در نخستین ساعات بامداد جمعه ۱۵ سپتامبر، کره شمالی موشک دیگری از پایتخت این کشور به سوی شرق پرتاب کرد. دولت ژاپن بلافاصله پس از ورود ین موشک به فضای خود، آژیر را در مناطقی از کشور به صدا درآورد. اهالی بخش‌هایی از ژاپن بلافاصله به پناهگاه‌ها رفتند.
این سومین آزمایش موشکی کره شمالی در دو هفته اخیر است. این موشک، بنا بر اطلاعاتی که کره جنوبی منتشر ساخته، مسافتی حدود ۳۷۰۰ کیلومتر را در ارتفاع ۷۷۰ کیلومتری طی کرده است. اگر این اطلاعات واقعیت داشته باشد، کره شمالی به هدف اعلام شده خود که حمله موشکی به خاک امریکاست، بسیار نزدیک شده است. فاصله کره شمالی با جزیره گوام که بخشی از خاک آمریکاست، حدود ۴۰۰۰ کیلومتر است.
دهن کجی به شورای امنیت
کیم اون جونگ، رهبر کره شمالی، چندی پیش اعلام کرده بود که «زمان به تباهی کشیدن آمریکا فرا رسیده است». دولت‌های کره جنوبی و ژاپن، بلافاصله پس از شلیک این موشک جدید جلسه اضطراری تشکیل دادند. در آمریکا نیز جیمز ماتیس، وزیر دفاع، اعلام کرد که این کشور از نزدیک فعالیت‌های نظامی کره شمالی را تعقیب می‌کند.
پرتاب این موشک آزمایشی را می‌توان نوعی دهن کجی کیم اون جونگ به تحریم‌های جدید شورای امنیت سازمان ملل متحد تلقی کرد، که فروش گاز و نفت به کره شمالی را بسیار محدود ساخته و صادارات برخی تولیدات این کشور، از جمله محصولات نساجی را ممنوع اعلام کرده است. البته کره شمالی سال‌هاست که با تحریم‌های اقتصای دست و پنجه نرم می‌کند ولی تا کنون این تحریم‌ها خللی در فعالیت‌های موشکی و اتمی این کشور وارد نکرده‌اند.
شدت گرفتن تنش میان کرده شمالی و آمریکا، نگرانی واشنگتن در مورد گسترش فعالیت‌های موشکی جمهوری اسلامی ایران را نیز افزایش داده است. مایکل ریچارد پمپئو، رئیس سازمان سیا، در گفتگویی که در روز‌های گذشته با شبکه تلویزیونی فاکس داشت، گفت «دور از واقعیت نیست اگر ادعا کنیم که اسرار موشکی کره شمالی مشتری‌های بالقوه‌ای مانند جمهوری اسلامی ایران دارد. کشور‌هایی که دارای سابقه طولانی همکاری با کره شمالی در زمینه هسته‌ای هستند».
همکاری موشکی ایران و کره شمالی
مدیر سازمان سیا در ادامه این گفتگو افزود: «با بهبود قابلیت‌های موشکی کره شمالی، بعید به نظر می‌رسد که این قابلیت‌ها به اشتراک گذاشته نشود و جمهوری اسلامی ایران بدون شک یکی از کشور‌هایی است که آمادگی پرداخت پول برای دستیابی به این قابلیت‌ها را دارد». مایکل ریچارد پمپئو در همین گفتگو اذعان داشت که «دستیابی به اطلاعات بسیار دقیق در مورد این موشک‌ها و اهدافی که کره شمالی با این موشک‌ها دنبال می‌کند آسان نیست و نهاد‌های امنیتی در این زمینه با مشکلاتی روبرو هستند».
البته برخی دیگر از کارشناسان معتقدند که موشک‌های جدیدی که کره شمالی آزمایش کرده از تکنولوژی ایرانی برخوردار هستند. تال اینبار، رئیس مرکز تحقیقات هوافضا در اسرائیل، مدعی است که موشک‌های جدید «نودونگ» که اخیرا کره شمالی شلیک کرده است از کلاهکی استفاده می‌کنند که شباهت زیادی به کلاهک‌های موشک بالستیک «شهاب ۳» ساخت جمهوری اسلامی دارد.
موشک کره‌ای با کلاهک ایرانی
این کارشناس اسرائیلی می‌گوید، این کلاهک‌ها برای اولین بار در سال ۲۰۱۰ میلادی در ایران رونمایی شدند و تا کنون بر هیچ موشک ساخت کره شمالی دیده نشده بود. اگر ادعاهای این کارشناس اسرائیلی واقعیت داشته باشد، در مقابل همکاری دوسویه جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی در زمینه تسلیحاتی و به ویژه موشک‌های بالستیک قرار داریم. سیستم موشکی «شهاب» در جمهوری اسلامی با فن‌آوری کره شمالی و نمونه‌برداری از موشک‌ها «نودونگ» ساخته شده‌اند. اگر کلاهک‌های ساخت ایران با قابلیت حمل مواد اتمی بر موشک‌های کره شمالی سوار شده باشند، حکایت از ابعاد جدیدی در همکاری تسلیحاتی بین دو کشور دارد. همکاری‌ای که بیش از گذشته می‌تواند نگران‌کننده باشد.
مسعود جزایری، مسئول بسیج و امور فرهنگی ستاد کل نیرو‌های مسلح جمهوری اسلامی ایران، اخیرا تحریکات کره شمالی و موشک‌پراکنی‌های این کشور را «مدیریت هوشمندانه» این کشور آسیایی برای جلوگیری از «تقویت نظامی و دفاعی واشنگتن در منطقه راهبردی شرق آسیا» دانست. این مقام نظامی جمهوری اسلامی ایران تقویت سیستم موشکی کره شمالی را «تلاش برای ارتقای توان بازدارندگی و نمایش قدرت دفاعی در برابر دشمن» خواند.
ملاقات ظریف با پوتین در سوچی
برخی از مفسران سیاسی معتقدند که در دیدار اخیر محمد‌جواد ظریف با ولادیمیر پوتین، در شهر ساحلی سوچی در کنار دریای سیاه، تنها جنگ سوریه در دستور کار قرار نداشته است. سخنگویان ریاست جمهوری روسیه و وزارت خارجه جمهوری اسلامی ایران، هیچ‌کدام در مورد مسائلی که در این دیدار درباره آنها گفتگو شده صحبتی نکرده‌اند. البته میخائیل باگدانف، معاون وزیر خارجه روسیه گفته است که محور گفتگوهای این دیدار «مناقشات سوریه، بحران در خاورمیانه و برنامه‌ای اتمی» بوده است.
این دیدار در آستانه دور ششم از مذاکرات صلح سوریه انجام گرفت، که از روز پنجشنبه در آستانه، پایتخت قزاقستان، با حضور نمایندگانی از ایران، ترکیه و روسیه آغاز شد. در این دیدار نمایندگانی از آمریکا نیز به عنوان ناظر حضور دارند. البته هیات‌هایی از سوی دولت دمشق و اپوزیسیون سوریه نیز به آستانه سفر کرده‌اند.
قرار گرفتن کره شمالی، ایران و روسیه در کنار هم در تحریم‌های جدیدی که کنگره آمریکا تصویب کرده است، نشان از این واقعیت دارد که قانون‌گذاران آمریکایی آنچه در این سه کشور اتفاق می‌افتد را بی‌رابطه نمی‌دانند. در این تحریم‌ها که با رای موافق۴۱۹ نماینده و تنها ۴ رای مخالف به تصویب رسید، به برنامه‌های موشکی جمهوری اسلامی ایران و کره شمالی اشاره می‌شود.
ائتلاف ضدآمریکایی
محمود شوری، پژوهشگر مسائل روسیه در مرکز مطالعات استراتژیک مجمع تشخیص مصلحت نظام، در گفتگو با خبرگزاری اسپوتنیک روسیه صحبت از واکنش مشترک سه کشور به این تحریم‌ها می‌کند. محمود شوری می‌گوید: «طبیعی است سه کشوری که مورد تحریم آمریکا قرار گرفته‌اند، تلاش برای انجام اقدامات مشترک برای مقابله با آمریکا انجام دهند. این سه کشور انگیزه‌ها و دلایل بیشماری برای همکاری دارند تا بتوانند در مقابل تحریم‌ها بایستند». البته همین پژوهشگر در حالی که همکاری ایران و روسیه را به خاطر سیاست‌های مشترک در خاورمیانه بسیار همسو و استراتژیک می‌داند، می‌افزاید «در این ائتلاف کره شمالی نقش کمرنگ‌تری را ایفا خواهد کرد».
اقدامات آینده آمریکا
این ائتلاف چه برنامه‌ای برای مقابله با تحریم‌های آمریکا خواهد داشت مشخص نیست. البته اگر موشک‌پراکنی روز‌های گذشته کره شمالی را بخشی از واکنش مشترک به حساب نیاوریم. از سوی دیگر آمریکا نیز بنا بر آنچه دونالد ترامپ ادعا می‌کند نقشه‌هایی برای کره شمالی و ایران در نظر دارد، که از محتوای آنها نیز اطلاعات زیادی در دست نیست. دونالد ترامپ در جریان سومین سفری که به مناطق آسیب دیده در فلوریدا داشت، در حین پرواز به روزنامه‌نگارانی که او را همراهی می‌کردند گفت «به زودی شاهد اقداماتی علیه برجام خواهید بود».
اقداماتی که دونالد ترامپ به آنها در این گفتگو با روزنامه‌نگاران اشاره کرد گویا قرار است در ماه اکتبر وارد مرحله اجرائی شود. ترامپ در جریان سفر به فلوریدا بار دیگر برجام را « بدترین توافقی که تا کنون دیده شده است» نامید. همزمان رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، اعلام کرد کاخ سفید در حال بررسی و تدوین سیاست‌های آینده خود در قبال جمهوری اسلامی ایران است. سیاست‌هایی، که به گفته رکس تیلرسون، تنها در رابطه با قابلیت‌های هسته‌ای کنونی این کشور نیست، بلکه جامع‌تر خواهد بود و کلیت تهدید‌های جهوری اسلامی ایران را مد نظر خواهد داشت.
احمد رأفت
