در حالی که میزان واردات کالا در آخرین ماههای فعالیت دولت اول حسن روحانی افزایش یافته، میزان صادرات کالاهای غیرنفتی نیز در ماه های گذشته کاهش یافته که نشان‌دهنده رکود و وضعیت بحرانی تولید در ایران است.
علیرضا شجاعی، معاون وزیر سابق صنعت معدن و تجارت، درباره وضعیت صادرات و واردات ایران در ماههای گذشته می‌گوید: در صادرات غیرنفتی وضعیت برخی از کالاها مانند کالاهای صنعتی و کالاهای کشاورزی خیلی بد است، سال گذشته هم صادرات صنعتی ما ۱۵ درصد کاهش پیدا کرد.
وی افزود: امسال هم سایر کالاها مانند کالاهای کشاورزی و معدنی در بحث صادرات روند کاهشی را طی کرده‌اند. صادرات غیرنفتی ما در اغلب کالاها سرجمع منفی بوده و این برای تجارت خارجی کشور خیلی خطرناک است. به ویژه اینکه اگر خدای نکرده تحریم‌ها تشدید شود، عملا ضربه جدی را به اقتصاد کشور خواهد زد.
بر اساس آمارهای منتشر شده برنج، گندم و اتومبیل در صدر جدول واردات کالا به ایران است و مواد اولیه در انتهای جدول واردات کالا قرار دارد.
بر اساس آمار گمرک ایران، واردات برنج به کشور از لحاظ وزن ۱۵ درصد و از لحاظ ارزش دلاری ۲۷ درصد، واردات ذرت دامی از لحاظ وزن ۴۲ درصد و از لحاظ ارزش دلاری ۴۴ درصد، واردات قطعات منفصله جهت تولید اتومبیل سواری با ساخت داخل کمتر از ۳۰ درصد، از لحاظ ارزش دلاری نسبت به سال قبل ۳۷ درصد، واردات ماشین سواری ۱۵۰۰ تا ۲۰۰۰ سی‌سی بیش از ۱۰۰ درصد، واردات موز ۳۶ درصد و واردات گوشت قرمز منجمد ۱۶ درصد افزایش پیدا کرده است.
علیرضا شجاعی در مورد کالاهای وارداتی به ایران می گوید: «اگر واردات به سمت مواد اولیه تولید برود می‌توان امید بست که وضعیت تولید ما بهتر خواهد شد. ولی اگر روند واردات کالاهای سرمایه‌ای و واسطه‌ای و مواد اولیه تولید کاهش پیدا کند آثارش روی تولید به تدریج بد خواهد بود. اگر واردات کالاهای مصرفی هم افزایش پیدا کند نشان‌دهنده این است که وارداتمان واردات خوبی نبوده است.»
این در حالیست که در مورد صادرات فرآورده های نفتی نیز وضعیت مطلوبی وجود ندارد. بنا به اعلام مقامات شرکت ملی گاز ایران، صادرات گاز ایران از ۲۵ میلیون مترمکعب در روز در سال ۲۰۱۲ به ۲۳.۵ میلیون مترمکعب در سال ۲۰۱۶ کاهش یافته و اکنون ایران در صادرات گاز طبیعی حتی از عمان هم عقب‌تر افتاده است.
