وقتی خدمت سربازی را می‌فروشند

شیما کلباسی – چندی پیش در ایران لایحه‌ای به تصویب رسید که در آن یکی از راه‌های تامین درآمد دولت، فروش نقد و اقساط گذاری خدمت سربازی عنوان شده بود.

این در حالیست که خدمت سربازی برای امنیت هر کشوری لازم است. لیکن با تصویب این لایحه و خرید خدمت چه کسی به فکر حفظ امنیت ایران و دفاع از استقلال و تمامیت ارضی خواهد بود؟ حتی در کشورهای پیشرفته و صلح‌جو مانند دانمارک که در پنجاه سال گذشته درگیر جنگ و بحران نبوده‌اند، خدمت سربازی وجود دارد.

طبق قانون اساسی دانمارک، تمامی‌شهروندان مرد بین سنین هجده تا بیست و هفت سال که سلامتی کامل دارند باید چهار ماه خدمت سربازی بگذرانند.  در صورت بروز جنگ، مردانی که از سلامت عقلی، روحی و جسمی‌برخوردارند و سن‌شان بیش از پنجاه سال نیست، به خدمت فرا خوانده می‌شوند. البته زنان هم می‌توانند به خدمت سربازی بروند. شاخه ای از ارتش دانمارک که نقش دفاعی دارد به سربازانش امکانات ویژه  هم می‌دهد.  بخشی از این امکانات شامل آزادی انتخاب تمرین نظامی ‌در یکی از بخش‌های ارتش مانند نیروی هوایی، نیروی دریایی یا نیروی زمینی و همچنین حق انتخاب زمان تمرینات در طول هفته یا  آخر هفته می‌باشد.

از آنجایی که من شهروند دانمارک هم هستم، زمانی که در آن کشور زندگی می‌کردم به قسمت دفاع ارتش، بخش نیروی زمینی پیوستم. این یکی از بهترین تجربیات زندگی من بود. آنجا علاوه بر تمرینات نظامی و دفاعی یاد گرفتم که چطور سختی‌ها و فشار‌های جسمی‌را تحمل کنم و در مقابل اتفاقات ناگهانی واکنش مناسب داشته باشم. البته طبق قوانین دانمارک اگر افراد نخواهند خدمت اجباری سربازی را انجام بدهند می‌توانند به مدت شش ماه در مشاغل غیرنظامی مانند کار در یک کشور جهان سوم مشغول شوند یا به تمرینات لازم برای کمک به مردم در صورت وقوع سوانحی مانند آتش‌سوزی  و حوادث طبیعی مانند سیل، زلزله، توفان و آلودگی محیط زیست در دانمارک بپردازند. این باعث می‌شود که هم دولت و هم شهروندان در خدمت یکدیگر باشند. البته باید به این نکته توجه داشت که دانمارک یک کشور با نظام دموکراسی و حکومت مشروطه سلطنتی است و قدرت قانونگذاری در اختیار مشترک پادشاه و مجلس است. مجلس دانمارک دارای صد و هفتاد و نه عضو است و در برگیرنده احزاب سیاسی مختلف است. این احزاب سیاسی حق فعالیت و شرکت در انتخابات دارند و از شهروندانی تشکیل می‌شوند که آزادانه خود را کاندید حزب مورد نظرشان می‌کنند. اعضای مجلس در هر نوبت برای یک دوره خدمت چهار ساله انتخاب می‌شوند. مجلس قوانین را برای تصویب به رای می‌گذارد. در ایران لایحه اخیر در حالی به تصویب رسیده است که احزاب سیاسی مختلف حق فعالیت و شرکت در انتخابات مجلس را ندارند. اعضای دویست و هشتاد و نه نفره مجلس پس از قبول صلاحیت آنها از طرف رهبر و شورای نگهبانِ یک حکومت تمامیت‌خواه و پس از اجرای یک انتخابات نمایشی به مجلس راه پیدا می‌کنند. این به این معنی است که به نظر و خواسته‌های مردم کمترین اهمیتی داده نمی‌شود، مردم حق ابراز عقیده و شرکت در گروه‌های سیاسی مختلف را ندارند و دیکتاتوری مذهبی حاکم بر ایران به امنیت و منافع مردم و حفظ یکپارچگی کشور وقعی نمی‌نهد.
ایران، کشوری که نیم قرن پیش دارای یک ارتش مرتب، مجهز، مدرن و مجرب بود و حتی زنان ایرانی همچون تیمسار سرتیپ دکتر مرضیه ارفعی در کنار مردان ایرانی به درجات عالی در ارتش دست می‌یافتند،  امروز خدمت سربازی را به حراج گذاشته است. کشوری با قابلیت‌های مردمی‌و منابع طبیعی که می‌تواند در صورت داشتن رهبران مدبر و مدیران شایسته، آموزش عالی به شهروندان ارائه کند، کارشناسان متخصص پرورش بدهد و پیشنهادات عملی برای حل مشکلات داشته باشد. به طور مثال می‌توان دو سال خدمت سربازی را به شش ماه کاهش داد تا هم وقت جوانان هدر نرود و هم با دقت و خواست خود به ارتش بپیوندند. متاسفانه نظام جمهوری اسلامی در پاسخ به کاهش درآمدهای دولت راه حل را در فروش و به اقساط گذاشتن خدمت سربازی پیدا کرده است. آیا واقعا خدمت سربازی را باید به حراج گذاشت یا می‌توان از هزینه‌های سرسام آور و نالازم دولت مانند حضورغیر اخلاقی ایران در کشور سوریه کاست؟ البته همانطور که نویسنده گرامی‌آقای رامین پرهام در مقاله ای نوشته‌اند: منافع ایران و منافع ایران اسلامی دوتاست. از دید من می‌توان به تصویب لایحه اخیر هم از این دریچه نگاه کرد که بلی، منافع ایران و منافع حکومت با هم یکی نیستند. در کشوری که انتخابات آزاد انجام نمی‌شود، احزاب سیاسی حق فعالیت ندارند، و لایه‌های مختلف زندگی مردم- از نوع پوشاک و خوراک و نوشیدنی گرفته تا  استفاده از وسیله نقلیه تا نوشتن داستان- همه موضوع امنیتی محسوب می‌شوند چطور می‌شود صدای اعتراض را بلند کرد؟ اگر حکومت واقعن به امنیت ملی اهمیت می‌دهد چرا اجازه خرید سربازی می‌دهد؟
جامعه‌ای سرکوب شده و مردمی‌که از کمترین حقوق انسانی و اجتماعی برخوردار نیستند؛ نه حق تشکیل احزاب سیاسی دارند، نه اجازه دارند به عملکرد دولت و مجلس اعتراض کنند. حالا باید به این کشکول منحوس ارتشی ضعیف را هم اضافه کرد. مگر نه این است که هر مردمی ‌به دنبال حفظ یکپارچگی کشورشان هستند و این ایجاد امنیت و حفظ یکپارچگی در جوامع امروز جز با داشتن ارتشی قابل ممکن نیست.