آخرین آمار ارائه شده درباره مبادله چک در ایران نشان میدهد در اردیبهشتماه ۹۶ حدود ۹.۶ میلیون فقره چک به مبلغ حدود ۵۹ هزار میلیارد تومان مبادله شده است. این رقم از نظر تعداد حدود ۲۸.۹ و از نظر مبلغ تا ۵۵.۵ درصد افزایش یافته است.
اما در این میان چکهای برگشتی آماری حدود ۱.۵ میلیون فقره از چکهای مبادله شده را به خود اختصاص دادهاند و مبلغی بالغ بر ۱۳ هزار میلیارد تومان را در بر میگیرند. تعداد چکهای برگشتی ۳۶ درصد و مبلغ آن تا ۶۲.۷ درصد در طول یک ماه افزایش یافته است.
این آمار همچنین میافزاید عمده دلایل برگشت حدود ۱.۵ میلیون فقره چک به کسری یا فقدان موجودی برمیگردد. به عبارتی از نظر تعداد ۹۷.۴ و از نظر مبلغ تا ۹۶.۳ درصد از کل چکهای برگشتی به دلیل کسری یا فقدان موجودی بوده است.
این در حالیست که آمار بانک مرکزی در مورد چکهای صادر شده در اسفند ۹۵ نشان میدهد از ۱۰ میلیون فقره چکی که در طول اسفندماه صادر شده، یک میلیون و ۴۳۴ هزار و ۲۰۰ فقره به ارزش ۱۲۶ هزار و ۹۵۱ میلیارد ریال وصول نشد.
با مقایسه تعداد چکهای صادر شده و تعداد چکهای برگشتی در اسفند ۹۵ و اردیبهشت ۹۶، مشخص میشود درصد چکهای برگشتی با افزایش روبرو بوده است.
تعداد چکهای برگشتی در ایران به دلیل رکود تورمی حاکم بر اقتصاد، افزایش و به یکی از معضلات اقتصاد و بازار ایران تبدیل شده است.
سال گذشته بانک مرکزی برای کاهش تعداد چکهای برگشتی راهکاری را در نظر گرفت. از اوایل پاییز ۹۵ بانک مرکزی کارمزد ۱۰ هزار تومانی برای برگشت هر برگ چک و همچنین کارمزدی به همین مقدار برای رفع سوء اثر در نظر گرفت.
هر چند این کارمزد با اعتراضهایی روبرو شد اما کارشناسان این راهکار را در کاهش تعداد چکهای برگشتی موثر ارزیابی میکردند. اکنون با آمارهای جدید ارائه شده از تعداد چکهای صادره و برگشت خورده در اردیبهشتماه ۹۶ به نظر میرسد بحران و رکود حاکم بر بازار ایران بر راهکار بانک مرکزی غالب شده است.