احمد رأفت – هفتمین نشست بررسی و بازبینی برجام سه شنبه در هتل کوبورگ وین برگزار شد. این نشست اولین دیدار رو در روی هیات ایرانی با فرستادگان دولت جدید آمریکا بود. در نشست قبلی که در ماه ژانویه برگزار شد، نمایندگان دولت پیشین آمریکا حضور داشتند.
ریاست هیات ایرانی حاضر در هفتمین نشست بررسی و بازبینی برجام با عباس عراقچی، معاون وزارت خارجه جمهوری اسلامی بود، در حالی که برخی از کشورها چون آمریکا و بریتانیا در سطح سفیر در این نشست، که ریاست آن با هلگا ماریا اشمید، معاون فدریکا موگرینی، مقام ارشد سیاست خارجی و امنیت اتحادیه اروپا بود، حضور داشتند.
مخالفت بریتانیا با خرید کیک زرد از قزاقستان
این نشست بر مبنای توافق هسته‌ای هر سه ماه یک بار جهت بررسی روند اجرایی برجام برگزار می‌شود. بازطراحی راکتور اراک، که قرارداد آن دو روز قبل از این اجلاس در وین بین جمهوری اسلامی و چین به امضاء رسید، و تقاضای ایران برای خرید ۹۵۰ تن کیک زرد از قزاقستان در یک دوره ۳ ساله، مهم‌ترین موضوعاتی بودند که در دستور کار این نشست قرار داشتند.
چند روزی قبل از برگزاری این اجلاس، دولت بریتانیا مخالفت خود را با خرید ۹۵۰ تن کیک زرد از قزاقستان اعلام کرده بود. مشکلی که در دیدار دوجانبه نمایندگان ایران و بریتانیا در وین نیز حل نشد. این مقدار کیک زرد در صورتی پس از طی مراحل لازم در تاسیسان اصفهان و نطنز و تبدیل به اورانیومی با غلظت ۳.۵ درصدی می‌تواند سوخت مورد احتیاج راکتور اتمی بوشهر را به مدت ۴ سال تامین کند. این در حالی است که قرار است روسیه سوخت مورد احتیاج این راکتور را در ۸ سال اول فعالیت تامین کند.
یکی از دلایل مخالفت بریتانیا با فروش این حجم از کیک زرد به جمهوری اسلامی گویا خطر استفاده از آن برای ساختن بمب اتمی در صورت شکست توافق هسته‌ای است. ۹۵۰ تن کیک زرد در صورتی که به اورانیومی با غلظت ۹۰ درصد تبدیل شود می‌تواند سوخت بیش از ۴۰ بمب لتمی متعارف را تامین کند.
بازطراحی راکتور اراک
بازطراحی راکتور اتمی ایران که قرارداد ۲۰۰ صفحه‌ای آن روز یک شنبه در وین به امضاء رسید، باید زیر نظر کمیسیونی انجام گیرد که علاوه بر دو کشور آیران و چین، آمریکا نیز در آن حضور دارد. البته بنا بر اظهارات علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی، طرح باز طراحی راکتور اراک توسط دانشمدان ایرانی تهیه شده و چینی ها تنها وظیفه نظارت بر منطبق بودن آن با استاندارهای بین‌المللی را عهده‌دار هستند.
ابهام در «بازنگری» آمریکا
در آستانه برگزاری نشست وین، رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا گفته بود ایران به تعهدات خود در انجام مقاد توافق هسته‌ای وفادار بوده، ولی «روح آن را نقض کرده است». اشاره وزیر خارجه آمریکا به برنامه موشکی جمهوری اسلامی است که نگرانی غرب و به ویژه همسایگان ایران را برانگیخته است. پادشاهی سعودی و اسرائیل برنامه موشکی جمهوری اسلامی را تهدیدی جدی برای امنیت خود و منطقه دانسته و خواهان تشدید فشارهای آمریکا و دیگر کشورهای غربی بر جمهوری اسلامی برای توقف برنامه های موشکی تهران هستند.
اگرچه برنامه‌های موشکی جمهوری اسلامی در نشست بررسی و بازبینی برجام در وین در دستور کار قرار نداشت، ولی بر مبنای اطلاعاتی که کیهان لندن در حاشیه این اجلاس به آنها دست یافت، این مساله حداقل در نشست‌های دوجانبه جمهوری اسلامی با بریتانیا و با آمریکا روی میز قرار داشت.
در حاشیه این نشست و دیدارهای جانبی و دوطرفه، نگرانی‌های ایران از اصرار مقامات دولت جدید آمریکا مبنی بر «تجدید نظر» در برجام نیز مطرح شد. عدم اشاره مقامات آمریکا به اینکه این «تجدید نظر» در چه مواردی و با چه گستردگی خواهد بود، یکی از نگرانی‌هایی بود که از سوی مقامات جمهوری اسلامی مطرح شد. پرسش هایی که البته بدون پاسخ ماندند و ابهام‌های موجود را افزایش دادند.
هیات ایرانی در این نشست‌ها تلاش کرد نگرانی‌ها در مورد آینده برجام در صورت تغییر دولت پس از انتخابات ریاست جمهوری و شکست احتمالی حسن روحانی را رفع کند. یکی از همراهان هیات جمهوری اسلامی به کیهان لندن گفت: «از آنجا که سیاست‌های کلان نظام، از جمله برجام، با در نظر گرفتن رهنمود‌های مقام معظم رهبری اتخاذ می‌شوند و دولت‌ها تنها وظیفه اجرای این سیاست‌ها را عهده‌دار هستند، در صورت شکست روحانی در انتخابات و روی کار آمدن دولت جدید نیز تغییری در این زمینه به وجود نخواهد آمد».
سخنگوی هیات اتحادیه اروپا نیز از جانب دیگر در وین تاکید کرد که «آمریکا خود را متعهد به توافق هسته‌ای می‌داند و بارها در هفته‌های اخیر بر این اصل اصرار ورزیده است». با وجود این ضمانت‌های متقابل و تلاش برای موفق نشان دادن نشست ادواری بررسی و بازبینی برجام، عدم انتشار بیانیه‌ای در خاتمه این نشست و از سکوت هیات‌های شرکت‌کننده، این‌چنین بر می‌آید که مشکلاتی که در دستور کار این اجلاس قرار داشتند، راه حلی پیدا نکردند و همچنان در دستور کار قرار دارند.
