مهدی دهقان – طبق روال همیشگی یارانه بیست و یکم هر ماه واریز میشد اما تاخیرهای ۵ روزه تا یک هفتهای در واریز یارانه نقدی از اوایل سال گذشته تا کنون ادامه دارد. به طور کلی با جمع این تاخیرها، دولت تا کنون به هر ایرانی ۳ ماه یارانه پرداخت نکرده است.
از زمانی که طیبنیا وزیر اقتصاد، واریز یارانه نقدی را «مصیبت عظما» دانست، سرعت حذف مردم از لیست یارانهبگیران بیشتر شد و از سوی دیگر تاخیر ۵ روزه در واریز یارانه نیز تا کنون تکرار شده است.
سال گذشته دولت چندین طرح را در خصوص هدفمندی یارانهها بدون سر و صدا اجرا کرد. نخستین طرح، پرداخت یارانه هر ۳۵ روز یک بار بود که این طرح با تاخیر ۵ روزه تا کنون اجرا شده است و دومین طرح نیز حذف یارانهبگیران با درآمد بیش از ۲٫۵ میلیون تومان بود که اکنون معیار حذف یارانهبگیران درآمد سالانه ۳۵ میلیون تومان است.
سال ۹۴ از مجموع ۶ میلیون نفر حدود سه میلیون و ۳۰۰ هزار تن از لیست یارانه نقدی حذف شدهاند و طبق تحقیق صورت گرفته از سوی مرکز پژوهشهای مجلس شورای اسلامی، با حذف ۳٫۵ میلیون نفر از لیست یارانه ۱۹ هزار میلیارد ریال و با حذف ۱۰ میلیون نفر نیز ۵۴ هزار میلیارد ریال از منابع حاصل از آن آزاد میشود، این در حالیست که اخیراً طیبنیا وزیر اقتصاد اصفهانی در جمع فعالان اقتصادی این استان اعلام کرد که برای واریز یارانه در مهرماه سال جاری ۱۷۰۰ میلیارد تومان پول کم آوردهایم. با چنین شرایطی این پرسش پیش میآید که پول آزاد شده از حذف یارانهبگیران و همچنین درآمد حاصل از اصلاح قیمت حاملهای انرژی در کجا هزینه میشود که دولت برای پرداخت یارانه نقدی پول کم میآورد؟
تا کنون بیش از ۲۳۰ هزار میلیارد تومان در ۶۸ وعده، یارانه به مردم پرداخت شده است. به طور طبیعی دولت برای جبران این کسری باید به منابع مالی دیگر بخشها از جمله بخش عمرانی، بانک مرکزی و صندوق توسعه ملی دست درازی کند تا مبادا نظر مردم در مورد «دولت تدبیر و امید» تغییر کند یا انتقادها از دولت بیشتر شود.
البته قرار است در سال جاری ۲۴ میلیون نفر شناسایی و از لیست دریافت یارانه حذف شوند که معیار حذف نیز سه دهک بالای جامعه با حقوق بالای ۳۵ میلیون تومان در سال عنوان شده است، البته احمد میدری، معاون رفاه اجتماعی وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی، اجرایی کردن این طرح را در سال جاری غیرممکن دانسته است.
با چنین طرحهایی دولت به دنبال کاهش تدریجی جمعیت یارانهبگیران است اما باید منتظر ماند و دید چنین طرح پوپولیستی در انتخابات آینده با وعدههایی نظیر یارانه ۲۵۰ هزار تومانی یا بیشتر، به کار گرفته خواهد شد یا خیر. اما از سوی دیگر در چنین شرایطی دولت و مجلس جرات تندروی در موضوع حذف یارانهبگیران را ندارند.
متاسفانه طرح هدفمندی یارانهها سبب افزایش بی عدالتی در جامعه شده است، طرحی که در ابتدا با شعار توزیع عادلانه درآمد مطرح و از آن به عنوان «پول نفت» و «پول امام زمان» یاد شد اما اکنون مردم حاضر هستند یارانه نقدی دریافت نکنند به شرط اینکه شرایط اقتصادی و قیمتها به گذشته برگردد.