صدور ویزا و قوانین پناهجویی آمریکا به حالت تعلیق درآمد: وضعیت پرونده پناهجویان روشن نیست

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا در حکم تازه‌ای، به طور موقت محدودیت‌هایی را در صدور ویزا برای شهروندان چند کشور از جمله ایران صادر کرد، همچنین محدودیت‌هایی چهار ماهه برای پذیرش پناهجویان اعمال کرده است، که ابهامات زیادی در کم و کیف آن وجود دارد.

بر اساس دستور‌عمل جدید، این محدودیت‌ها شامل ویزاهای مهاجرت و غیرمهاجرتی می‌شود، اما شامل افرادی که دارای گرین‌کارت آمریکا یا شهروندی این کشور هستند و همینطور ویزاهای دیپلماتیک و سیاسی و مقامات سازمان ملل نمی‌شود.

این محدودیت‌ها شامل شهروندان ایرانیِ آمریکا نیز نمی‌شود، اما اگر فردی از آمریکا خارج شود، حتی اگر چند بار اجازه ورود داشته باشد، به وی اجازه ورود مجدد داده نخواهد شد.

در متن دستور جدید گفته شده این ممنوعیت‌ها ۳۰ روزه خواهد بود، یعنی برای یک ماه صدور ویزا برای شهروندان کشورهای ایران، عراق، لیبی، سومالی، سودان، سوریه و یمن کنسل خواهد شد، و تحت شرایطی قابلیت دائمی شدن را دارد.

اما بخش ۵ این دستور‎عمل که مربوط به وضعیت پناهندگان و پناهجویان است، ابهامات زیادی را به ویژه برای پناهجویان ایرانی در کشور ترکیه که از طریق کمیساریای عالی پناهندگان سازمان ملل درخواست پناهندگی داده‌اند، ایجاد کرده است.

بعضی از رسانه‌های فارسی‌زبان در ترجمه‎ی این بخش نوشته‌اند که «[…] پذیرش پناهجو از طریق سازمان ملل و دیگر کانال‌ها به مدت ١٢٠ روز و پذیرش پناهجو از سوریه تا زمانی نامعلوم متوقف شده است».

در بند (d) بخش ۵ به وضوح تاکید شده، آمریکا در راستای اقدامات خود در زمینه مهاجرت، روند پذیرش پناهجو در سال ۲۰۱۷ را برای ۱۲۰ روز به حالت تعلیق در می‌آورد و ظرفیت پذیرش پناهجویان را از ۱۱۰ هزار نفر به ۵۰ هزار نفر کاهش می‌دهد.

آنچه در این بخش روی آن تاکید شده مربوط به برنامه‌های پذیرش پناهندگان ایالات متحده‎ آمریکا (USRAP) است که در آن کلیات مربوط به پناهجویانی که در کمیساریای عالی سازمان ملل متحد (UNHCR) ثبت نام کرده‌اند قید شده است.

اما ابهام آنجا شروع می‌شود که مشخص نیست آیا این محدودیت‌ها شامل مراحل بررسی پرونده پناهجویان از ارسال پرونده از سوی سازمان ملل به سفارت، مدیکال و مصاحبه‌ها‎ی (ICMC) یک و دو می‌شود یا خیر؟

در ترکیه علاوه بر پناهندگان سیاسی و مذهبی (نوکیشان مسیحی و بهایی)، گروه بزرگی از دگرباشان جنسی (LGBT) از طریق سازمان ملل تقاضای پناهندگی کرده‌اند که حالا به شدت نگران وضعیت پرونده‌های خود هستند.

در دو سال گذشته کانادا و آمریکا عمده کشورهایی بودند که پناهندگان ایرانی در ترکیه را می‌پذیرفتند، اما با بالاگرفتن جنگ سوریه و ناآرامی‌های عراق، پذیرش پناهجویان ایرانی در کشور کانادا متوقف شد و بسیاری از آنها با وجود اینکه مراحل قبولی پرونده‎ی خود را که بیش از دو سال بررسی آن طول کشیده بود، طی کرده بودند، بلاتکلیف در انتظار مشخص شدن وضعیت خود برای انتقال به کانادا هستند.

حتی نمایندگان سازمان ملل با بسیاری از آنان تماس گرفتند و با اعلام اینکه به احتمال زیاد وضعیت پذیرش پناهنده در کانادا تا پایان سال ۲۰۱۷ مشخص نیست، به آنها پیشنهاد شد که آمریکا را به عنوان کشور مقصد انتخاب کنند و ده‌ها نفر مجبور شدند برای پایان دادن به این بلاتکلیفی کشورشان را از کانادا به آمریکا تغییر دهند که حالا وضعیت پذیرش‎شان در آمریکا نیز با ابهام روبرو شده است.

البته گفته شده احتمالاً این محدودیت‌ها شامل پناهجویانی که به دلایل مذهبی می‌خواهد وارد آمریکا شوند نمی‌شود و آنان از این قانون مستثنی خواهند بود، چون محور این قوانین تامین امنیت آمریکا در مقابل افراط‌گرایان اسلامی است، اما در آنچه تا کنون در این زمینه منتشر شده، اشاره‎ای به اینکه آیا این محدودیت‌ها شامل پناهجویان ایرانی می‌شود یا خیر نشده و فقط روی عدم پذیرش سوری‌ها [که آنان نیز از طریق کمیساریای عالی پناهندگان ثبت نام شده‌اند] تاکید شده است.

یکی دیگر از سندهایی که ترامپ روز چهارشنبه ۲۵ ژانویه که آن را «روز بزرگ» نامید امضاء کرد فرمان آغاز احداث دیوار مرزی در مرز مکزیک است. اخراج مهاجران غیرقانونی و اعمال مقررات سخت‌گیرانه برای مهاجرت به آمریکا، از مهم‌ترین وعده‌های انتخاباتی دونالد ترامپ بود که در این احکام اعمال شده است.