تماس تلفنی ترامپ و العبادی، ضرر ۱۹۵ میلیون دلاری ارتش و صنایع دفاعی ایران

یک روز پس از آنکه حیدرالعبادی، نخست وزیر عراق، در مصاحبه با آسوشیتدپرس اعلام کرد که دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا به او قولِ ارسال کمک‎های نظامی بیشتر به عراق برای مبارزه با تروریستم و داعش به ویژه در موصل را داده، رئیس سابق ستاد کل نیروهای مسلح جمهوری اسلامی گفت، برای مبارزه با تروریسم نیازی به مشارکت با آمریکا نیست.

محمدحسین فیروزآبادی در واکنش به گفتگوی تلفنی ترامپ و العبادی، با بیان اینکه آمریکایی‌ها خودشان داعش را به وجود آورده‌اند تاکید کرده، این درخواست راه به جایی نمی‌برد.

العبادی گفته کمک‌های آمریکا شامل حمایت‌های لُجستیک نظیر آموزش و تسلیح نیروهای عراقی خواهد بود که با توجه به حوزه نفوذ داعش و قدرت سربازگیری این گروه از سراسر جهان، افزایش کمک‌های لجستیک آمریکا در مبارزه با داعش مفید خواهد بود.

واکنش نه چندان دوستانه‎ی فیروزآبادی که مقام فعلی او معاونت فرهنگی سپاه است به نخست وزیر عراق نشان می‌دهد که جمهوری اسلامی تا چه اندازه در مورد عراق احساس مالکیت دارد.

اتخاذ چنین موضع تندی علیه یک مقام ارشد عراقی با ادعای اینکه «برای مبارزه با تروریسم به حضور آمریکا نیازی نیست» چند سوال را در پی مطرح می‌کند. دلیل مخالفت حکومت ایران با تقویت نظامی عراق از سوی آمریکا تا چه اندازه ایدئولوژیک است؟ آیا مبارزه با تروریسم در عراق بدون همکاری آمریکا به عنوان رهبر نیروهای ائتلاف برای دولت بغداد ممکن خواهد بود؟ اگر ایران می‌توانست به تنهایی علیه تروریسم، از جمله در سوریه، بجنگد چرا بشار اسد از نیروهای حزب‌الله و نیروی هوایی و دریایی روسیه برای ادامه جنگ در سوریه کمک گرفت؟ و اینکه آیا مقامات نظامی جمهوری اسلامی در عمل نمی‌دانند که ظرفیت و توان رزمی‌شان تا چه اندازه محدود است؟

اینها سوالاتی است که پاسخ به هرکدام از آنها ما را به مسئله‎ی اصلی نزدیک می‌کند.

حدود سه سال و نیم پیش در مهرماه سال ۱۳۹۲ حسین دهقان وزیر دفاع جمهوری اسلامی با سعدون الدلیمی، وزیر دفاع عراق پس از دو دور مذاکره سند همکاری‌ دفاعی امضاء کردند و طی آن قرار شد ایران توسعه‎ی توان نظامی و تقویت بخشی از ارتش عراق را آغاز کند.

از آنجا که طبق قطعنامه‎ی شورای امنیت، خرید و فروش سلاح توسط ایران ممنوع است، محتوای این قرارداد مخفی ماند، تا اینکه اسفند همان سال خبرگزاری رویترز به نقل از منابع آگاه گزارش داد که عراق قرار است ۱۹۵ میلیون دلار از ایران اسلحه و مهمات خریداری کند.

محتوای این قرارداد از این قرار بود:

۱-  مهمات برای سلاح‌های سبک و متوسط به ارزش ۷۵ میلیون دلار
۲- مهمات برای تانک و توپ و خمپاره به ارزش ۵۷ میلیون و ۱۷۸ هزار دلار
۳- سلاح‌های سبک و متوسط و پرتابگرهای خمپاره به ارزش ۲۵ میلیون و ۴۳۶ هزار دلار
۴- مهمات توپخانه ۱۵۵ میلیمتری به ارزش ۱۶ میلیون و ۳۷۵ هزار دلار
۵- عینک‎های دید در روز و شب و مهمات به ارزش ۷ میلیون و ۳۲۰ هزار دلار
۶- تجهیزات مقابله در برابر حملات شیمیایی به ارزش ۶ میلیون و ۶۷۶ هزار دلار
۷- تجهیزات ارتباطاتی به ارزش ۳ میلیون ۷۹۵ هزار دلار
۸- مهمات اسلحه «ام ۱۲» و توپ ۱۲۰ میلیمتری طرح آمریکایی به ارزش ۳ میلیون دلار

این درحالی بود که ایران نفوذ زیادی روی دولت نوری‌المالکی، نخست وزیر عراق در آن دوران داشت و چون بخش عمده‎ی تسلیحات عراق از آمریکا خریداری می‌شد، مالکی برای رویارویی با دولت ایالات متحده چنین قراردادی را با ایران منعقد کرد.

خبر انعقاد این قراردادِ جنجالی به شورای امنیت سازمان ملل گزارش شد، اما حسن دانایی‌فر، سفیر پیشین جمهوری اسلامی در بغداد آن را انکار کرد.

همزمان عباس البیات، عضوکمیته امور امنیت و دفاع پارلمان عراق نیز امضاء این قرارداد را تکذیب نمود.

جمهوری اسلامی با کمک لابی‌های خود در دولت عراق و فشار رسانه‎ها تلاش زیادی کرد تا فروش سلاح به ارتش عراق آغاز شود، اما این قرارداد تحت فشار آمریکا عملی نشد و تنها به اجرای بخش‌هایی از قرارداد آن هم تحت مبارزه با داعش اجرا شد.

از جمله ارسال خودروهای نظامی، تانک تی۷۲، اسلحه‎ی تک ‌تیرانداز شاهر و چند فروند پهپاد که تقریباً همه‎ی آنها ساخت جهاد خودکفایی نیروی زمینی ارتش و صنایع دفاع بود؛ سبدی کوچک و نه چندان سودمند که ایران توانست در اختیار ارتش عراق و شبه‌نظامیان مورد حمایت خود در این کشور قرار دهد.

ایران بار دیگر اردیبهشت ۱۳۹۴ شانس خود را برای اجرای این قرارداد امتحان کرد؛ فؤاد معصوم، رئیس جمهوری عراق در سفری به تهران آمد و در مورد چندین مسئله مذاکره داشت که یکی از آنها سرنوشت همین قرارداد بود، در نهایت نیز رسماً اعلام کرد همکاری‌ نظامی میان ایران و عراق وجود دارد و ایران حتی به ارسال اسلحه به عراق توجه می‌کند.

حالا دولت عراق هیچ تمایل ندارد آن هم در شرایطی که دونالد ترامپ رئیس جمهوری تازه‎ی آمریکا چنین علیه رژیم ایران شمشیر را از رو بسته، بخواهد با اجرای قرارداد نظامی با تهران برای خود دردسر درست کند؛ وعده‎ای که ترامپ تلفنی به العبادی داده تفسیرش چندان سخت نیست، اینکه عراق روی کمک‌های آمریکا می‌تواند حساب کند، و این یعنی کشیدن خط قرمز دور ایران. همین مسئله‌ای است که فیروزآبادی را عصبانی کرده و قابل پیش‎بینی است که به زودی تنش بین ایران و عراق در این حوزه آغاز شود.