صنایع هوافضای ایران، شش دانگ در اختیار نهادهای نظامی

مدیران فعال در بخش خصوصی صنایع هوافضا معتقدند، دولتی بودن این حوزه و سپردن پروژه‌ها به نهادهای نظامی باعث عقب ماندگی صنایع هوافضای ایران شده است.

به گزارش کیهان لندن کمتر از یک هفته پس از آنکه علی‌ خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی در دیدار با تعدادی از نخبگان علمی اعلام کرد که گزارش‌ها درباره کُند شدن یا توقف طرح‌های کلان تحقیقاتی در عرصه‌های مهمی همچون هوافضا، ماهواره، هسته‌ای او را نگران کرده و دستور داد که طرح‌های هوافضا، ماهواره و هسته‌ای مطلقاً نباید کُند، نیمه‌تعطیل یا متوقف شوند، رییس اتحادیه صنایع هوایی و فضایی جمهوری اسلامی اعلام کرد که بیش از دو سال است مطالبات برخی از شرکت‌های بخش خصوصی فعال در حوزه هوا فضایی کشور توسط مجموعه‌های دولتی پرداخت نشده است.

امین سالاریان، رییس اتحادیه صنایع هوا فضایی در هفتمین نمایشگاه بین‌المللی صنایع هوایی و فضایی ایران که در برج میلاد برگزار شد، عنوان کرده سرمایه‌گذاری‌های هنگفت در بخش هوا و فضای دولتی، خروجی قابل دفاعی نداشته است، اما بخش خصوصی با سرمایه‌گذاری که خود انجام می‌دهد، توانسته محصولات زیادی را ارائه دهد.

به گفته او باید تا کنون ماهواره‌های راهبردی تولید می‌شده و صاحب ماهواره‌ای در مدار به نام ایران می‌شدیم که این مساله به دلیل عدم اعتماد به بخش خصوصی عملیاتی نشد.

اما به نظر می‌رسد اختلافات زیادی بین شرکت‌های خصوصی فعال در بخش هوا و فضا با وزارت دفاع وجود دارد. سالاریان با اشاره به اینکه برای برگزاری این نمایشگاه فشارهای زیادی تحمل شده و دولت هم هیچ‌گونه حمایتی نکرده گفت: «انتظار داریم سازمان هوایی کشور اتحادیه را به عنوان بازو و شریک ببیند نه این که آن را تهدیدی در مسیر خود بداند، زیرا نیت شرکت‌های عضو اتحادیه تنها ارائه خدمات بیشتر به دولت و مجموعه سازمان‌های مرتبط بوده است».

بحران استخدام فارغ‌التحصیلان در رشته‌‌های فضایی

یکی از مسائل مورد اشاره رییس اتحادیه صنایع هوافضایی بیکاری فارغ‌التحصیلان رشته هوافضاست. در ایران هفت گرایش در این رشته آموزش داده می‌شود. سازه‌های هوایی، ایرودینامیک، پیش‌رانش، فضایی، ماهواره، دینامیک پرواز و کنترل و سوانح هوایی و صلاحیت‌های پروازی که در دانشگاه‌های دولتی و آزاد ارائه می‌شود. به گفته سالاریان «سالانه نزدیک به ۱۵۰۰ نفر حوزه فضایی فارغ‌التحصیل می‌شوند که  در مجموعه‌های دولتی جایی ندارند و باید خودشان به سمت دستیابی به شغل حرکت کنند».

در حالی که یک مقام مسئول در حوزه هوافضا از بحران بی‌کاری‌ و کم‌بود بودجه و اختلاف بخش خصوصی با وزارت دفاع گفته علی‌اکبر هاشمی‌ رفسنجانی، رییس مجمع تشخیص مصلحت نظام در پیامی به مناسبت افتتاح نمایشگاه صنایع هوایی خواسته برای تحقق اهداف سند چشم‌انداز ایران در سال ۱۴۰۴ و طبق اصل ۴۴ در راستای عمل به اقتصاد مقاومتی و جهت بهبود سطح زندگی اشتغال پایدار برای جوانان تحصیل‌کرده در این رشته فراهم شود.

عمده فعالیت‌های ایران در بخش صنایع فضایی در اختیار سپاه پاسداران قرار دارد و مجری اصلی این طرح‌ها قرارگاه‌های اقتصادی و پژوهشی وابسته به سپاه است که در بعضی مواقع بخشی از پروژه‌ها به شرکت‌های خصوصی که صلاحیت آنها مورد تایید باشد سپرده می‌شود. بنابراین در شرایطی که شش دانگِ صنعت هوافضای ایران در دست نهادهای نظامی است شرکت‌های خصوصی چندان شانسی برای فعالیت در این عرصه نخواهند داشت.

به نظر می‌رسد آنچه باعث نگرانی علی خامنه‌ای شده کاهش بودجه صنایع هوافضا مربوط به صنایع نظامی باشد.