رضا تقی‌زاده – همزمانی نخستین سفر برون‌مرزی دونالد ترامپ، رییس جمهوری آمریکا به خاورمیانه، با برگزاری دوازدهمین انتخابات رییس جمهوری اسلامی در ایران، با وجود استقبال نسبی مشتریان داخلی، فروش خارجی نمایش دوم را در سایه قرار داد.
جمهوری اسلامی انتظار داشت از راه عرضه خارجی نتایج انتخابات داخلی بتواند زمینه حرکت دوباره دیپلماسی تهران را که برخلاف ماه‌های مشابه سال قبل، به چرخ پنجم دولت تبدیل شده، فراهم سازد.
رهبران ۵۰ کشور مسلمان برای دیدن نمایش سیاسی- تجاری ترامپ شخصا و با اشتیاق راهی ریاض شدند، در حالی که پیش از سفر تنها شمار معدودی از آنها، قبول زحمت ارسال پیامی ولرم را برای بازیگر نمایش داخلی تهران، به منشی خود دادند.
ریاض «نمایش شب نخست» ترامپ را پرجلا، سخاوتمند، موفق و با حضور چشمگیر بسیاری «میهمانان محترم خارجی» برگزار کرد. در نقطه مقابل آن، نمایش محلی انتخابات ایران با بی تفاوتی محسوس خارجی روبرو شد؛ در حد روشن کردن فشفشه‌ای کنار مراسم آتش‌بازی بزرگ عربستان و سیرک سیاسی آمریکا.
بالا رفتن گوشه‌ای از پرده
برای بسیاری ناظران منتقد که فروشنده آمریکایی را دست کم میگرفتند، اجرای نمایش به زبان محلی تا حدود زیادی غیر منتظره بود. در ریاض، ترامپ بعد از اجرای رقص شمشیر با سلمان، پادشاه سعودی، به هم صدایی کامل با او پرداخت.
در ریاض و تا جایی که به جمهوری اسلامی مربوط بود، ترامپ در تکرار سخنان سلمان و انتقاد تند از دخالت‌های حکومت ایران جمله‌ای را جا نگذاشت، چنانکه اگر بخش‌هایی از نوشته سخنان میزبان و میهمان جابجا می‌شد، پیام هر دو دست نخورده می‌نمود.
طی یک عقب‌گرد بدون اما و اگر نسبت به رفتار‌های سلف خود اوباما در رابطه با تهران، که هشت سال به تغییرات گام به گام جمهوری اسلامی از درون و تبدیل شدن تدریجی حکومت انقلابی به یک دولت متعارف دل خوش کرده بود، ترامپ برخورد از نوع گرم با تهران را مورد پشتیبانی قرار داده، و با خوشحالی وعده کرده ابزار لازم را به خریداران محلی بفروشد.
جایزه بزرگ ترامپ و پاداش هم‌صدایی کامل او با سلمان در رابطه با حکومت تهران، توافقی برای «معاملات نقد» به ارزش بیش از ۳۸۰ میلیارد دلار بود که در مقایسه با ارزش «معاملات نسیه» جمهوری اسلامی کوهی است در برابر کاه.
خیام از زبان دل سلمان می‌گوید:
من هیچ ندانم که مرا آنکه سرشت
از اهل بهشت کرد یا دوزخ زشت
جامی‌و بتی و بربطی بر لب کشت
این هر سه مرا نقد و ترا نسیه بهشت
واکنش محتمل جمهوری اسلامی
نتیجه انتخابات رییس دولت اسلامی بدون شک به هم‌صدایی درونی حکومت و یک‌دست شدن سیاست‌ها و رفتار‌های خارجی تهران منجر نمی‌شود.
حسن روحانی که با نقاط ضعف دولت و آسیب‌پذیری‌های حکومت آشناست، با تکیه بر رای ۵۷ درصدی «مردم» خواستار «اعتدال » در داخل و «تعامل» در خارج خواهد شد.
رهبر جمهوری اسلامی که پیش از برگزاری انتخابات اخیر تمایل غیر قابل اشتباه خود را نسبت ابراهیم رییسی پنهان نساخته بود، بعد از اعلام پیروزی حسن روحانی، نیاز به هم‌صدایی و داشتن «کلمه واحده» را در درون نظام بیشتر از پیش احساس می‌کند.
اگر پرده اول نمایش خاورمیانه‌ای ترامپ شاهد هم‌صدایی کامل میهمانان آمریکایی با میزبانان سعودی بود، پرده دوم نمایش در اسرائیل نیز به همان روال اجرا شد: محکوم ساختن مداخلات خارجی جمهوری اسلامی و ضرورت مقابله با آن به کمک قدرت‌های محلی.
حکومت اسلامی با دولت دوازدهم در مقابل دو گزینه غیر متجانس قرار گرفته: تن دادن به برجام‌های دیگر، یا پشت کردن به برجام ۱؛ دوراهی دشواری که به نظر می‌رسد خامنه‌ای پیش از ترک صحنه مجبور به انتخاب یکی از آنهاست.
