«هَپی ولِنتاین» هم زنانه مردانه دارد؟!

مطالعات جدید نشان می‌دهد که موضوع جنسیّت، بیشتر به تفاوتِ فرهنگی و نه تفاوتِ زیستی یا بیولوژی ارتباط دارد. 

از گذشته باور بر این بوده که جنسیّت، در عملکرد مغز، رفتارها، شخصیّت و علاقه‌ی انسان دخالت دارد. این نظر که مغزِ مرد «مردانه» و مغزِ زن «زنانه» است، دست نخورده باقی مانده است. ولی مطالعات جدید عصب‌شناسی (با تمرکز بر نحوه‌ی عملکرد مغز زن و مرد) خبر از یکی بودن مغز به لحاظ جنسیّتی در انسان می‌دهد. در یکی از این مطالعات، ساختار و عملکرد مغز ۱۴۰۰ زن و مرد بین سنین ۱۳ و ۸۵ سال بررسی شد، و تفاوت فاحشی در رفتار آنها دیده نشد که به جنسیّت ارتباط داشته باشد. بلکه مغز، ترکیبی از عناصر و ویژگی‌های مختلف به شکل یک عضو ناهمگن در بدن معرفی گردید.

این عضو ناهمگن را نمی‌توان صرفا با دیدگاه زیستی تعریف کرد، بلکه باید عوامل خارجی نظیر استرس را نیز در نظر گرفت. جنسیّت به خودیِ خود عامل تفاوت در عملکرد مغز نیست، بلکه عوامل بیرونی در دیدگاه زنانه– مردانه بودن مغز مهم است.

خاصیّت شکل‌پذیری عصب

مغز انسان خاصیّت انعطاف پذیری دارد، و این ویژگیِ اصلی در شناخت عملکرد مغز طی ۴۰ سال گذشته بوده است. تجربه‌های کوتاه‌مدت و بلندمدت باعث تغییر ساختار مغز می‌شود. حتی، رفتارهای اجتماعی بر نحوه‌ی پردازش اطلاعاتِ مغز تاثیر می‌گذارد. ازاین رو، زنانه– مردانه بودن مغز از ویژگی‌های رفتاری و مهارت‌های شناختی (منظور مهارت‌هایی است که با شناخت و تجربه در طول زمان، در مکان‌های مختلف و در تماس با فرهنگ‌های متفاوت کسب می‌گردد) و با دخالت عوامل متعدّد بیرونی نظیر ادامه‌ی تحصیل، استقلال مالی، شغل، مسیر رفت و آمد روزانه، و حتّی رژیم غذایی ناشی می‌شود. با این دیدگاه، وجود مغز زنانه در بدن مرد و برعکس، جای شگفتی ندارد.

پیشنهاد جدید در مطالعه‌ی مغز

شواهد جدیدِ عدم تفکیک جنسیّتی مغز، به کمکِ مطالعات روان‌شناسی می‌آید (اشاره به شباهت زن و مرد در معیارهای مختلف روان‌شناسی). دقیقا منظور از «اختلاف جنسی» چیست؟ منظور از اختلاف، اشاره به معیارِ متفاوت در فعالیت تحقیقاتی است.

به عبارت دیگر، ویژگی‌های مثبت در یک جنس که می‌تواند در جنس دیگر منفی باشد، امکان تشخیص این ویژگی‌ها بر اساس جنسیّت وجود دارد، و اینکه با این اختلاف جنسی بتوان به عملکرد، واکنش، توانایی‌ها و پتانسیل فرد دست یافت. ازاین رو، اختلاف جنسی منحصر به جنسیّت فرد نبوده، بلکه می‌تواند در زن با خصوصیات مردانه و برعکس منعکس گردد.

در پایان، باید از موضوع تبعیض جنسیّتی در مطالعه‌ی مغز گذر کرد، و به جای زنانه– مردانه کردن مغز که سرچشمه‌ی اندیشه در بشر است، به این پرسش پاسخ داد: چه عواملی در متفاوت بودنِ عملکردِ مغز انسان (فارغ از جنس) نقش دارد؟

*منبع: یوروپ نیوزویک
*مترجم: علیرضا اکبری