فیروزه رمضان‌زاده – چند سالی است که بحث ها و انتقادهای فراوانی در ارتباط با پیامدهای منفی افزایش سایت‌های همسریابی در جامعه ایران مطرح شده است.
موافقان سایت‌های همسریابی آنها را راهی مناسب برای مردان مجردی دانسته‌اند که قادر به ازدواج و یافتن فردی مناسب برای خود نیستند و در مقابل، مخالفان سایت‌های همسریابی آن را به نوعی ترویج‌دهنده ازدواج موقت و فحشا ارزیابی کرده و معتقد هستند سایت‌های همسریابی راهی آسان، بدون صرف وقت و خرج هزینه زیاد است در راستای تحقق اهداف جنسی و کشش بیشتر مردان متاهل برای داشتن روابط خارج از ازدواج و جلب زنان و دختران جوان.
در همین زمینه چندی پیش، حامد بخشی، جامعه‌شناس به خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا) گفت: «متاهلان، بیشترین مخاطبان سایت‌ها و دفاتر همسریابی در ایران هستند.»
وی با اشاره به فعالیت برخی از دفاتر همسریابی در قالب دنیای مجازی و از طریق وب‌سایت تفاوت میان سایت‌های دوست‌یابی در کشورهای خارج و سایت‌های ایران را در نوع مخاطبان آن عنوان می کند زیرا به گفته بخشی، بیشتر مخاطبان آنها در ایران افراد متاهل هستند در صورتی که بیشتر مخاطبان سایت‌های دوست‌یابی در کشورهای خارجی را مجردان تشکیل می‌دهند.
وی با تاکید بر اینکه افراد مجرد معمولا علاقمند به داشتن نوعی رابطه دوستانه و عاشقانه هستند که در نهایت می‌تواند به رابطه جنسی منتهی شود افزود:« افرادی که به این دفاتر مراجعه می‌کنند به هر نحوی به دنبال ازدواج موقت هستند.»
این جامعه‌شناس با بیان این که مردان متاهل آگاهانه وارد این روابط می‌شوند تاکید کرده است که زنان نیز در این روابط کاملاً آگاه هستند که معمولا برای امرار معاش از طریق ارائه خدمات جنسی و مردان نیز تنها جهت دریافت خدمات جنسی خاص وارد این رابطه می‌شوند، از این رو معمولا هیچ درگیری عاطفی بین این افراد شکل نمی‌گیرد.
راهی برای پیدا کردن دوست دختر برای مردان متاهل
مصطفی اقلیما، رییس انجمن علمی مددکاران اجتماعی با بیان این که اغلب مردان مجرد در ایران پولی ندارند که به سایت‌های همسریابی بپردازند به کیهان لندن می‌گوید: «۹۰درصد مردانی که در ایران به سایت‌های همسریابی مراجعه می کنند متاهل هستند مدتی با زنی ارتباط می گیرند وسپس او را رها می‌کنند.»
وی با اشاره به برگزاری جلسه‌ای با سازمان ورزش و جوانان در سال گذشته پیرامون فعالیت سایت‌های همسریابی توضیح می دهد: «در آن جلسه من و یکی دو نفر دیگر با صدور مجوز برای این سایت‌ها مخالفت کردیم با این منطق که این سایت‌ها راهی است برای دوست دختر پیدا کردن مردان متاهل و گسترش صیغه و ازدواج موقت، اما آن جلسه به نتیجه ای نرسید.»
سایت‌های همسریابی در اسفندماه ۱۳۹۱ برای نخستین بار در دولت دهم پایه گذاری شدند. ۲۶ اسفند ۱۳۹۱ خبرگزاری مهر به نقل از محمدباقر پیش‌نمازی، معاون فرهنگی وزارت ورزش وجوانان با اعلام قانونی شدن سایت‌های همسریابی نوشت: «اشخاص حقیقی هم می‌توانند برای تأسیس سایت‌های همسریابی درخواست مجوز بدهند.»
پس از راه‌اندازی سایت‌های همسریابی حتی شبکه پیام رسان تلگرام هم صاحب کانال ازدواج موقت شد. درحال حاضر ۱۰ کانال تلگرامی که در این حوزه فعال هستند بیش از ۱۰هزار عضو دارند.
بر اساس اطلاعات نهادهای نظارتی ۷۰۰ تا ۱۰۰۰ کانال و سایت در حوزه ازدواج فعال هستند این در حالیست که نهادهای دولتی توانسته اند۳۵۰ سایت فعال در حوزه ازدواج و خانواده را به همراه ۲۰ کانال تلگرامی شناسایی کنند.
سایت تابناک در مورد فعالیت یکی از کانال‌های فعال تلگرام در زمینه ازدواج موقت نوشته است: «مردی که متقاضی ازدواج موقت باشد می‌تواند به راحتی زن مورد نظر خود را برای ازدواج موقت بیابد چرا که هر زنی براساس شرایطی که دارد در این کانال طبقه‌بندی شده است. از منطقه محل سکونت گرفته تا سن زنان، میزان مهریه و … گرچه این کانال تلگرامی از تمامی اقصا نقاط کشور متقاضی دارد اما تنها زنانی از شهرهای تهران، کرج، مشهد مقدس، شیراز، اصفهان و یزد را برای ازدواج موقت به مردان متقاضی معرفی می‌کند و دلیل آن را نظارت بر سلامت بانوان می‌داند و فرد متقاضی می تواند در صورت نیاز به یکی از شهر های ذکر شده سفر کند و به هیچ وجه خانمی به شهر او سفر نمی‌کند. مدیر این کانال در معرفی‌نامه خود فعالیت این کانال را مطابق با شرع مقدس اسلام و کاملا حلال عنوان کرده و به استناد مواد ۱۰۳۴ ، ۱۰۷۱ الی ۱۰۷۷ قانون مدنی و ماده ۲۱ قانون حمایت خانواده مصوب ۱۳۹۱ فعالیت کانال را قانونی دانسته است.»
خیانت ۶۰ درصد مردان بالای ۴۰ سال
به گفته رییس انجمن مددکاری اجتماعی، یک سری سایت‌های همسریابی در قم به صورت غیرمستقیم فعالیت می کنند ولی مجوز ندارند، قانونی هم در این ارتباط در مجلس مصوب نشده است، از نظر فرهنگی نیز خانواده‌های ایرانی زنی را پس از عقد موقت به راحتی نمی‌پذیرند و به او برچست بیوه و روسپی بودن می‌زنند، سایت‌های همسریابی هم راهی شده برای کسب درآمد یک عده و نه همسرگزینی مردان مجرد، چرا که در فرهنگ ایرانی کمتر مردی از طریق این سایت‌ها برای خود همسر انتخاب می‌کند هر کسی در محل کار، خانواده، فامیل و بین دوستانش می‌تواند ده‌ها گزینه برای ازدواج انتخاب کند. اینجا در ایران همه با هم رفت و آمد می‌کنند و یکدیگر را می‌شناسند و مثل کشورهای غربی نیست که رفت و آمدها محدود است و کمتر با یکدیگر برخورد دارند.
اقلیما در ادامه‌ی گفتگوی خود با کیهان لندن می‌گوید: «اکثر مشاوره‌های انجمن علمی مددکاران اجتماعی با زنان متاهلی است که به خاطر ارتباط همسرشان با یک زن دیگر شکایت دارند ما معمولاً به آنها می‌گوییم صبر کنید بعد از مدتی شوهر شما آن زن یا دختر را رها می‌کند چون در ایران این گونه روابط پایدار نیست، متاسفانه این مساله در ایران به تفریحی برای مردهای متاهل تبدیل شده که نه تنها به دنبال ارتباط با زن مجرد هستند بلکه با زنان متاهل و دختران مجرد هم ارتباط برقرار می‌کنند.»
به گفته این مددکار اجتماعی، این نوع ارتباطات برای مردان متاهل ایرانی نوعی اعتماد به نفس نیز ایجاد می کند، چون بعد از ۴۰ سالگی احساس می کنند وارد میان‌سالی شده‌اند و کسی به آنها توجه نمی‌کند، از سوی دیگر وضعیت مالی آنها هم بهتر می‌شود، به همین دلیل از راه‌های مختلف با زنان در سنین مختلف ارتباط می گیرند، و این مساله برای زنان ایرانی قابل تحمل نیست، پس از پی بردن رابطه همسر با یک زن دیگر، کار به درگیری های لفظی و مشاجره و در نهایت به طلاق ختم می‌شود.»
به گفته اقلیما، براساس تحقیقی که انجمن علمی مددکاران اجتماعی در بیشتر شهرها و محلات ایران انجام داده است به این نتیجه رسیده‌اند که بیش از ۶۰ درصد مردهای بالای ۴۰ سال حداقل یک بار به همسر خود خیانت کرده‌اند و تنها ۱۰ تا ۱۵ درصد به هر دلیل، حاضر به خیانت به همسرخود نشده‌اند.
اما با وجود اینکه مسوولان دولتی بارها تاکید کرده‌اند که هیچ یک از این سایت‌های همسریابی و کانال‌های تلگرامی مجوز قانونی ندارند آنها خود دست به کار شدند و در خردادماه ۱۳۹۴برای تشویق جوانان به ازدواج «سامانه ملی همسان‌گزینی» را ایجاد کردند.
محمدرضا گلزار، معاون وزیر ورزش و جوانان با بیان این که «سامانه ملی همسان‌گزینی» تا زمان معرفی افراد به صورت رایگان فعالیت می‌کند، اما در زمان مشاوره هزینه دارد گفته است: «اگر انتظار داریم که در سال ۱۰۰ هزار ازدواج به آمارهای ازدواج کشور اضافه شود، باید شخصیت افراد را نیز مورد ارزیابی قرار دهیم.»
با وجود تشویق مسوولان دولتی در ایران به امر ازدواج با شیوه‌ها و تدابیر متنوع، طلاق و فروپاشی نهاد خانواده در ایران که از نگاه جمهوری اسلامی به عنوان «آسیب اجتماعی» ارزیابی می‌شود، به طرز بی سابقه‌ای در حال افزایش است. احمد رحیمی عضو هیات مدیره کانون مددکاران ایران در اردیبهشت ۱۳۹۵ با هشدار نسبت به افزایش آمار طلاق در کشور گفته است: «جمعیت طلاق کشور سالانه ۳برابر ظرفیت استادیوم آزادی است.»
این همه در حالیست که به نظر می رسد سایت‌های همسریابی و گزینه همسریابی اینترنتی که به منظور پیشبرد دفاع از نهاد خانواده و تشویق به ازدواج راه‌اندازی شده‌اند، در عمل پیامدی جز گسترش و تبلیغ چند همسری و ارائه خدمات در زمینه «ازدواج موقت» یا «صیغه » نداشته‌اند.
