حنیف حیدرنژاد – در چند هفته اخیر رسیدگی به درخواست پناهندگی پناهجویان در آلمان سرعت گرفته است. به تعداد کارمندان اداره فدرال امور مهاجرت و پناهندگی در یک سال و نیم گذشته در چند نوبت افزوده و اینک نزدیک به ۸۰۰۰ نفر شده است.
فاصله زمان معرفی تا مصاحبه‌ی پناهندگی از بالای یک سال و نیم به چند ماه کاهش پیدا کرده است. مشاهدات میدانی نشان می دهد که فاصله بین انجام مصاحبه پناهندگی تا دریافت جواب در مورد برخی از کشورها چند هفته تا چند ماه، در مورد برخی از کشورهای دیگر بالای ۹ تا ۱۲ ماه و در مورد ایرانیان به طور متوسط بین ۳ تا ۹ ماه است.
اولویت های اداره امور مهاجرت پناهندگی
اول) کشورهای امن: رسیدگی به درخواست متقاضیان پناهندگی از کشورهایی که از نظر اداره امور مهاجرت و پناهندگی امن محسوب می‌شوند اولویت نخست است. لیست این کشورها در ضمیمه ماده ۲۹آ قانون پناهندگی آورده شده و شامل این کشورهاست: آلبانی، بوسنی هزره گوین، غنا، کوزوو، مقدونیه، سنگال، صربستان.
پناهجویان از کشورهای فوق شانسی برای ماندن در آلمان ندارند و بجز درصد بسیار کمی، درخواست اکثریت آنها رد می‌شود. بر این اساس برای جلوگیری از صرف هزینه، رسیدگی به درخوایست این دسته از پناهجویان سریع‌تر انجام می‌شود تا سریع‌تر نیز اخراج شده یا خودشان “داوطلبانه” به کشورشان برگردند. تنها در سه ماهه اول سال ۲۰۱۶ بیش از ۱۱٫۲۰۰ نفر داوطلبانه به کشورهای زیر برگشته‌اند: آلبانی: ۴۸۳۳، صربستان: ۱۶۶۱، کوزوو: ۱۳۴۰، مقدونیه: ۱۲۴۸، عراق: ۱۲۲۶، افغانستان: ۹۱۹ نفر.
دوم) پناه جویان مشمول قرارداد دوبلین: آن دسته از پناهجویان که قبلا در یکی از کشورهای اتحادیه اروپا یا کشورهای مشمول قرارداد شنگن و دوبلین اثر انگشت داده یا درخواست پناهندگی کرده یا ویزا از این کشورها داشته یا از یکی از این کشورها به طور ترانزیت عبور و بعدا خود را به آلمان رسانده‌اند، در اساس شانسی برای آنکه درخواست آنها در آلمان مورد بررسی قرار بگیرد نداشته و درصد قابل توجهی از آنها به کشوری که مسئولیت رسیدگی به پرونده دارد بازگردانده می‌شوند. تعیین کشور مسئول رسیدگی کننده مطابق قرراداد دوبلین انجام شده و کار پیچیده و زمان‌بری است. بسیاری از پناهجویان به دلیل همین پیچیدگی برگردانده نشده و نهایتا در آلمان می‌مانند.
در شش ماهه اول سال ۲۰۱۶ ۲۹٫۳۴۷ مورد از درخواست‌های پناهندگی مشمول قرارداد دوبلین می‌شده که در ۱۱٫۴۱۵ مورد تصمیمم‌گیری انجام شده است.
اتحادیه اروپا در حال بررسی تغییراتی در قرارداد دوبلین است تا بازگرداندن پناهجویان از یک کشور به کشور دیگر سریع‌تر و ساده‌تر شود. انتظار می‌رود این تغییرات تا پایان سال ۲۰۱۶ یا در اوائل سال ۲۰۱۷ به اجرا گذاشته شود.
جواب منفی اداره امور مهاجرت و پناهندگی در مورد پناهجویانی که در دسته‌بندی‌های بالا قرار می‌گیرند با عنوان “ناوارد unzulässig“ ابلاغ می‌شود. معنی آن این است که اداره امور پناهدگی اساسا خود را با بررسی محتوائی دلایل پناهندگی درگیر نکرده و در همان مرحله ابتدائیِ ثبت درخواست پناهندگی، آن را تعیین تکلیف می‌کند.
دولت آلمان در تلاش است تا دایره کشورهایی که “امن” محسوب می‌شوند را گسترش دهد. در قراردادی که چند روز پیش در ۵ اکتبر به ابتکار آلمان، بین اتحادیه اروپا و افغانستان منعقد شده، اینک مناطقی در خاک این کشور نیز “امن” اعلام شده و دولت افغانستان پذیرفته تا در مقابل ۶ میلیارد یورو کمک مالی تا سال ۲۰۲۰، در بازگردادن پناهجویان از اتحادیه اروپا به افغانستان همکاری کند. آلمان به تنهائی پرداخت ۱٫۷ میلیارد از این مبلغ را به عهده گرفته است. اگر چه به طور رسمی اعلام نشده که این مبلغ فقط به این منظور است، اما نظر به مذاکرات پشت پرده به نظر می رسد که تسهیل بازگرداندن پناهجویان افغان و تحت فشار گذاشتن دولت این کشور به همکاری با اتحادیه اروپا در این خصوص، محور اصلی این مذاکرات بوده است.
