۲۴ خواننده موسیقی در ایرانی «ممنوع‌الکار» شدند؛ این خبری است که در چند روز گذشته بر روی خروجی بسیاری از خبرگزاری‌ها و وبسایتها قرار گرفت. در فهرستی که اعلام شد هم نام ستاره‌‌های موسیقی سنتی دیده می‌شود و هم موسیقی پاپ. وبسایت «اعتماد ملی» از نخستین رسانه‌هایی بود که این خبر را منتشر کرد.
اتهام این خوانندگان مشترک است: همکاری با سایت رادیو جوان، پخش کلیپ در شبکه‌های ماهواره‌ای و برخی تخلفات در کنسرت‌های خارج از کشور.
همایون شجریان، حافظ ناظری، علی لهراسبی، احسان خواجه امیری، فرزاد فرزین، سیراون و زانیا خسروی، رضا صادقی و محسن چاووشی از جمله افرادی هستند که اسامی آنها در میان هنرمندانی به چشم می‌خورد که حق و اجازه آوازخواندن ندارند.
وب سایت «اعتماد ملی» به نقل از منابع آگاه خبر داد که موضوع ممنوعیت این افراد از فعالیت هنری‌شان از طریق نامه‌ای که در اختیار این خواننده‌ها قرار گرفته است به آنها اطلاع داده شده و این نخستین بار است که محرومیت خواننده‌ها از حق آواز خواندن به صورت مکتوب به آنها اطلاع داده می‌شود.
گفته می‌شود پیش از این از طریق پیامک نیز به این خوانندگان اخطار داده شده بود.
برخی رسانه‌ها لغو کنسرت تعدادی از خوانندگان در ماه‌های اخیر را بی‌ارتباط به این موضوع ندانستند. یکی از آخرین نمونه‌ها لغو کنسرت رضا صادقی در اواخر شهریورماه بود. مدیر برنامه‌های این خواننده موسیقی پاپ دلیل لغو کنسرت را مشکلات برگزارکننده با صاحب مکان برگزاری آن دانست.
از سوی دیگر، پخش ترانه‌های خوانندگان داخلی از شبکه‌ها و وب‌سایت‌های خارج از کشور موضوع جدیدی نیست. پرسش این است که چرا حساسیت‌ها الان افزایش پیدا کرده است؟
آرش سبحانی خواننده و بنیانگذار گروه کیوسک که هم اکنون ساکن سانفرانسیسکو است در این باره می‌گوید: «این اقدام هم مثل بسیاری از اقدامات و برخوردهای جمهوری اسلامی ایران موردی است. اصلا قانونی در این باره وجود ندارد و اگر هم هست باید برای همه اجرا شود. اما مساله اصلی این است که جمهوری اسلامی ایران فرهنگ و زبان فارسی را گروگان می‌گیرد؛ یعنی شبکه‌های ماهواره‌ای و وبسایتها حق ندارند از محصولات فرهنگی داخل کشور استفاده کنند و کسانی هم که در خارج از کشور فعالیت می‌کنند حق ندارند محصولات فرهنگی خود را در داخل کشور عرضه کنند».
سبحانی اضافه می‌کند: «به نظر من این برخوردها به مواضع اخیر آقای خامنه‌ای و نرمش قهرمانانه او برمی‌گردد و سخنان تازه‌ای که درباره نفوذ دشمن مطرح کرده است».
تائید یا تکذیب
خبر محروم شدن ۲۴ خواننده از ادامه فعالیت هنری در داخل کشور در حالی مطرح شده است که از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی صداهای متناقضی به گوش می‌رسد؛ در این وزارتخانه یک مقام خبر را تکذیب کرد و مقامی دیگر امکان چنین اقدامی را تایید کرد و یک مقام دیگر به طور تلویحی آن را تایید نمود.
علی مرادخانی معاون هنری وزارت ارشاد با تکذیب خبر گفت: «من به هیچ وجه به دنبال ممنوع‌الکاری هنرمندان نبوده و نیستم و همیشه سعی کرده‌ایم شرایط را به گونه‌ای فراهم کنیم که آنها بتوانند در داخل کشور فعالیت کنند و مشکلی نداشته باشند. بنا بر این چنین خبری نمی‌تواند صحت داشته باشد».
اما حسین نوش‌آبادی سخنگوی وزارت ارشاد گفت: «ممکن است به طور موردی به برخی هنرمندان موسیقی ممنوع‌الفعالیتی‌شان ابلاغ شود اما هیچ‌گاه وزارت ارشاد هیچ لیستی را منتشر نخواهد کرد.»
سرپرست دفتر موسیقی وزارت ارشاد هم با تائید تلویحی خبر گفت: «همکاری با سایت رادیو جوان قطعا همکاری با رسانه‌های معاند به حساب می‌آید. به هر ترتیب همکاری خواسته یا ناخواسته برخی از خوانندگان با این شبکه از طریق مراجع قانونی و ذیصلاح اطلاع داده شده ولی اگر ممنوع‌الکاری هم در این فضا به وجود آمده باشد قطعا دائمی نیست.»
اما چرا اینقدر اظهارات ضد و نقیض؟
آرش سبحانی در این باره می‌گوید: «به نظر من جمهوری اسلامی یعنی تناقض؛ آنها نمی‌خواهند خطوط قرمزشان به طور کامل مشخص باشد؛ چون اگر این خطوط را به صورت شفاف مشخص کنند ملزم می‌شوند به آن پای‌بند باشند و دیگر نمی‌توانند اینقدر دوگانه و تبعیض‌آمیز برخورد کنند. خطوط قرمز در وزارت ارشاد هم مانند ارکان دیگر جمهوری اسلامی در مواقع نیاز و به صورت موردی استفاده می‌شود».
رادیو جوان
در میان اتهام‌های خوانندگان داخلی که از آنها به عنوان «ممنوع‌الکار» نام برده می‌شود یک اتهام مشترک است؛ همکاری با رادیو جوان.
رادیو جوان از نخستین رادیوهای فارسی‌زبان اینترنتی خارج از کشور است که حدود ده سال پیش در آمریکا تاسیس شد. این رادیو آثار خواننده‌ها را به صورت ویدیویی و صوتی پخش می‌کند و به مرور به یکی از منابع محبوب کسانی که دنبال شنیدن موسیقی ایرانی هستند تبدیل شده است.
برخی از خواننده‌هایی که اسامی آنها در فهرست «ممنوع‌الکار»شده‌ها منتشر شده همکاری خود را با رادیو جوان تکذیب کرده و خواستار توقف پخش آثارشان از رادیو جوان شده‌اند.
اما شیوه همکاری با این وبسایت چگونه است؟ آیا خواننده‌ها خود درخواست پخش آثارشان را می‌دهند و یا این وبسایت بدون کسب اجازه اقدام به پخش آهنگ‌های یک خواننده می‌کند؟
علی عظیمی خواننده و ترانه‌نویس به کیهان لندن می‌گوید: «من تاکنون با این رادیو همکاری نداشته‌ام و روند کار را به صورت دقیق نمی‌دانم اما فکر می‌کنم هر دو روش معمول است؛ یعنی وبسایت در مواردی آهنگ‌های خوانندگان را پخش می‌کند و مواقعی هم خوانندگان درخواست می‌کنند آثارشان از این وبسایت پخش شود.»
با وجود آنکه این خواننده ساکن لندن از عدم هکاری‌اش با وبسایت رادیو جوان می‌گوید ولی در وبسایت این رادیو، آلبوم «آقای پست» وی قابل دسترسی است.
خبر ممنوعیت فعالیت هنری ۲۴ خواننده ایران در روزهای عزاداری ماه محرم اعلام شده است زمانی که کنسرتی برگزار نمی‌شود. وبسایت «اعتماد ملی» در این زمینه نوشته است که این ایام بهترین زمان رسیدگی به این موضوع بوده است.
آرش سبحانی در این باره می‌گوید: «اگر بخواهیم روایت وزارت ارشاد را مبنی بر موقتی بودن این ممنوعیت بپذیریم، در ایام محرم و صفر بیشتر اداره‌ها درگیر عزاداری‌ها و تعطیلی‌ها هستند و عملا امکان پیگیری و اعتراض به پایان این ایام موکول می‌شود و این اقدام آنها عمدی به نظر می‌رسد».
اما کسانی هم هستند که معتقدند همزمانی این اقدام با روزهای عزاداری محرم و صفر بیشتر نشانه هشدار آمیز بودن آن است تا ممنوعیتی که بخواهد به صورت بلندمدت ادامه داشته باشد.
