[روزنامه اطلاعات؛ دیماه ۱۳۳۹]
داریوش همایون – مسئله عمده در یک کشور عقب افتاده آنست که چگونه مردم را از نظر سیاسی به آن توجه تربیت کنند که تحولات جامع لزوماً ناگهانی و انفجاری نباشد و سیر تکاملی امکان یابد. زیرا اگر بپذیریم که وقوع تغییرات عمیق در هر ساختمان اجتماعی عقب افتاده و کهنه ناگزیر است طبعاً ترجیح دارد این تغییرات بطور تدریجی باشد تا اثر آن پایدار گردد که و در عین حال کمکی نیز به رهبری بینالمللی کمونیسمـ اگر چه غیر مستقیمـ نشود.
پاک کردن دستگاه اداری و رساندن تبعیض و خویشاوندپرستی به حداقل، نخستین کاری است که باید در زمینه تربیت سیاسی ملت انجام داد. فساد دستگاه حکومتی همه چیز اجتماع را تباه میسازد.
ارزشهای اخلاقی را وارونه میکند و جامعهای به وجود میآورد که بدون نادرستی، بدون یاری خواستن از بدترین صفات افراد خود، قادر به زندگی نیست. با یک دستگاه حکومتی فاسد نه پیشرفت اجتماعی ممکن است و نه توسعه اقتصاد. و فساد حکومت را نه با قوانین به اصطلاح مبارزه با فساد، بلکه با یک رهبری مصمم و بی نظر میتوان برطرف کرد.
آزاد کردن هر چه بیشتر مطبوعات و اجتماعات قدم دوم است که اهمیت آن از اولی کمتر نیست. با انتقاد سالم و تند است که میتوان به جنگ مفاسد رفت و در یک محیط مباحثه و جستجوی حقیقت است که استعدادهای ملت میشکفد و جای عناصر متملق و نادرست را در دستگاه حکومتی، مردان مستقل با فکر و درستکار میگیرند.
رویه معمول در کشورهای عقب افتاده و رژیمهای غیر دمکراتیک که انتشار اخبار کارهای بد و نه خود آن کارها را مجازات میکنند، در حکم راندن جامعه به اعماق فساد و عصیان است. بدکاران بی پروا نیروی کار ملت را به هدر میدهند و سراسر اجتماعی را خدمتگزار منافع خصوصی خود میسازند و به مردم نیز اجازه داده نمیشود آنها را رسوا کنند. نتیجه ایجاد یک فلسفه به کلی غیر اخلاقی در اجتماع است که از حکومت ناکسان ناشی میشود. برای جلوگیری از چنین خطری دستگاههای حکومتی باید همه وزنه نیرو و حیثیت خود را پشت سرهرمامور نادرست و فرومایه خویش نگذارند و آنها را، هر اندازه والامقام باشند، قربانی کنند و به انتقادات افکار عمومی بسپارند.
و پس از مطبوعات و احزاب، بزرگترین مکتب پرورش سیاسی ملت شهرداریها است. هم اکنون در هند و پاکستان و اندونزی در کار آزمایش حکومتهای دمکراتیک دهکدهها هستند. واحدهایی که مسئولیت اجتماعی را تا اعماق جامعه میبرند و اکثریت افراد ملت راـ که در کشورهای توسعه نیافته روستائیان هستندـ در امر حکومت مستقیماً سهیم میسازند.
در شهرداریها و انجمن شهرهای محلی است که مردم نخست راه زندگی کردن با یکدیگر و سپس حکومت برخود را میآموزند. انتخابات شوراهای شهر و ده اگر آزادانه و خودبخود انجام گیرد مقدمهای برای انتخابات طبیعی و سالم عمومی خواهد بود. از اینجا است که میتوان زمینه صحیح انتقال مسالمتآمیز قدرت را در جامعه فراهم کرد. وقتی مردم بتوانند با ورقههای رأی، خود را از حکومتهای بد رهایی بخشند طبعاً به فکر وسائل دیگر نمیافتند.
انتخابات آزاد آخرین درمانی است که برای سرخوردگی و یاس مخرب افراد مردم از یک طرف و آمادگی آنها برای اقدامات انقلابی از طرف دیگر میتوان یافت.
————————————————————————-
*داریوش همایون (تولد: ۵ مهر ۱۳۰۷ در تهران؛ درگذشت: ۸ بهمن ۱۳۸۹ در ژنو) روزنامهنگاری برجسته، نظریهپردازی جستجوگر و نوجو، و سیاستمداری ملیگرا و میهندوست بود که بر نقش موثر ایران در مناسبات منطقهای و جهانی آگاهی داشت.
وی سالهای طولانی در روزنامههای معتبر ایران قلم زد و از بنیانگذاران اصلی روزنامهی «آیندگان» بود که صفحهای نوین در تاریخچهی روزنامهنگاری ایران گشود.
همایون مهارت روزنامهنگاری و تسلط خود بر زبان فارسی را با ایدههای سیاسی خویش در هم آمیخت و از دههی ۳۰ خورشیدی به این سو، نوشتههایی از خود بر جای گذاشت که بنا بر شرایط موجود در خاورمیانه، بسیاری از آنها همچنان معتبرند و گویی همین امروز نگاشته شدهاند. مقالات قدیمیوی در دهههای سی تا پنجاه خورشیدی همچنین بازتاب مستند موقعیت سیاسی و اجتماعی ایران هستند. از همین رو ما به بازنشر گلچینی از آثار داریوش همایون میپردازیم که در سالهای تبعید پس از انقلاب ۵۷ با کیهان لندن نیز همکاری نزدیک داشت. مقالاتی که در این ستون در کیهان لندن میخوانید، با مراجعه به وبسایت «بنیاد داریوش همایون» انتخاب شدهاند.
تحلیل عالی بود.