حنیف حیدرنژاد – «آشویتس در مجموع یک کارخانه‌ی کشتار بود. امروز برای نخستین بار است که اعلام می‌شود هر کسی که به عنوان وابسته به نیروی اس اس [نیروی ویژه وفادار به هیتلر] در آن کارخانه‌ی کشتار وظیفه‌ای داشته است، در ارتباط با همه نوع جنایت‌های انجام شده در آن محل مسئولیت دارد» (کورنِلیوس نستلر یکی از وکلای قربانیان اردوگاه مرگ آشویتس).
روز جمعه ۱۷ ژوئن ۲۰۱۶ دادگاه شهر دِتمولد در آلمان راینهولد هاننینگ را به دلیل مشارکت در کشتار۱۷۰٫۰۰۰ نفر در اردوگاه مرگ آشویتس در سال‌های ۱۹۴۲ تا ۱۹۴۴ مسئول شناخت و او را به پنج سال زندان محکوم کرد.
هانینگ که اینک ۹۴ سال دارد زمانی که ۲۳ ساله بود به عنوان نگهبان در اردوگاه مرگ نازی در خدمت ارتش هیتلر بود. او می‌گوید کسی را شخصا نکشته است. با این وجود دادگاه در حکم خود بر مشارکت او در کشتارهای انجام شده در اردوگاه آشویتس آن هم در حالی که می‌دانسته در آنجا چه اتفاقی می‌افتد تاکید می‌کند.
حکم دادگاه آلمان یک پیروزی و یک دستاورد جدید برای حقوق بشر است زیرا بر «مسئولیت فردی» در چرخه‌ی ماشین کشتار تاکید می‌کند. اگرچه نقش، اهمیت و سهم کسی که «فقط» نگهبان یک زندان و اردوگاه مرگ بوده، با رهبران و تئوریسن‌های مرگ، با آنان که مرگ و کشتار انسان‌ها را برنامه‌ریزی و سازماندهی می‌کنند، با آنان که شلیک کرده و انسان‌ها را می‌کشند و… برابر نیست، اما هر فرد در حد خودش مسئولیت دارد. ماشین کشتار با حضور و با همکاری تک تک افراد، با نقش‌ها و وظایف مختلفی که دارند شکل می‌گیرد و می‌چرخد و به حیاتش ادامه می‌دهد. هر یک نفری که خود را از این چرخه بیرون بکشد، حتی اگرفقط یک «مهره» ساده باشد، در همان حد در ادامه‌ی کار این کشتار و جنایت اختلال ایجاد می‌کند و اگر چنین نکند، در ارتباط با همه آنچه که در آن کشتارگاه اتفاق می‌افتد «مسئولیت» دارد.
لئون شوارتزباو، یکی از جان به دربردگان از اردوگاه مرگ آشویتس که او نیز اینک ۹۵ سال دارد در آغاز شروع دادگاه از رانهولد هاننیگ خواسته بود هر آنچه را در مورد آشویتس می‌داند بازگو کند. او پیوسته تاکید می‌کرد خواهان زندان رفتن هانینگ نیست، آنچه برای او مهم است یافتن حقیقت است. رانهولد هانینگ اما، از همه آنچه می‌دانست سخنی نگفت و تنها از اینکه به یک ماشین کشتار تعلق داشته که موجب درد و رنج انسان‌ها و خانواده‌های زیادی شده است، ابراز تاسف کرد.
هانینگ شاید از آخرین بازماندگان ماشین کشتار هیتلر در آشویتس باشد. او فرصت بزرگی برای بیان حقیقت آنچه می‌دانست را از دست داد و بسیاری از خانواده‌های قربانیان، بازماندگان و انسان‌های دیگر را از حق دانستن حقایقی که شاید وی می‌دانست، محروم کرد.
همواره با شنیدن چنین خبرهایی، آنچه در ایران گذشته و می‌گذرد، تداعی می‌شود. آیا آنان که در ماشین کشتار و سرکوب جمهوری اسلامی مشارکت دارند و آیا آنان که از رازهای سربسته‌ی اعدام و کشتار دهه شصت یا سال‌های بعد در ایران اطلاعاتی دارند روزی خانواده‌ها و بازماندگان اعدام شدگان و مردم ایران را نسبت به حقایقی که از آن باخبرند مطلع خواهند کرد یا آنکه منتظر خواهند ماند تا روزی در یک قدمی مرگ به محاکمه کشیده شده و به مسئولیت خود اعتراف کنند؟
من نیز همچون لئون شاویتزباو روشن شدن حقایق را مهم‌تر از محکومیت مجرمان به چند سال زندان می‌دانم. به امید آنکه پیام دادگاه راینهولد هانینگ در آلمان همه آنهائی را که در مناصب مختلف در جمهوری اسلامی از حقایق مربوط به انواع کشتار و جنایت در سراسر ایران با اطلاع هستند به خود آورده تا آنچه را می‌دانند به زبان آورند. اینگونه است که می‌توان از تکرار جنایت‌های بیشتر جلوگیری کرد. اینگونه می‌توان درد و رنج قربانیان، بازماندگان و جان به دربردگان را به رسمیت شناخت. حقایق و درد و رنجی که چند دهه است به طور سیستماتیک بر آن سرپوش گذاشته می‌شود.
۲۹ خرداد ۱۳۹۵ / ۱۸ ژوئن ۲۰۱۶
http://www.hanifhidarnejad.com
*منابع:
سخنان کورنِلیوس نستلر از وکلای قربانیان اردوگاه مرگ آشویتس
پنج سال زندان برای نگهبان آشویتس
نگهبان پیر آشویتس به پنج سال زندان محکوم شد
دادگاه نگهبان آشویتس
