تنها یک هفته پس از انتقاد آیت‌الله علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران به فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاهها، حسن روحانی رئیس جمهوری دستور جلوگیری از برگزاری اردوهای مختلط در دانشگاهها را صادر کرد.
خامنه‌ای در دیدار روسای دانشگاهها و موسسات آموزش عالی تیغ تیز انتقاد خود را متوجه وضعیت فرهنگی دانشگاهها کرد و گفت: «برخی کار فرهنگی را با کنسرت و اردوهای مختلط اشتباه گرفته‌اند و برای توجیه کار غلط خود می‌گویند که دانشجوها باید شاد باشند.»
به گفته رهبر جمهوری اسلامی « مگر غربی‌ها از اختلاط چه بهره‌‌ای جز جنایات کنونی جنسی برده‌اند که ما به دنبال پیروی از همان شیوه‌ها هستیم.»
شاید دغدغه داشتن دانشگاه اسلامی و نگرانی از الگوبرداری از دانشگاه‌های غربی در ایران عمری به بلندای حکومت جمهوری اسلامی دارد؛ در همان سال‌های اولیه تأسیس حکومت اسلامی در ایران، آیت‌الله خمینی بنیانگذار رژیم تازه از اسلامی کردن دانشگاهها گفت:«دانشگاه‌های ما دانشگاه‌های وابسته است، دانشگاه‌های استعماری است و دانشگاه‌های ما اشخاصی را تربیت می‌کند اشخاص غرب‌زده هستند وبسباری از معلمین غرب زده هستند و جوانان ما را غرب‌زده بار می‌آورند.»
به نسبت دل‌نگرانی‌های مقامات بالای حکومت جمهوری اسلامی از وضعیت دانشگاهها در ایران تلاش برای تربیت نیروهای ارزشی و متعهد به اصول حاکم نیز تلاشی تازه نیست؛ پیش از این مواردی همچون بورسیه‌های تحصیلی، اسلامی کردن دانشگاهها و تفکیک جنسیتی، فشار بر دانشگاهها و بازنشسته کردن اجباری برخی استادان و ستاره دار کردن و محرو میت از تحصیلی برخی دانشجویان مطرح شده بود و به نظر می‌رسد حالا قرعه به نام اردوهای مختلط افتاده است.
اما روال برگزاری اردوهای دانشجویی به چه صورت است؟
مهدی عربشاهی دبیر پیشین دفتر تحکیم وحدت در گفت‌وگو با کیهان لندن می‌گوید: «معمولا اردوهای دانشجویی به دو دسته تقسیم می‌شوند؛ اردوهای علمی که بیشتر توسط انجمن‌ها و گروه‌های علمی برگزار می‌شود و دیگری اردوهای فرهنگی است که ممکن است از سوی تشکل‌های دانشجویی همچون بسیج دانشجویی، انجمن اسلامی و یا نهاد نمایندگی ولی فقیه در دانشگاهها برگزار شود.»
عربشاهی اضافه می‌کند: «برای برگزاری اردوهای فرهنگی تشکل‌ها باید از معاونت فرهنگی و یا شورای فرهنگی دانشگاه مجوز بگیرند.»
مسوول دفتر نهاد نمایندگی رهبر جمهوری اسلامی در دانشگاهها و نماینده بسیج دانشگاهها از اعضای ثابت شورای فرهنگی دانشگاهها هستند و از سال‌های گذشته همواره نماینده نهاد دهبری در جلساتی که درباره برگزاری اردوهای دانشجویی تصمیم‌گیری می‌شود حضور داشته است. پس چرا حالا حساسیت‌ها به این موضوع بالا گرفته است؟
عربشاهی در پاسخ می‌گوید: «بخشی از این موضوع به حساسیت‌های شخصی آیت‌الله خامنه‌ای بر می‌گردد که در برخی موارد شاید نتوان منطق سیاسی مشخصی هم برای آنها پیدا کرد؛ حساسیت‌هایی که در گذشته هم وجود داشته است و فیلم‌هایی که در برخی موارد از جلسات خصوصی آقای خامنه‌ای بیرون آمده نشان‌دهنده حساسیت او به برگزاری اردوهای مختلط در دانشگاهها است. یا انتقادهای او به برگزاری اردوی دانشجویی به اروپا در دوران اصلاحات و یا برگزاری کنسرت‌های موسیقی در دانشگاهها.»
دبیر پیشین دفتر تحکیم وحدت نگرانی اصلی رهبر جمهوری اسلامی و محافظه‌کاران را هراس از تکرار دوران اصلاحات در دانشگاهها می‌داند.
به گفته او «در دوران اصلاحات، دانشگاهها یکی از حامیان قدرتمند رئیس جمهوری وقت و همچنین منتقد حکومت بودند و به دلیل وجهه انتقادی دانشگاهها در ان زمان هدف اصلی محدود کردن دانشگاهها از راه‌های مختلف است.»
برگزاری اردوهای دانشجویی همواره یکی از فعالیت‌های جانبی دانشجویان در دانشگاهها بوده؛ فعالیتی که البته با تغییر دولت‌ها و نگاه متفاوت آنها با کمی محدودیت و یا گشایش همراه شده است.
مهدی عربشاهی درباره تفاوت برگزاری این اردوها در دولت‌های مختلف می‌گوید: «تا پیش از دوران اصلاحات اردوهای دانشجویی توسط نهادهای نزدیک به حکومت مثل بسیج دانشجویی برگزار می‌شد اما در دوران ریاست جمهوری محمد خاتمی نهادهایی همچون انجمن اسلامی نیز فرصت یافتند که هر چند به صورت موردی برگزاری اردوهایی را به عهده بگیرند.»
او اضافه می‌کند: «در دوران ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد حساسیت‌ها بسیار زیاد بود و نهادهای مستقل به ندرت امکان برگزاری اردوهای دانشجویی را به دست آوردند. تشکل‌های دانشجویی به بسیج دانشجویی، جامعه اسلامی دانشحویان و جنبش عدالت‌خواه دانشجویی که گرایش‌های همسو با طیف‌های تندرو حکومت داشتند، محدود شده بودند و جریان‌های با گرایش اصلاح‌طلب و یا انتقادی کوچکترین شانسی برای سازماندهی خود و یا برگزاری اردوهای دانشجویی نداشتند.»
به گفته عربشاهی در دوران ۸ ساله ریاست جمهوری گذشته در برخی موارد اردوهای زیارتی به صورت مختلط برگزار می‌شد که البته در این اردوها اتوبوس‌های دخترها و پسرها جدا بود و مراقبت شدید انجام می‌شد که دانشجوهای دختر و پسر با هم تماسی نداشته باشند. اما در یکی دو سال اخیر این امکان فراهم شده است که دانشجوها اردوهای کمی متفاوت داشته باشند و واکنش اخیر هم تلاشی برای مقابله با اقدامات اخیر است.»
از زمان روی کار آمدن دولت حسن روحانی وزارت علوم به عنوان یکی از چالش‌های او با اصول‌گرایان و محافظه‌کاران نزدیک به حکومت مطرح بوده است.
روی خوش نشان ندادن مجلسی که اکثریت آن در اختیار اصول‌گرایان است به گزینه‌های متعدد رئیس جمهوری برای تصدی وزارت علوم، اعمال محدودیت‌ها در برگزاری کنسرت در دانشگاهها و فشار بر این وزارتخانه در زمینه بورسیه‌های غیرقانونی نمونه‌هایی از این چالش‌ها است.
چشم‌انداز فعالیت‌های فرهنگی در دانشگاهها در چنین پس‌زمینه‌ای چگونه خواهد بود؟
عربشاهی می‌گوید: «دولت در حال حاضر پشتوانه اجتماعی سازمان‌یافته‌ای ندارد و شاید به نفع آن است تا کمک کند فضا در دانشگاهها کمی بازتر شود؛ هر چند که همه می‌دانیم فشار برای اعمال محدودیت در دانشگاهها بر دولت بسیار زیاد است.»
او اضافه می‌کند:«اگر دولت در برابر فشارها مقاومت کند و فضای دانشگاهها بهتر شود دانشجوها در رقابت دولت با اصول‌گراها به یکی از پشتوانه‌های جدی حسن روحانی بدل خواهند شد، اما متاسفانه آقای روحانی تا کنون چندان مقاومت نکرده و در این زمینه سنگر را به اصول‌گراها واگذار کرده است.»
براساس گزارش‌های منتشر شده، محمد رضا مخبر دزفولی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی گفته است که پس از انتقادهای رهبر جمهوری اسلامی از برگزاری اردوهای مختلط، حسن روحانی خواهان تهیه گزارشی مستند درباره چنین اردوهایی شده است و محمد فرهادی وزیر علوم برگزاری اردوهای مختلط در دانشگاهها را رد کرده و در عین حال از ابلاغ بخشنامه ممنوعیت برگزاری اردوهای مختلط به روسای دانشگاهها خبر داده است.
به نظر می‌رسد آن طور که منتقدان سیاست‌های دولت حجت‌الاسلام حسن روحانی در حوزه دانشگاهها می‌گویند رئیس قوه مجریه یک گام دیگر از حامیان انتخاباتی خود دورتر شده است؛ حامیانی که دو سال پیش انتظار داشتند سکاندار تازه قوه مجریه گام‌هایی را در جهت تقویت تشکل‌های دانشجویی و بازتر شدن فضای دانشگاهها بردارد.
