وزارت نیرو در پروژهای جدید، موضوع اکتشاف آب در ذخایر اعماق زمین را با همکاری روسیه در پیش گرفته است.
در حالی که این طرح قرار است با کمک محققان روس در ایران اجرایی شود تا راهکاری برای بحران کمآبی و تامین آب کشور باشد، بررسیها نشان میدهد که این طرح با واقعیت بسیار فاصله دارد.
این پروژه در پی کشف تصادفی آب در عمق بیش از ۵۰۰ متری زمن در حین حفاریهای شرکت ملی فولاد ایران مطرح شد.
به گزارش خبرگزاری مهر، وزارت نیرو، حجم آب استخراجی پیشبینی شده از این پروژه را حداکثر۵\۱ تا ۲ میلیارد لیتر تخمین زده است.
در این پروژه، اکتشاف آب ژرف تجدیدپذیر، مورد نظر است و هدف این است که بعد از انجام هزینههای بسیار بتوان از این آب مجددا استفاده کرد.
کاوه مدنی استاد مدیریت آب و محیط زیست امپریال کالج لندن، در پاسخ به چگونگی اجرای پروژه «آب ژرف» و عملیاتی شدن این پروژه گفت: «استفاده از آبهای زیرزمینی به عنوان راه حلی برای مشکل کمبود آب از لحاظ تئوری و فیزیکی ممکن است و کشورهای خشک دیگر با رویای پرآب شدن در خاورمیانه و شمال آفریقا به سراغ این مدل پروژهها رفتهاند اما بحث بر سر این است که چقدر قرار است هزینه شود، چه ارزش افزودهای به دنبال دارد و چقدر این راه حل، پایدار است.»
وی با اشاره به اینکه گزینههای مختلفی برای مقابله با مشکل کم آبی وجود دارد، گفت: «اما باید بهترین راه های ممکن را بررسی و استفاده کرد، روشهایی مانند حفر چاههای زیرزمینی، سدسازی، انتقال آب، استفاده از آبشیرینکنها، تصفیه آب و فاضلاب و تغییر نوع آبیاری همه از جمله راه حلهای تکنیکی هستند که میتوانند در این زمینه مفید واقع شوند اما اینکه از هر یک از این روشها در چه زمان و مکانی استفاده کنیم موضوع مهمی است که باید به آن توجه شود.»
همچنین هدایت فهمی معاون دفتر برنامهریزی کلان آب و آبفای وزارت نیرو با اشاره به اینکه فعلا این پروژه در حد طرح مطالعاتی است، تاکید کرد: «اگراین پروژه بهانهای شود برای دست درازی به آبهای عمیق و استخراج آنها، هر مصرفی هم که باشد، دست کردن در جیب نسل بعدی است. این آب متعلق به نسل بعدی است و ما نباید از سرمایههای آنها استفاده کنیم.»
این مقام مسوول در وزارت نیرو با تاکید براینکه استفاده از این منابع آب تجدیدناپذیر ژرف را به هیچ وجه توصیه نمی کند، تصریح کرد:« اما کنترل و بهرهبرداری از آبهایی که از زیر گسلهای ایران خارج میشود ایرادی ندارد.»
وی افزود: «البته نباید اجازه دهیم این بهانهای شود که از آبها سوء استفاده شود؛ همانطور که از آبهای زیرزمینی سوء استفاده شد. هم اکنون در هر ۲ کیلومتر در کشور یک چاه وجود دارد و شما مطمئن باشید که اگر آب شیرینی در اعماق زمین پیدا شود به این آب هم رحم نخواهد شد و نگرانی در اینجاست.»
به طور کلی بر اساس نظرات کارشناسان، آبهای ژرف به تنهایی کلیدی برای رفع بحران کمآبی نخواهد بود و نمیتوان به منابع عظیم آبهای ژرف که میراثی برای آیندگان محسوب میشود، به عنوان منبع تامین برداشت روزانه آب، تکیه کرد؛ این تجربه در کشورهایی مانند لیبی، اردن، عربستان، شمال هند، فلسطین، یمن و مصر مورد استفاده قرار گرفته و موفقیتآمیز نبوده است.