و قره‌العین را اجرا کرد. دکتر شمس قبل از آغاز برنامه خود، جشن مهرگان را به حاضران تبریک گفت.

به راستی که فلسفۀ جشن مهرگان برخاسته ازهستۀ اصلی آیین مهر، پیوندی نزدیک با مناسبت این گردهمآیی  داشت: مهرورزی انسان‌ها نسبت یه یکدیگر. با همین مضمون نیز برنامه موسیقی آن شب آغاز شد:

دوستان از دوستان یاد آورید

زین جدا از بوستان یاد آورید

شعری از ساخته های ملک الشعرای بهار که در دستگاه نوا اجرا شد و در ادامه به تصنیفِ «چهره به چهره» از طاهره قره‌العین  رسید.  تصنیف «ای امان» از عارف قزوینی در دستگاه شور قطعۀ بعدی بود. پایان بخش برنامۀ «دیدار دف و نی»   تصنیف «چارۀ دل» حافظ درمایۀ افشاری و همراه با بداهه‌‌نوازی بر یکی از ساخته‌های زنده‌یاد پرویز مشکاتیان بود:

 بیا تاگُل برافشانیم و می در ساغر اندازیم

فلک را سقف بشکافیم و طرحی نو در اندازیم

انتخاب اشعار این قسمت توسط دکتر شمس انجام شده بود  که  در پیوندی عمیق با مناسبت آن شب قرار داشت.

به دنبال برنامۀ موسیقی، دکتر کویرمجدداً پشت میکروفن قرار گرفت و با این خبر که متاسفانه شاداب وجدی امکان حضور در جلسه را نداشته است، مقدمه‌ای کوتاه بر برنامه هادی خرسندی ارایه داد. دکتر کویر گفتارش را متمرکز کرد بر آخرین کتاب منتشرشدۀ  خرسندی  و گفت: پسوند «انه» در زبان فارسی نقشی خداگونه دارد. اعتبار می‌بخشد؛ وقتی می‌گوییم شاهانه، مثلاً در مورد سفرۀ شاهانه، شاهانه  به سفره اعتباری شاهانه می‌بخشد. وقتی می‌گوییم مستانه، واژۀ مست چونان خدایی روح خویش را در باد و آواز می‌دمد و می‌گوییم آواز مستانه. این مست است که به آواز اعتبار می‌بخشد. وقتی می‌گوییم شعرانه این خدای شعر است که به هر چه بخواهد اعتبار می‌بخشد و شعرش می‌کند. «شعرانه» نام کتاب جدید شاعر و طنزپرداز بزرگ و دلیر و دانای روزگار ماست. کتاب شعرِهادی خرسندی است».

به دنبال این معرفیِ کوتاه، هادی خرسندی پشت میکروفن قرار گرفت و او نیز اعلام کرد که بخشی از فروش کتاب جدیدش را به حساب «بچه‌ها را نجات دهیم» خواهد ریخت. هادی خرسندی قبل از اجرای برنامۀ خود، با توجه به غیبت شاداب وجدی و به منظور کاستن از حضورِ سنگین مردان در برنامه، خانم مهرنوش خرسند را که نویسنده و سناریونویس معروفی در ایران است  و اخیراً به خارج از کشور آمده به روی صحنه دعوت کرد. خانم خرسند هم بخشی از کتابش را که دربارۀ دخترِ جوان پناهنده‌ای است که مورد آزار و سوء استفادۀ کارفرمایش قرار می‌گیرد برای حاضران خواند. نویسنده در آنچه خواند نشان می‌داد که سوء استفادۀ کارفرما از دختر  برای او در مقابل نگرانی همیشگی و جانکاه  از وضعیت بستگانش در کشور جنگ‌زده  و نگرانی از سفر پرمخاطرۀ آنها به منظور پیوستن به او چندان مهم نیست.  مسأله مهم، سقوط اخلاقی و عادی شدن این سقوط است.

پس از آن هادی خرسندی با خواندن چند شعر از کتاب «شعرانه»  فضایی متفاوت ایجاد کرد و لبخند بر لبان حاضران آورد.

در آنتراکت برنامه کتاب‌های دکتر کویر، هادی خرسندی و خانم مهوش خرسند فروش خوبی داشتند.

در بخش دوم برنامه، ابتدا ویدئو کلیپی با عنوان «آی آدم‌ها»  ساختۀ کاسپین کویر که دربرگیرندۀ عکس‌هایی از کودکان پناه‌جو با همراهی موسیقی بود به نمایش در آمد. ویدئو کلیپ در پی مصمم ساختن حاضران  در کمک به  پناه‌جویان  و  گشاده دست‌تر کردن آنها در این راه بود.

در بخش دوم موسیقی، آواز جمشید رضایی بود با همراهی سنتورِ حسن نظامیان و نی زرتشت صفری که شامل آوازهایی با اشعار حافظ و هادی خرسندی و دو آهنگ از ساخته‌های آقای جمال محمدی در دستگاه ماهور می‌شد. آقای جمشید رضایی از همکاری خود با محمود کویر بسیار خشنود بود. بنا به گفتۀ او نوع برخورد دکتر کویر طوری بود که او به هیچ وجه احساس مهمان بودن در برنامه را نداشت و  برنامه را متعلق به خودش می‌دانست. جمشید رضایی بخصوص از نحوۀ معرفی گروه موسیقی توسط دکتر کویر نهایت سپاس را داشت.

پایان بخش برنامۀ آن شبِ بنیاد کویر، آهنگی با اجرای خانم نوید بود.