تیم پناهجویان در المپیک ریو ۲۰۱۶

چند هفته مانده به المپیک، شاید این روزها در میان موجی از اخبار جنگ و بمباران و مهاجرت اجباری و بیش از ده هزار پناهجویی که تا کنون در دریای مدیترانه غرق شده‌اند خبر المپیک چندان چنگی به دل نزند.

اما این رویداد که در کنار جام جهانی فوتبال از بزرگترین وقایع هر چهار سال به شمار می‌رود این بار ارمغانی متفاوت با خود دارد و آن هم تیمی است که هیچ کشور خاصی را نمایندگی نمی‌کند.

تیمی متشکل از پناهجویانی که توسط کمیسیون پناهندگان سازمان ملل سازماندهی شده تا به طور نمادین و بدون نیاز به طی مراحل رسمی و نیاز به کسب سهمیه معمول در المپیک شرکت کنند.

هرچند این تیم از فیلترهای انتخابی معمول گذر نکرده اما ورزشکارانی آن را تشکیل می‌دهند که پیش از آنکه جنگ و مصیبت و دیگر دشواری­ها سرنوشت مهاجرت اجباری را برایشان رقم بزند، دست کم  در سطح منطقه‌ای و قاره‌ای مطرح بوده‌اند.

المپیک نسبت به جام جهانی فوتبال هنوز کمتر تجاری است و زوایای انسانی و همگرایی بیشتری در آن دیده می‌شود. این نخستین باری نیست که المپیک در مقابل مصیبت‌های جهان قوانین خود را منعطف می‌کند. در المپیک بارسلون در سال ۹۲ نیز کمیته بین‌المللی المپیک با پذیرش ۱۲ کشور از مجموع ۱۵ کشور شوروی سابق در قالب یک تیم  زیر پرچم این کمیته، این امکان را فراهم کرد تا این قهرمانان  که هر کدام ممکن بود آخرین فرصت شرکت و کسب مدال و ثبت رکوردشان باشد این فرصت را از دست ندهند و در بازی‌ها شرکت کنند. نتیجه هم بسیار عالی بود و این تیم توانست قهرمان بازی‌های المپیک در مجموع شود.

روز سوم ژوئن در حالی که کمتر از سه ماه به آغاز بازی‌ها المپیک ریودوژانیرو مانده بود، کمیسیون پناهندگان سازمان ملل با اعلام حضور این تیم در رقابت‌ها توانست در این دنیای مصیبت‌زده رنگی از همگرایی و نوع‌دوستی به نمایش بگذارد. کمیته بین‌المللی المپیک در کنار کمیساریای عالی پناهندگان این امکان را برای قهرمانان پناهجو فراهم ساخت تا بتوانند از شانس حضور در المپیک محروم نشوند.

سابقه همکاری میان این دو ارگان بین‌المللی به بیش از بیست سال پیش باز می‌گردد. این ابتکار برگ زرین دیگری در دفتر تلاش‌های انسانی مجموعه دست اندرکاران این دو نهاد است و می‌تواند به سلامت روحی و کرامت انسانی پناهجویان بیفزاید و مخصوصا به کودکان فاجعه‌دیده در تمام دنیا این نوید را بدهد که هنوز در هر شرایطی که باشند بخشی از جامعه جهانی به شمار می‌روند و نمایندگانی دارند تا صدای دادخواهی آنها را به جهانیان برسانند.

اعلام این خبر همزمان بود با یک هشتگ مخصوص در فضای مجازی #WithRefugees که با دنبال کردن این هشتگ در طول بازی‌ها می‌توان تمام اخبار و تصاویر مربوط به این تیم را دنبال کرد. اما این کمپین و هشتگ پیام دیگری نیز دارد و آن اینکه از تمام کشورها می‌خواهد تا تلاشی مضاعف را برای فراهم کردن امکان تحصیل و آموزش کودکان پناهجو به کار بندند.

اعضای تیم پناهجویان طبق اعلان کمیته بین‌المللی المپیک عبارتند از:

– رامی انیس ۲۵ ساله اهل سوریه، در رشته‌ی شنای ۱۰۰ متر پروانه. او اهل حلب است و شنا کردن حرفه‌ای را از سن ۱۴ سالگی شروع کرده است. دایی اش مجد که از قهرمانان شنای سوریه بوده مشوق اصلی وی برای ورود به شنای حرفه‌ای بوده. رامی شنا کردن را تنها هدف زندگیش می‌داند و استخر را خانه خود.

–  یولان مابیکو ۲۸ ساله و اهل جمهوری دموکراتیک کنگو در وزن میانی یک جودوکار حرفه‌ای است. وی اهل شرق جمهوری دموکراتیک کنگو است و تنها چیزی که از کودکی خود و پیش از آمدن به کمپ به خاطر دارد این است که: تنها در حال فرار بوده که ناگهان هلی‌کوپتری او را نجات می‌دهد و به کینشاسا می‌آورد. از آن زمان در کمپ دائمی مخصوص آوارگان جنگی زندگی می‌کند و در آنجا بزرگ شده و همانجا بوده که جودو را آموخته. کمپ‌های متعددی برای مهاجرانی که در آفریقا از جنگ گریخته‌اند وجود دارد که حکم شهرهای پناهجویان را یافته‌اند. ساکنین آنها که سال‌ها از اقامتشان در این کمپ‌های دائمی می‌گذرد مردمان بی سرزمینی هستند تحت پوشش کمیساریای عالی پناهندگان.

–  پائولو آموتون لوکورو ۲۴ ساله است و اهل سودان جنوبی، دونده ۱۵۰۰ متر است. در کمپ پناه جویی نزدیک نایروبی در کنیا زندگی میکند و در همانجا زیر نظر قهرمان  کنیایی و رکورد دار پیشین جهان تگلا لوروپه تمرین میکند. دویدن را از مدرسه در همان کمپ شروع کرد و حالا جایی برای خودش در تیم المپیک پناهجویان دارد. پائولو میگوید: “قبل از اینک به اینجا بیایم حتی کفش ورزشی نداشتم اما حالا تمرین میکنیم و تمرین میکنیم تا خودم را به بهترین آمادگی لازم برسانم. و حالا میدانم که یک شرکت کننده المپیک بودن یعنی چه”.

– یسرا مردینی دختری ۱۸ ساله و اهل سوریه است که در ۲۰۰ متر آزاد شنا می‌کند. زمانی طولانی از رسیدنش به آلمان نمی‌گذرد. سپتامبر گذشته دست سرنوشت او را سلامت از دریا گذراند و به آلمان رساند و از همان موقع تمرین را شروع کرده و حالا آماده است که در رشته ۲۰۰ متر آزاد بانوان در المپیک ریو شانس خود را امتحان کند.

– ییچ پور بیل ۲۱ ساله و اهل سودان جنوبی است. در دو ۸۰۰ متر  در مسابقات المپیک امسال شرکت خواهد کرد. خیلی پیشتر یاد گرفت که اگر می‌خواهد در زندگی پیروز شود باید تنها روی خودش حساب کند. او در سال ۲۰۰۵ مجبور شد سودان جنوبی جنگ‌‌زده را ترک کند و نهایتا خود را به کمپ کمیساریای پناهندگان در شمال کنیا برساند. اول با فوتبال شروع کرد اما خیلی زود  دویدن انفرادی را بر دو امدادی ترجیح داد. با دویدن فهمید که با تکیه بر خود بهتر می‌تواند به مقصد نهاییش برسد.

– رز ناتیک لوکونین ۲۳ ساله اهل سودان جنوبی، دونده ۸۰۰ متر است. تا چند سال پیش، از استعدادش در دویدن خبر نداشت، هیچ وقت مسابقه نداده بود، حتی به طور آماتور. ده ساله بود که از جنگ و قحطی در سودان جنوبی گریخت و به کمپی در شمال کنیا رفت. آنجا این امکان را یافت تا به مدرسه برود، و آنجا بود که حین مسابقات مدرسه و به پیشنهاد معلم ورزش برای اولین بار ده کیلومتر را دوید، بدون هیچ تمرینی. این نخستین بار بود که می‌دوید و دوم شد. او حالا با لبخندی بر لب هنوز از این خاطره با شگفتی یاد می‌کند.

– پوپوله مسینگا ۲۴ ساله اهل جمهوری دموکراتیک کنگو. جودوکار در وزن میانی است. او ۹ ساله بود که از کیسینگانی در جمهوری دموکراتیک کنگو گریخت. از خانواده جدا ماند و روزها در جنگل در تنهایی بسر می‌برد تا اینکه نجات یافت و به کینشاسا منتقلش کردند. او پس از مدتی به ورزشکاری با پشتکار تبدیل شد. بعد از هر باخت مربیش روزها در قفس نگه‌اش می‌داشت و فقط  نان و قهوه به او می‌داد تا تنبیه شود. تا اینکه در مسابقات قهرمانی ۲۰۱۳ در ریو جانش به لبش رسید و درخواست پناهندگی کرد.

– یوناس کینده ۳۶ ساله اهل اتیوپی دونده‌ی ماراتن است. پنج سال است در لوکزامبورگ زندگی می‌کند و برای گذران زندگی تاکسی می‌راند. هرگز از تحرک نمی‌ایستد و کلاس‌های زبان فرانسه را با جدیت دنبال می‌کند. تلاش می‌کند دونده بهتری شود. سال گذشته در مسابقه‌ای در آلمان ماراتن را در زمان باورنکردنی ۲ ساعت و ۱۷ دقیقه تمام کرد. هرچند رکورد نیست اما تنها ۱۴ دقیقه و سه ثانیه با رکورد جهانی فاصله دارد، زمانی شگفت‌آور برای دویدن یک مسیر ۴۲ کیلومتر و ۱۹۵ متری.

– آنجلینا نادای لوهالیت ۲۱ ساله و اهل سودان جنوبی، دونده ۱۵۰۰ متر. از شش سالگی از پدر و مادرش جدا مانده و از آنها بی خبر است. در همان کمپ پناهندگی و مسابقات مدرسه فهمید که دونده قابلی است. سال‌هاست که در کمپ کمیساریای عالی پناهندگان در شمال کنیا زندگی می‌کند. اما دویدن حرفه‌ایش زمانی شروع شد که مربیان برای انتخاب استعدادهای ورزشی به کمپ آمدند. آنجا بود که تازه متوجه شد چقدر سریع می‌دود و خود از این استعداد شگفت‌زده شد.

– جیمز نیانگ چنگ جیک، نامش شبیه چینی‌های  مهاجر است، اما او هم اهل سودان جنوبی است و ۲۸ سال دارد. دونده ۸۰۰ متر است. در ۱۳ سالگی به علت جنگ  مجبور شد خانه و کاشانه‌اش را ترک کند. در آن سال‌ها سرنوشتی جز ربوده شدن توسط شبه نظامیان و اجبار به شرکت در جنگ چیزی در انتظار این کودکان نبود. حالا به عنوان پناهجو در کنیا زندگی می‌کند. در سرزمین‌های مرتفع کنیا که تا کنون دونده‌های خوبی به جامعه جهانی عرضه داشته به مدرسه رفت و همانجا با بچه‌های بومی که برای دو استقامت تمرین می‌کردند مشغول به دویدن نیمه حرفه‌ای شد. او می‌گوید: «آنجا بود که فهمیدم می‌توانم دونده خوبی بشوم» او معتقد است: «اگر خدا به تو استعدادی داده باید از آن استفاده کنی».

*ترجمه و تنظیم: محسن بهزادکریمی
*عکس‌های و ویدیوهای این تیم در وبسایت کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل