گروه بینالمللی «بحران» از مذاکرات محرمانه ایران و ترکیه درباره پیشنهادات آتش بس و صلح در سوریه در سپتامبر سال ۲۰۱۳ خبر داده. این مذاکرات درست سه ماه پس از انتخاب حسن روحانی به عنوان رییس جمهور صورت گرفته و در نهایت شکست خورده است.
به گزارش گاردین، مذاکرات در سطح مقامات وزیران خارجه دو کشور در آن زمان به علت سوء ظن متقابل نافرجام ماند.
گروه بینالمللی «بحران» در گزارشی که در این مورد منتشر کرده است، نوشت: مذاکرات تهران و آنکارا به عنوان آخرین تلاش‌های دیپلماتیک برای توقف جنگ داخلی در سوریه بوده؛ جنگی که درطول ۶ سال گذشته جان بیش از نیم میلیون نفر را گرفته است.
بر اساس این گزارش در آن سال، تهران پیشنهاد طرحی برای صلح در سوریه را به آنکارا ارایه کرد به شرط ایجاد دولت وحدت ملی و اصلاح قانون اساسی با هدف ایجاد محدودیت قدرت رئیس‌جمهور سوریه. این طرح با مشورت قاسم سلیمانی، فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران، تنظیم شده بود.
گاردین در این مورد می‌نویسد: «از همه مهمتر اینکه در این طرح پیشنهاد داده شده بود که انتخابات ریاست جمهوری و مجلس سوریه تحت نظارت سازمان ملل انجام شود. به گفته محمد جواد ظریف این بند نهایی سبب شکست توافق نهایی مذاکرات دو کشور شد.» وی در این زمینه گفت: «ما روی همه جزییات این طرح توافق کردیم، به غیر از بند نهایی که خواستار برگزاری انتخابات زیر نظر سازمان ملل بود.»
وی همچنین افزود: «رهبران ترکیه تصمیم داشتند که اسد از شرکت در انتخابات کنار گذاشته شود.»
وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران گفت: «من این نکته را طرح کردم که در یک انتخابات با نظارت بینالمللی، جایی برای این نگرانی نیست، اما داوود اوغلو این خواسته مرا قبول نکرد و تلاش ما ناکام ماند. به ویژه مقامات ترکیه معتقد بودند که اسد سابقه‌ای وحشتناک و حامیانی اندک دارد. اما داووداوغلو قبول نکرد و تلاش ما به ثمر ننشست.»
به گزارش گاردین و به نقل از گروه بینالمللی «بحران»، گفت‌وگوی دیپلماتیک چندین ماهه ایران و ترکیه در سطح وزیران خارجه دو کشور بین محمد جواد ظریف و همتای ترک‌اش احمد داود اغلو جریان داشت که در نهایت این مذاکرات بر سر آینده بشار اسد رییس جمهور سوریه شکست خورد و به سرانجام نرسید.
عبدالله گل رئیس‌جمهور وقت ترکیه نیز به گروه بینالمللی «بحران» گفته است: «دولت ترکیه در صدد توافق با ایران نبود چون فکر می‌کرد اسد در طول چند ماه سقوط خواهد کرد.»
بر اساس این گزارش، دومین فرصت مذاکرات بین تهران و آنکارا پس از کودتای نافرجام ترکیه انجام شد که با اعلام حمایت فوری ایران از رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه روابط دو کشور به گرمی گرایید و همین امر سبب از سر گیری مذاکرات درباره سوریه شد. در همین زمان، پیشروی نیروهای کرد در شمال سوریه منجر به آشتی و نزدیک شدن آنکارا و مسکو نیز شد.
این گزارش همچنین تاکید می‌کند: «ایرانی‌ها از اینکه ترکیه با وجود حضور یک مقام ایرانی در آنکارا یک روز قبل از شروع این عملیات آنها را در جریان آن قرار نداد، شگفت‌زده شده بودند.»
همچنین در این گزارش امده است: «هرچند ایران و ترکیه هنوز درباره سرنوشت اسد اختلاف نظر دارند اما گفت‌وگوهای خود را بر موضوعات دیگر متمرکز کرده‌اند از جمله چگونگی نهاد ریاست جمهوری یا انتخابات پارلمان چگونه باید برگزار شود و به صورت کلی اینکه به اشتراک گذاشتن قدرت در سوریه از چه راهی امکان‌پذیر است.»
