کامل تقوی نژاد، معاون وزیر اقتصاد، رقم برآوردی برای فرارهای مالیاتی در ایران را ۱۳ تا ۱۵ هزار میلیارد تومان اعلام کرد.
تقوی نژاد در گفتگو با خبرگزاری مهر در مورد فرارهای مالیاتی گفت: «تا این لحظه ۳۳۰۰ میلیارد تومان مالیات از افرادی که تا کنون وجهی به سازمان امور مالیاتی پرداخت نمی‌کردند، اخذ شده و در یک گام دیگر، از ۷۷ نفر نیز ۹۹۰۰ میلیارد تومان دریافت شده است.»
معاون وزیر اقتصاد افزود: «علاوه بر این، ۳۰۰ هزار مودی جدید مالیاتی شناسایی و ۹۰۰ میلیون رکورد اطلاعات وارد سامانه شده است.»
معاون وزیر اقتصاد در حالی رقم برآورد شده برای فرار مالیاتی در ایران را اعلام کرده که بحث لزوم دریافت مالیات از نهادهایی که مالیات نمی‌دهند و همچنین فرار از مالیات یکی از مشکلات مهم دولت به شمار می‌رود.
فرار مالیاتی به معنای توسل به وسایل متقلبانه و اقدام‌های غیرقانونی برای نپرداختن مالیاتی است که شخص مکلف به پرداخت آن است.
کارشناسان معتقدند حجم دم و دستگاه دولت، بار مالیاتی و درآمد مصرف‌کننده به ترتیب بیشترین تاثیر را در گسترش فرار مالیاتی در ایران داشته‌اند که موجب کاهش درآمد قانونی دولت می‌شود و تاثیرات منفی بر انجام وظایف و کارکرد حکومت دارد. این پدیده موجب تحقق نیافتن اهداف پیش‌بینی شده درباره درآمدهای مالیاتی و اجرای برنامه‌های دولت و محقق نشدن عدالت مالیاتی و عدالت اجتماعی شده است و می‌توان گفت که مهم‌ترین مسئله و مشکل نظام‌های مالیاتی محسوب می‌شود. این در حالیست که میزان نرخ فرار مالیاتی در ایران را بین ۲۵ تا ۴۰ درصد برآورد کرده‌اند.
فرار مالیاتی در بیشتر کشورها جرم محسوب می‌شود و مجازات کیفری دارد. در ایران نیز از سال ۱۳۳۷ تا سال ۱۳۸۰ این پدیده جرم تلقی شده و مجازات حبس از سه ماه تا دو سال داشت اما در اصلاحات سال ۱۳۸۰ قانون مالیات‌های مستقیم، عنوان مجرمانه مستقل از آن حذف شد. فقط در ماده ۲۰۱ قانون یادشده، استناد به دفاتر یا اسناد و مدارک خلاف حقیقت از روی علم و عمد به قصد فرار از مالیات، موجب جریمه و محرومیت از تمام معافیت‌ها و بخشودگی‌های قانونی می‌شود.
در حالی که دولتمردان و کارشناسان نسبت به حجم فرار مالیاتی و چالش‌هایی که در اقتصاد ایران ایجاد کرده هشدار می‌دهند، در سال‌های گذشته گزارش‌ها و اخبار مختلفی از نهادهای وابسته به بیت رهبر جمهوری اسلامی و سازمان‌های وابسته به سپاه پاسداران منتشر شده که اصلا مالیات نمی‌دهند.
در یک نمونه سعید لیلاز، اقتصاددان و استاد دانشگاه، روز یک‌شنبه، ۲۳ اردیبهشت‌ماه، نسبت به عدم پرداخت مالیات از سوی آستان قدس رضوی انتقاد کرد و گفت: «جدای از اینکه چرا شرکت‌های زیرمجموعه آستان قدس مالیات پرداخت نمی‌کنند موضوع حائز اهمیت دیگر این است که آیا اساسا این شرکت‌ها قادر به تولید ثروت هستند؟ و آیا می‌توانند با سرمایه‌گذاری منجر به ایجاد اشتغال و خلق ثروت شوند؟»
این در حالیست که ابراهیم رئیسی، نامزد دوازدهمین دور انتخابات ریاست جمهوری که کاندیدای مورد تایید اصول‌گرایان نیز هست، تولیت آستان قدس رضوی را بر عهده دارد و خود نیز در مناظره‌های کاندیداها مدام از دریافت مالیات سخن گفته است.
گفتنی است هیچ آمار رسمی از گردش مالی شرکت‌ها و موسسات مالی آستان قدس در دست نیست اما منتقدانش از هزاران میلیارد تومان سخن می‌گویند. فعالیت‌های این بنگاه‌ها از بیمارستان تا اتومبیل‌سازی و کارخانه‌های مواد غذایی را در بر می‌گیرد.
