در مجمع عمومی کسالت‌بارِ‌ سازمان ملال

سازمان ملل متحد، تشکیلاتی هفتاد ساله، به هنگام تأسیس خود در اکتبر سال ۱۹۴۵، پس از جنگ جهانی دوم، نوید شکل گرفتن یک نهاد بین‌المللی را می‌داد که مدافع حاکمیت ملی و حقوق ملت‌ها باشد. ملت‌هایی که به واقع می‌بایست توسط دولت‌های خود نمایندگی شوند.

غیرواقعی و دور از انصاف است اگر نقش این سازمان را در سر و سامان دادن به برخی درگیری‌ها در گوشه و کنار جهان نادیده بگیریم. اما نام این سازمان که از همان آغاز بیشتر یک عنوان نمادین و آرمانی بود تا واقعیت، هر چه بیشتر گذشت، بی‌مسماتر شد تا جایی که امروز واقعا به «سازمان ملال» تبدیل شده است.

شکل‌گیری «سازمان ملل متحد» همزمان بود با دوقطبی شدن جهان و آغاز جنگ سرد. بر همین بستر، ابرقدرت‌های دو قطب «شرق» و «غرب» برای خود امتیاز ویژه و «حق وتو» قایل شدند و آن را تا به امروز هم حفظ کردند. به این ترتیب از همان اول، اصطلاح «متحد» معنای خود را از دست داد.

با گذشت زمان و پس از آنکه کشورهای مختلف با دولت‌های متشکل از انواع دمکراسی‌ها و دیکتاتوری‌ها عضو آن شدند، واژه‌ی «ملل» نیز در این سازمان مفهوم خود را از دست داد زیرا به تجمع «دولت‌ها»یی تبدیل شد که بسیاری از آنها نمایندگان ملل خود نبوده و نیستند.

اگرچه از اواخر قرن بیستم به این سو بر شمار دمکراسی‌های جهان افزوده شده، اما واقعیت نشان می‌دهد که «سازمان ملل متحد» همچنان محل تجمع زمامداران دولت‌های متناقض و متخاصم است که ملت‌های خود را به جان هم می‌اندازند!‌

پس از فروپاشی بلوک شرق نیز حال این سازمان ملل بهتر نشد، بلکه برعکس. در شرایطی که جهان تغییر و تحولات پیش‌بینی ناپذیر را از سر می‌گذراند، این سازمان تا به امروز همان باقی مانده که بود.

مباحث درباره خانه‌تکانی در ساختار و اهداف سازمان ملل، آن هم نه برای اینکه زمامداران دیکتاتور و فاسد هم به نهادهای تصمیم‌گیری این سازمان راه پیدا کنند، و مثلا نماینده جمهوری اسلامی هم در کمیسیون حقوق بشر سازمان ملل بنشیند، بلکه با هدف فعال کردن نقش این نهاد در حل مشکلات و مناقشات منطقه ای و جهانی، از نیمه‌ی دهه‌ی نود میلادی شدت گرفت. اما گویا ساختار این سازمان و تسلط هفتاد ساله‌ی گردانندگانش، مستحکم‌تر از آن است که بتوان آن را به تحرکی منطبق بر جهان امروز واداشت. این است که تا آن زمان می‌بایست مجامع کلیشه‌ای و خسته‌کننده آن را که امکانی برای هیأت‌های عریض و طویل رژیم‌هایی مانند حکومت ایران فراهم می‌آورد تا سفری مجانی به نیویورک داشته باشند، تحمل کرد.

در جهانی که دوران دردناکِ سیاستمداران حقیر را از سر می‌گذراند، نمی‌توان توقع بیشتری از سازمان «ملل»اش داشت.

[کیهان لندن شماره ۷۸]