سخنان رهبر جمهوری اسلامی خطاب به تشکل های دانشجویی هوادار حکومت مبنی بر «آتش به اختیار» بودن، موجی از انتقاد را در فضای مجازی به دنبال داشت.
آیت‌الله خامنه‌ای در سخنرانی روز پنجشنبه، ۱۸ خردادماه، در دیدار با جمعی از دانشجویان از کلید‌واژه تازه‌ی «آتش به اختیار» استفاده کرد. وی با تاکید بر تقویت روحیه انتقادی در دانشجویان انقلابی گفت: «در سال‌های گذشته، تلاش بسیاری برای خارج کردن دانشگاه از صحنه مبارزه انجام شد.»
وی از تلاش «بدخواهان» در راستای انقلاب‌زدایی از دانشگاه‌ها انتقاد کرد و گفته است: «متاسفانه برخی‌ها به تضعیف روحیه حزب اللهی در دانشگاه‌ها کمک می‌کنند.»
خامنه‌ای همچنین بر نگاه نقادانه و مطالبه‌گرانه دانشجویان در قبال مسائل و مشکلات تاکید کرد و گفت که این نگاه نباید از دانشگاه‌ها گرفته شود.
وی خطاب به دانشجویان انقلابی گفت: «درخصوص آرمان‌ها و ارزش‌ها، مطالبه جدی داشته باشید و ضمن آنکه بر روی کجی‌ها و کاستی‌ها علامت سوال می‌گذارید، از شکست‌های مقطعی به هیچ‌وجه ناامید و مایوس نشوید.»
رهبر جمهوری اسلامی شگردهای «دشمن» را القای «فایده ندارد»، «نمی‌توانید» و «کاری از دستتان بر نمی‌آید» خواند و گفت که برخی در داخل همان ذهنیتی را که دشمن می‌خواهد به جامعه القا کند، در صحبت‌ها، در روزنامه‌ها و در فضای مجازی، با صدای بلند تکرار می کنند.
رهبر انقلاب اسلامی به دانشجویان گفت: «روحیه نقادانه و پرسشگرانه شما در قبال مشکلات درون نظام باید دلسوزانه و علاج‌جویانه باشد اما برخورد شما در مقابله با دشمن باید قاطع، صریح و همانند برخورد خصمانه او، خصمانه باشد.»
آیت‌الله خامنه‌ای با بیان اینکه «همه مجموعه‌های دانشگاهی، اعم از وزیران، روسای دانشگاه ها، مدیران، اساتید، متون درسی و فرآیندهای آموزشی باید در این چارچوب قرار گیرند»، در توصیه‌های ۹گانه‌‌اش به تشکل‌های دانشجویی صریحا از سند ۲۰۳۰ یونسکو انتقاد کرد.
وی در این باره گفت: «برخی می‌گویند ما در این خصوص تحفظ داده‌ایم و گفته‌ایم فلان بخش آن را قبول نداریم، در حالی‌که حتی اگر هیچ مورد واضحِ خلاف اسلام در آن وجود نداشت، باز هم نظام آموزشی نباید در بیرون از کشور نوشته شود، حال آنکه موارد خلاف اسلام نیز در آن سند وجود دارد.»
خامنه‌ای در پاسخی صریح به سخنان انتقادی حسن روحانی نسبت به دادن گزارش‌های ناقص به رهبر جمهوری اسلامی در زمینه سند ۲۰۳۰ یونسکو، گفت: «به آنهایی که خیال می‌کنند ما گزارش درست نگرفته‌ایم؛ نه، گزارش‌های ما گزارش‌های درستی است. حرف من این است که نظام آموزشی کشور نباید بیرون کشور نوشته بشود» (خنده حضار).
رهبر جمهوری اسلامی از دانشجویان انقلابی خواست تا در حوادث گوناگون تلخ و شیرین «نقش فعال» داشته باشند و همچون «تماشاچی» عمل نکنند.
آیت‌الله خامنه‌ای دانشجویان انقلابی را افسران جنگ نرم خواند و گفت: «گاهی دستگاه‌های مرکزیِ فکر، فرهنگ و سیاست، دچار اختلال و تعطیلی می‌شوند که در این وضعیت، باید افسران جنگ نرم، با شناخت وظیفه خود، به صورت «آتش به اختیار»، تصمیم‌گیری و اقدام کنند.»
وی در ادامه سخنانش به تقاضای دولت برای پخش ربنای شجریان، اشاره کرد و گفت: «گاهی اوقات انسان احساس می‌کند دستگاه‌های مرکزی فکر و فرهنگ و سیاست و مانند اینها دچار اختلالند، دچار تعطیل اند. ناگهان می‌بینید مثلا فرض کنید اینکه فلان آهنگ قبل از افطار پخش بشود یا نشود، می‌شود مسئله‌ی اصلی؛ نامه‌نگاری می‌کنند! پیدا است که این دستگاه اختلال پیدا کرده که مسئله اصلی را از مسئله فرعی تشخیص نمی‌دهد و یک مسئله اصلا بی‌اعتبارِ بی‌اهمیت فرعی را به‌عنوان یک مسئله اصلی، درشت می‌کنند. وقتی این‌جوری دستگاه‌های مرکزی اختلال دارند، آن‌وقت اینجا جای همان آتش‌به‌اختیاری است که عرض کردم.»
او به دانشجویان توصیه کرد که «شجاعت در اقدام» داشته باشند و «برای اقدامات خود معطلِ نگرانی یا ناراحت شدن فلان فرد یا دستگاه نشوند، بلکه جوانب کار را کاملا بسنجند و هرگاه متوجه نادرست بودن اقدام خود شدند، از همان جا برگردند.»
این سخنان رهبر جمهوری اسلامی انتقادهایی را در فضای مجازی در پی داشت. برخی کاربران توییتر و کانال‌های تلگرامی، این سخنان را مجوز بی‌چون و چرای نیروهای بسیج برای اعمال نظر و اجرای محدودیت‌های بیشتر در فضای فرهنگ و هنر و حتی برخورد نظامی دانسته‌اند.
یکی از کاربران توییتر با استفاده از هشتگ «آتش به اختیار» نوشته است: «سینما رکس، قتل‌هاى زنجیره‌اى، قتل‌هاى محفلى کرمان، انفجار حرم امام رضا، کوى دانشگاه تهران، اتوبوس ارمنستان»
سمیر ابن بطوطه، یک کاربر توییتر، نوشته است: «خامنه‌ای حزب اللهی را آتش به اختیار اعلام کرد. فرمان آتش. دستور تیر. حکم به ناامنی.»
یک کاربر دیگر نوشته: «فرمان آتش به اختیارو که شنیدم یاد حضرت عمام و دستور آتش به اختیار صادق خلخالی جلاد افتادم.»
یک کاربر با نام حاج آقا زرد قناری نوشت: «جناب رهبری که قبلا شعار کرسی‌های آزاد‌اندیشی در دانشگاه‌ها سر می‌دادند، دیروز دستور آتش به اختیار دادند.»
مهدی کاربر توییتر نوشته: «آقای خامنه‌ای دو روز بعد از ترامپ به ملت ایران تسلیت گفتند، اولویت اولشان حمله به دولت و دلداری دوستان با فرمان آتش به اختیار.»
معصومه هم با هشتگ آتش به اختیار آورده: «+چرا اسیدپاشی کردی؟ -آقای قاضی آتش به اختیار بودم. +خب پس انقلابی‌گری بوده و بصیرت خودتو نشون دادی اوکی، میتونی بری!»
سیدعباس صالحی، معاون فرهنگی دولت روحانی اما توییت کرده: «اقدام آتش به اختیار در کلام و منطق رهبری، یعنی فعالیت‌های فرهنگی خودجوش، غیر دستوری، اما در چارچوب قانون و اخلاق. از این واژه چماق نسازیم.»
سیدمحمود رضوی، تهیه‌کننده سینمای نزدیک به قالیباف، هم نوشته: «آتش به اختیار برای ما حکم حکومتی است. لطفا همه دستگاه‌های فرهنگی کشور که بدون شک همه با هم دچار اختلال و تعطیل هستند، به خود بیایند.»
کاربری با نام ماسیمو هم با انتشار تصویر سعید عسگر، عامل ترور سعید حجاریان، نوشت: «الهه آتش به اختیار بودن در یونان باستان!»
داوود هم نوشته: «ابوبکر بغدادی امشب کابوس میبینه هفت تا بسیجی آتش به اختیار از بیت رهبری بیرون میان و هفت تا داعشی ترقه باز رو درسته میبلعن!»
