جامعه بشری یک پدیده‌ی ارگانیک و یک پیکرِ زنده و پویاست، همان گونه که سعدیِ خودمان گفته است. شعر معروف سعدی اما فقط به یک جنبه از واقعیت انسان و جامعه توجه کرده است.
آن جنبه بشردوستانه و همدل که چون اعضای پیکری به تصویر کشیده می‌شود که درد هر یک، رنج دیگری نیز هست. روی دیگر قضیه اما این است که یک موجود زنده اتفاقا بنا بر سرشتِ حیات، در خطر ابتلا به انواع ویروس‌ها و پارازیت‌ها (به معنی انگل) نیز قرار دارد.
تفکرهای افراطی و جنگ‌افروز و تفرقه‌افکن و نفرت برانگیز ویروس‌هایی هستند که زهر کشنده‌ی دشمنی و کوردلی و ویرانی را با خود حمل می‌کنند. پادزهر آن نیز چیزی جز آگاهی و گسترش آزادی و امنیت و رفاه نیست. با این همه، حتی اگر همه اینها در سراسر جهان تأمین و تضمین شود، باز به معنی نابودی این ویروس‌ها و پارازیت‌ها نخواهد بود بلکه آنها، اگرچه ضعیف‌تر، اما هر بار، به شکلی، و به دلیلی، بروز می‌کنند.
آزادی و امنیت اروپا را این بار ویروس بدخیم تروریسم اسلامی نشانه گرفته است. آن هم نه با ترور ۱۳ نوامبر ۲۰۱۵ در پاریس بلکه بسی پیش از آن و خارج از اروپا: در همان کشورهای اسلامی.
این واقعیت امیدوارکننده که حاملان این ویروس فکری در میان مسلمانان اقلیت اندکی بیش نیستند و اینکه اکثریت مسلمانان به درستی با این پارازیت ایدیولوژیک مرزبندی می‌کنند، به خودی خود نه از خطر آنها می‌کاهد، نه منابع تغذیه آنها را مسدود می‌کند و نه ادعای تروریست‌ها را درباره مسلمان بودن می‌تواند خنثی کند.
درباره دلایل شکل گرفتن و ادامه حیات پدیده‌ای مانند «داعش» بسیار سخن رفته و باز هم سخن خواهد رفت. پاسخ این پرسش که یک «گروه تروریستی» چگونه می‌تواند نفت بفروشد و خریدارانش چه کسانی هستند و یا اینان تسلیحات و تجهیزات مدرن خود را از کجا به دست می‌آورند، چیزی نیست که بتوان آن را لاپوشانی کرد.
اگر اروپا می‌خواهد از این ویروس بهبود یابد، باید دست به یک درمان قاطعانه بزند که با فقط بمباران به نتیجه نمی‌رسد بلکه همزمان تصحیح سیاست‌های سودجویانه و دوگانه‌ای را می‌طلبد که اساسا به چنین ویروس‌هایی اجازه رشد می‌دهد.
و اگر مسلمانان می‌خواهند از این چرخه شیطانی که برخی از آنان را به فرار از سرزمین‌های خود واداشته و حتی در کشورهای غربی نیز آنها را از جوانب بیشتری از جمله از سوی ساکنان کشور میزبان مورد حمله قرار می‌دهد راحت شوند، می‌بایست چه در اروپا و چه در موطن خود از پای ننشینند و خود علیه آنچه مبارزه کنند که مدعی‌اند آنها و اعتقادات آنها را بدنام کرده است. تروریسم اسلامی، نه فقط ویروس جوامع آزاد و غربی بلکه ویروس همه جوامع بشری از جمله کشورهای اسلامی است.
