جدیدترین آمار نشر کتاب در ایران نشان میدهد قیمت کتاب در ایران با افزایش ۱۹ درصدی مواجه شده و کتابهای کمکآموزشی و مذهبی بیشترین سهم انتشارات ایران را از آن خود کردهاند بدون آنکه آمار دقیقی درباره فروش و استقبال جامعه از آنها وجود داشته باشد.
این در حالیست که گفته میشود سرانهی مطالعه در کشور کاهش یافته. به این ترتیب گویا قانون عرضه و تقاضا درباره کتاب صدق نمیکند که با وجود کاهش مطالعه و حذف کتاب از سبد خرید خانوادهها، اما قیمت آن بالاتر رفته است!
بر اساس آمارهای نشر موجود در موسسه خانه کتاب، در مردادماه سال جاری، تعداد ۸ هزار و ۲۵۹ عنوان کتاب منتشر شده است. از این میان هزار و ۸۸۶ عنوان کتاب ترجمه و ۶هزار و ۳۷۳ عنوان تالیف بودهاند. همچنین ۵ هزار و ۶۴ عنوان چاپ نخست و ۳ هزار و ۱۹۵ عنوان چاپ مجدد هستند.
مقایسه آمارهای مردادماه سال جاری با مرداد سال گذشته نشان میدهد که تعداد عناوین منتشره در مرداد امسال در مقایسه با ۶ هزار و ۲۶۹ عنوان کتاب در دوره زمانی مشابه سال گذشته، ۱۹ درصد افزایش داشته است. همچنین شمارگان یا تیراژ متوسط کتابها در مرداد سال جاری هزار و ۵۵ نسخه بوده که نسبت به مردادماه سال گذشته ۲ درصد افزایش داشته است. قیمت متوسط کتاب در مرداد سال ۹۶ در ایران ۱۷ هزار و ۹۷۰ تومان بوده است.
این آمار میافزاید بیشترین ناشران فعال در زمینه کتابهای بزرگسال، ناشران دانشگاهی و آموزشی بودهاند. همچنین بعد از استان تهران، استان قم و خراسان رضوی بیشترین سهم در انتشار کتاب را داشتهاند.
با توجه به اینکه بیشترین ناشران استان قم و خراسان رضوی ناشران کتابهای مذهبی هستند در نتیجه آمار استانی انتشار کتاب نشاندهنده آنست که پس از کتابهای آموزشی، کتابهای مذهبی و تبلیغات اسلامی سهم دوم در بازار نشر را به خود اختصاص دادهاند ولی معلوم نیست خریداران آنها نهادها و دم و دستگاههای تبلیغاتی هستند و یا جامعه نیز از آنها استقبال میکند.
صنعت نشر در ایران طی دهه گذشته به دلیل بحران اقتصادی و تحریمها با رکود مواجه شد؛ از یک سو بحران اقتصادی و کاهش قدرت خرید خانوادهها کتاب را از سبد کالای بسیاری از خانوارها کنار گذاشت و از سوی دیگر تحریمهای اقتصادی باعث شد ناشران نتوانند ماشینآلات خود را به روز کنند.
از سوی دیگر با افزایش قیمت دلار چاپخانهها کاغذ را به ناشران ندادند در حقیقت مافیای کاغذ در ایران شکل گرفت که همین موضوع نیز باعث بیکاری برخی ناشران شد.
بر اساس آماری که تابستان ۹۳ منتشر شد وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی تا آن زمان ۱۱ هزار و ۵۱۳ پروانه نشر صادر کرده بود اما تنها سه هزار و ۹۸۴ ناشر در ایران به کار نشر می پرداختند. این بدان معناست که در آن زمان ۷۰ درصد ناشران ایرانی فعالیتی نداشتند.
در این میان انتشار غیرقانونی کتابها به صورت پیدیاف و انتشار آنها در اینترنت از دیگر مشکلاتی است که ناشران را با بحران روبرو کرده است. ممیزی و برخورد سلیقهای با کتابهای تالیفی و ترجمهای نیز از دیگر مشکلات ناشران است.
برخی از ناشران نیز نبود سیاست مشخص و کارآمد دولت برای افزایش سرانه مطالعه در ایران را از مشکلات انتشار کتاب معرفی میکنند. سرانه مطالعه در ایران در سالهای گذشته به شدت کاهش یافته و برخی آمارها از سرانه مطالعه ۲ دقیقه در ۲۴ ساعت برای هر ایرانی خبر میهند.