روند بازگرداندن پناهجویان از جزیزه لسبوس یونان به ترکیه در حالی از صبج دوشنبه شروع شد که مناقشه بر سر طرح توافق اتحادیه اروپا و ترکیه همچنان ادامه دارد.
تحت توافق صورت گرفته که انتقاد سازمان‌های حقوق بشری را برانگیخته است، آنکارا همه پناهجویانی که به صورت غیرقانونی خود را به یونان رسانده‌اند به ترکیه بازمی‌گرداند و در مقابل بازگرداندن هر پناهجو، اتحادیه اروپا پناهجویی از ترکیه را می‌پذیرد.
بر اساس این توافق، اتحادیه اروپا همچنین کمک‌های مالی بیشتری در اختیار آنکارا قرار می‌دهد، تسهیلات سفر بدون ویزا به اروپا برای شهروندان ترکیه را فراهم می‌کند و روند بررسی پرونده عضویت این کشور در اتحادیه اروپا نیز تسریع می‌شود.
به گزارش خبرگزاری رویترز صبح دوشنبه دو قایق ترکیه‌ای با ۱۳۱ پناهجو در حالی که دو کشتی گارد ساحلی آنها را همراهی می‌کردند از یونان به ترکیه رسیدند.
مقام‌های ساحلی در جزیره چپوس یونان به رویترز گفته‌اند که ۶۶ نفر دیگر نیز که بیشتر آنها افغان هستند صبح دوشنبه با سومین قایق به ترکیه بازگردانده شدهاند.
هدف توافق اتحادیه اروپا و ترکیه، بازداشتن پناهجویان برای گذر از مسیرهای خطرناک و همچنین مقابله با قاچاقچیان انسان عنوان شده است؛ قاچاقچیانی که در شکل‌گیری بزرگترین موج مهاجرت به اروپا پس از جنگ حهانی دوم نقشی اساسی داشته‌اند.
کمتر از چند ساعت پس از آنکه نخستین قایق از لسبوس یونان به سمت ترکیه حرکت کرد، گارد ساحلی یونان با گشت زدن در میان قایق‌ها دو قایق تفریحی را که بیش از ۵۰ پناهجو را حمل می‌کرد متوقف کرد، آنها تلاش داشتند به صورت غیرقانونی خود را به یونان برسانند.
رویترز به نقل از یکی از کردهای سوریه که از ایالت حسکه آمده نوشته است : «ما فقط می‌خواستیم شانسمان را امتحان کنیم. این سرنوشت ماست و ما به هر حال می‌میریم».
وقتی که خبرنگار از او می‌پرسد آیا اطلاع دارد که یونان پناهجویان غیرقانونی را باز می‌گرداند، او پاسخ می‌دهد که شنیده است مهاجران غیرقانونی ایرانی یا افغان بازگردانده می‌شوند اما از بازگرداندن سوری‌ها اطلاع نداشته است.
اعتراض‌ها
سخنگوی فرانتکس- آژانس مرزهای اروپا- می‌گوید بیشتر پناهجویانی که از لسبوس به ترکیه بازگردانده شدهاند پاکستانی و برخی هم بنگلادشی هستند.
به گفته سخنگوی قرانتکس این افراد همگی غیرقانونی وارد یونان شده و برای پناهندگی درخواستی نداده بودند.
او در پاسخ به این سوال که آیا پناهجویان سوری نیز به ترکیه بازگردانده خواهند شد، گفته است: «بله٬ اما نمی‌دانم چه زمانی».
ولکان بوزکور وزیر امور اتحادیه اروپا در دولت ترکیه گفته است که هیج فرد سوری در میان نخستین گروه از پناهجویان بازگردانده شده به ترکیه وجود ندارد.
به گفته بوزکور در روند بازگرداندن پناهجوهای غیرقانونی، افرادی که سوری هستند به کمپ آوارگان سوری در جنوب ترکیه منتقل خواهند شد اما در خصوص پناهجوهای غیر سوریه‌ای، ترکیه در هماهنگی با دولت‌هایشان آنها را به کشورهایشان باز خواهد گرداند.
گروه‌های حقوق بشری و برخی سیاستمداران اروپاییِ مخالف توافق ترکیه و اتحادیه اروپا می‌گویند که ترکیه و یونان از کارشناسان کافی برای انجام روند بررسی وضعیت پناهجویان برخوردار نیستند.
برخی نیز ابراز نگرانی می‌کنند که ممکن است در بازگرداندن پناهجویان به ترکیه با آنها بدرفتاری شود. ترکیه اما در مقابل می‌گوید که به تعهدات بین‌المللی‌اش عمل می‌کند.
اتحادیه اروپا برای توقف روند مهاجرت به اروپا از سوی برخی کشورها به ویژه کشورهای شمال این قاره تحت فشار بود.
صبح روز دوشنبه و همزمان با آغاز عملیات بازگرداندن پناهجویان به ترکیه اعتراض‌هایی در جزیره لسبوس صورت گرفت و برخی شعار می‌دادند: «شرم بر شما باد».
کمیساری عالی سازمان ملل در امور پناهنگدگان و برخی گروه‌های فعال حقوق بشری می‌گویند که توافق ترکیه و اتحادیه اروپا فاقد تدابیر امنیتی لازم است.
سازمان عفو بین‌الملل نیز آن را «ضربه‌ای تاریخی به حقوق بشر» توصیف کرده است.
به گفته کمیساری عالی سازمان ملل در امور پناهندگان، بیش از سه هزار و ۳۰۰ پناهجو و مهاجر در لسبوس هستند. حدود دو هزار و ۶۰۰ نفر در مرکز پناهجویان در موریا هستند؛ این رقم ۶۰۰ نفر بیش از گنجایش این مرکز در یونان است.
بر اساس این گزارش، از این تعداد حدود دو هزار نفر درخواست پناهندگی داده‌اند.
