خطیبان نماز جمعه تهران و اکثر شهرستانهای ایران روز جمعه، ۶ مردادماه، به موضوع تحریمهای تازه آمریکا علیه جمهوری اسلامی و موقعیت گذشته و آینده برجام پرداختند.
نماز جمعه تهران این هفته با انتقاداتی به دولت روحانی و نکوهش طرفداران برجام انجام شد. کاظم صدیقی، امام جمعه تهران گفت: «در راس مسائلی که اخیرا اتفاق افتاده و تحریمهای جدیدی است که تجمیع تحریمهای قبل نیست و همه مسئولان ما گفتهاند این تحریمها هم نقض روح برجام و هم پیکره برجام است. مقام رهبری در همان اولین روزهای مذاکرات بدون هیچ ابهامی فرمودند به آمریکا اعتماد نداریم و شما هم به آنها اعتماد نکنید و شرایطی را قرار دادند که اگر امروز آن شرایط رعایت میشد این مشکلات را نداشتیم.»
صدیقی تاکید کرد: «عدهای میگفتند اگر یک فرد انقلابی در انتخابات رأی بیاورد تحریمها تشدید میشود و سایه جنگ بر سر کشور میآید ولی دیدید که چنین نشد و همانهایی را که آنها تبلیغ میکردند رای آوردند و باز برخوردهای آنها را میبینیم که نشان میدهد آمریکا با دین، انقلاب اسلامی و اسلام دشمنی و ناسازگاری دارد.»
نکته دیگر در نماز جمعه امروز تهران سخنان امیر سرتیپ یوسفعلی قربانی پیش از خطبههای نماز جمعه تهران بود که به مناسبت سالروز عملیات «مرصاد» خطاب به «دشمنان جمهوری اسلامی» گفت: «چنانچه به خاک ایران متعرض شوید پاسخ رزمندگان اسلام همان سرب داغی خواهد بود که در دهان شما ریخته خواهد شد.»
حسن عاملی، اما جمعه اردبیل، نیز به طور مفصل درباره برجام سخن گفته و با اشاره به واکنشهای توییتری و فیس بوکی دولتمردان خواستار بالا بردن هزینه حضور آمریکا در خاورمیانه شد: «هنوز مرکب این لایحه خشک نشده، آمریکا تصمیم گرفته سایتهای نظامی ایران را در معرض بازرسی قرار دهد و گفته بدون ورود به سایتهای نظامی ایران، تایید نخواهد کرد که ایران به برجام پایبند بوده است. تجربه برجام نشان میدهد که ما در هیچ مسألهای نمیتوانیم با آمریکا مثل یک طرف مورد اعتماد، مذاکره کنیم. در عکسالعمل ایران سه گزینه محتمل است؛ اول خروج کامل از برجام و اقدام به غنی سازی ۲۰ درصدی و راهاندازی آب سنگین اراک و فردو این نظریه میگوید حفظ برجام به هر قیمتی کار درستی نیست. دوم اعتراض و گلایه و محکوم کردن توییتری و فیس بوکی و سوم جواب دادن از طریق غیر خروج از برجام، یعنی هزینه حضور آمریکا در خاورمیانه باید بالا برود، از آنجا که آمریکا در صدد بینالمللی کردن تحریم و همراه کردن اروپا با آمریکاست، راهکار سوم عاقلانهتر به نظر میرسد.»
عبدالکریم عابدینی، امام جمعه قزوین هم با کنایه به دولت گفت: «هر اندازه سیمان و بتن به پایههای هستهای ما ریختند به همان اندازه پایههای تحریمهای آمریکا و بقیه مستکبران علیه ما مستحکمتر شد.» او همچنین بدون اینکه نامی از روحانی ببرد گفت: «بنیصدر در نظام اسلامی که قدرتمند و عزتمند است با رأی مردم رئیسجمهور شد اما قدردان این موقعیت نبود. خوی جهالت و نادانی بنیصدر موجب شد که این رئیسجمهور نالایق به دربهدری کشیده شود.»
امام جمعه قزوین این سخنان را پیرو یادآوری سرنوشت بنی صدر به روحانی از سوی علی خامنهای رهبر جمهوری اسلامی در روزهای پس از پیروزی حسن روحانی در انتخابات، مطرح کرده است.
احمد علمالهدی، امام جمعه مشهد هم با موضعی تند نسبت به دولت و تیم مذاکرهکننده گفت: «یک جریان مقدس خیالاتی برای خودمان درست کردیم به نام برجام، تمام اهمیت برجام به این بود که ما را از یک فشار جهانی برهاند؛ نه اینکه فشار چند برابر بشود و باز هم بگوییم ما در برجام بمانیم، متأسفانه این حرف را بسیاری از مسئولان ما در نهادهای مختلف میزنند، اینها چراغ سبز و ریلگذاری برای دشمن است.»
با این حال که علمالهدی از تحریمهای جدید ناراحت است اما علت تحریمها را «استیصال آمریکا» قلمداد کرده و گفت: «حرکتی که اخیرا آمریکا در تحریمهای ناروا انجام داده است، عکسالعمل و نمایشگر این واقعیت است که بر استیصال آمریکا افزوده شده، اینکه آمریکا دست به این کارها میزند و خود را از یک بازار عظیم قدرت و منابع اقتصادی محروم میکند، صرفاً به اینکه ما را تحریم کند و به خیال خود ما را در اقتصاد مستأصل کند، نشان از درماندگی و استیصال استکبار جهانی و صهیونیسم جهانی است که آنان مستأصل شدهاند در مقابل رشد و توسعهای که انقلاب، اصول و ارزشهای ما دارد در دنیا پیدا میکند.»
محمدعلی آل هاشم، اما جمعه تبریز، نیز با اشاره به دیدار اخیر دولتمردان با اعضای سپاه گفت: «دیدار اخیر فرماندهان سپاه با دولتمردان را به فال نیک میگیریم که وحدت آنها را در کشور نشان میدهد.»
او همچنین علت تحریمهای جدید آمریکا علیه ایران را «ایرانهراسی» مقامات آمریکایی ارزیابی کرد: «تحولات منطقه، پیروزی و توفیقات جبهه مقاومت، پایان موفقیتآمیز عملیات موصل و شکست تکفیریها تا موفقیتهای جبهه مقاومت در آزادسازی حلب در شرق سوریه و ناکامی عربستان و پیشرفتهای میدانی جبهه مقاومت و تجزیه کشورهای اسلامی، آمریکا را به هراس نسبت به ایران واداشته است.»
در این میان اما امام جمعه اصفهان با موضعی که به شکل دیگری بزک شده بود گفت: «این تحریمها را به بد و شرّ تلقی نکنید، ممکن است از بسیاری از چیزها ناراحت بشوید اما خیر شما در آن است. آنچه که ما باید روی آن متأثر باشیم آن است که فکر کنیم آب و نان ما وابسته به آن است که دست بردگی به آمریکای جنایتکار بدهیم.»
او همچنین با کنایه به حسن روحانی و با اشاره به صحبتهای علی خامنهای مبنی بر اینکه «هر جا مدیریت انقلابی داشتیم پیروز بودهایم»، گفت: «متأسفانه امروز ما مدیریت کامل و دقیقی نداریم. در چنین روزهایی که روز تعیین وزرا و کابینه دولت است، باید حزب و باند و جناح را کنار بگذاریم که اگر درگیر اینها بشویم حق مردم را ضایع میکنیم و قطعا در روز محشر روسیاه خواهیم بود.»
در این میان برخی از خطیبان نماز جمعه خواستار اقدام عملی و جدی در مقابل تحریمهای تازه آمریکا شدند. علی شاهچراغی، امام جمعه شهر ری در این زمینه گفت: «تنها راه مقابله با زیادهخواهی و تحریمها که از سوی سنا و رییسجمهور آمریکا اعمال میشود، مقاومت و ایستادگی است.»
امام جمعه خرم آباد هم گفته است، «باید سیاست انفعالی حفظ برجام را کنار بگذاریم چرا که شاهد نقص مکرر برجام هستیم پس دیگر جای سیاست انفعالی حفظ برجام نیست و این کار سبب فشار بیشتر علیه ایران و تهدید منافع ملی شده است.»
محمد سعیدی، امام جمعه قم نیز با سخنانی در همین رابطه گفت: «ایران اسلامی باید پاسخ این رفتار شرارتآمیز را بدهد. مسؤولان نباید به محکوم کردن و خط و نشان کشیدن بسنده کنند و ما از مسؤولان نظام خواستار مقابله به مثل و برخورد قاطع هستیم.»