زبیگنیو برژینسکی، مشاور امنیت ملی جیمی کارتر، رییس‌جمهوری پیشین آمریکا در سن ۸۹ سالگی درگذشت.
خبر درگذشت برژینسکی را روز جمعه میکا برژینسکی دخترش که مجری شبکه MSNBC است در توییتر خود اعلام کرد.
دختر برژینسکی نوشته پدرش در آرامش درگذشت: «پدرم برای دوستانش زبیگ، برای نوه‌هایش رییس و برای همسرش عشق پایدار زندگی بود، او را به عنوان پرانگیزه‌ترین، عاشق‌ترین و حامی‌ترین پدر یک دختر می‌شناسم. دوستت دارم».
برژینسکی که نام اش همراه جیمی کارتر برای ایرانیان با انقلاب اسلامی ۱۳۵۷ گره خورده است، در سال ۱۹۲۸ در ورشو پایتخت لهستان متولد شد و ۱۹۵۸ توانست شهروندی آمریکا را بگیرد.
برژینسکی از سال ۱۹۷۷ تا ۱۹۸۱ در سال های انقلاب ۱۹۷۹ در ایران مشاور امنیت ملی جیمی کارتر بود و پس از آن نیز نفوذش در مسائل سیاست خارجی را همچنان حفظ کرد. حتی در دولت رونالد ریگان عضو کمیسیون رفاه بود و تا سال ۱۹۸۹ مشاغل دیگری را هم در دولت داشت.
برژینسکی در عادی سازی روابط آمریکا – چین، امضای دومین معاهده محدودسازی سلاح‌های استراتژیک با عنوان «سالت ۲» و توافق کمپ دیوید در سال ۱۹۷۸ نقش داشت.
او از حامیان مسلح کردن شبه نظامیان مجاهدین علیه دولت چپگرای افغانستان بود و توانست کارتر را راضی کند که این اقدام موجب می‌شود تا ارتش شوروی برای مداخله در افغانستان تحریک شود. تخصص برژینسکی در مسائل مربوط به کمونیسم و شرق اروپا و جنگ سرد بود.
با انقلاب اسلامی در ایران در سال ۱۳۵۷ نام برژینسکی بیشتر در بین ایرانی‌ها بر سر زبان افتاد.
او را در امور مربوط به بلوک شرق نابغه می شمارند، در حالی که نه تنها نظریات او در مورد ایران و موارد دیگر عمدتاً با شکست مواجه شد بلکه اساسا اتحاد شوروی نیز از درون فرو پاشید.
۲۱ دسامبر ۱۹۷۹ (۳۰ آذر ۱۳۵۸) پس از گروگانگیری دیپلمات‌های آمریکایی در سفارت ایالات متحده در تهران، وی در نامه‌ای به کارتر رییس جمهوری پیشین آمریکا پیشنهاد می‌دهد که بخشی از خاک ایران همچون جزایر سه گانه را باید اشغال کرد تا آیت‌الله خمینی دچار تحقیر طولانی مدت شود و گروگان‌ها را آزاد کند، ولی پیشنهادش رد شد.
با این حال جیمی کارتر روی صدام حسین برای حمله به ایران حساب کرد و در نهایت دستور تحریک صدام برای اشغال جزایر سه گانه مورد ادعای امارات صادر شد.
پیشنهاد عملیات «پنجه عقاب» برای آزادی گروگان‌های آمریکا را هم برژینسکی ارائه داد. این پیشنهاد گرچه با مخالفت سایروس ونس وزیر امور خارجه وقت آمریکا مواجه شد، اما روز ۲۴ آوریل ۱۹۸۰ (۴ اردیبهشت ۱۳۵۹) صورت گرفت که مرحله اول آن یعنی استقرار در صحرای سینا و پرواز به سمت ایران با موفقیت انجام شد، اما مرحلهی دوم آن یعنی شروع عملیات از صحرای طبس بر اثر توفان شکست خورد.
در پی این شکست، سایروس ونس از وزارت خارجه استعفا داد و کارتر در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری از رونالد ریگان شکست خورد.
برزینسکی حمله نظامی اسراییل به ایران را هم اشتباه می‌دانست. او در واپسین سال‌های عمر خود گفته بود اسراییل در صورت حمله به ایران، بیش از پنج سال دوام نمی‌آورد.
