محرم، از سود کلان چینی‌ها تا عزاداری لاکچری‌

- هر چند آمار دقیق گردش مالی در دهه محرم در ایران مشخص نیست اما برآوردها از گردش ده‌ها میلیارد تومان خبر می‌دهند.
- از سال‌های گذشته اغلب کالاهای مورد نیاز محرم مانند پرچم، طبل، سنج و زنجیر از چین وارد می‌شود.
- مدل موی عاشورایی پسران، آرایش ملایم دختران برای محرم، مداحان پاکتی، ورشکستگی تولیدکنندگان کالاهای محرم و ماشین‌نویسی محرم پدیده‌های نوظهوری هستند که شکست سیاست‌های فرهنگی-اسلامی جمهوری اسلامی را نشان می‌دهند.

جمعه ۳۱ شهریور ۱۳۹۶ برابر با ۲۲ سپتامبر ۲۰۱۷


روز جمعه، ۳۱ شهریور برابر با اولین روز ماه محرم است؛ روزی که دهه محرم آغاز و تا روز دهم این ماه، مصادف با «شهادت امام دوم شیعیان» ادامه پیدا می‌کند.

برگزاری مراسم عزاداری و سینه‌زنی در دهه محرم و راه افتادن دسته با علم و کتل سابقه‌ای طولانی در ایران دارد و هر ساله بودجه زیادی صرف برگزاری مراسم در هیئت‌های عزاداری مختلف و مساجد می‌شود و بدین ترتیب مراسم دهه محرم گردش مالی قابل توجهی را در ایران ایجاد می‌کند.

۱۰۰ هزار هیئت، ۱۰ شب برنامه

بنا بر اعلام سازمان تبلیغات اسلامی‌ در کل ایران حدود ۱۰۰ هزار هیئت ثبت‌شده وجود دارد و تنها در شهر تهران ۱۹ هزار و ۲۹۴ هیات با ۶ هزار و ۷۱۵ مداح در دهه محرم فعال هستند.

هر هیئت دست کم ۱۰ شب در محرم برنامه دارد و برای هر شب برنامه پذیرایی چای، شربت و یک وعده غذا حداقل پذیرایی هیئت است. برنج، گوشت، ‌مرغ، قند، شکر، چای، انواع روغن، زعفران، آرد و حبوبات از جمله کالاهایی هستند که در ایام محرم با افزایش تقاضا روبرو می‌شوند. افزایش تقاضا روی قیمت مواد غذایی تاثیر می‌گذارد اما در همین حال مقامات دولتی تلاش می‌کنند قیمت مواد غذایی در روزهای منتهی به آغاز محرم و ده روز نخست این ماه ثابت بماند تا گران شدن احتمالی آنها باعث نارضایتی عمومی‌ یا ضد تبلیغ برای مهم‌ترین مراسم مذهبی شیعیان در ایران نشود.

گردش مالی ناشی از عرضه و تقاضای مواد غذایی مورد استفاده هیئت‌ها به طور دقیق مشخص نیست چون به‌جز هئیت‌های ثبت‌شده در ایران، بسیاری از هیئت‌های محلی و حتی شخصی در منازل مسکونی، اقدام به برگزاری مراسم عزاداری می‌کنند. با این همه برخی گزارش‌ها از تخمین مالی این چند روز از ارقام ده‌ها میلیارد تومانی خبر می‌دهد.

در ایران در ماه محرم معادل دو هزار میلیارد تومان غذای نذری توزیع می‌شود. یک گزارش به نقل از  اتحادیه بنکداران مواد غذایی می‌افزاید مصرف اقلام اساسی مانند برنج، روغن و حبوبات در ماه محرم به‌ طور میانگین ٣۵‌ درصد نسبت به ماه‌های عادی‌ سال افزایش دارد که با توجه به سرانه مصرف این دسته از مواد غذایی، در ماه محرم مصرف برنج در ایران ۹۱ هزار تن، روغن ۴۱٫۵‌ هزار تن و حبوبات ۲۳‌ هزار تن بیشتر از بقیه ماه‌های‌ سال است. در نتیجه حتی اگر دولت تلاش کند قیمت مواد غذایی در دهه محرم افزایش پیدا نکند اما افزایش ۳۵ درصدی مصرف این مواد، گردش مالی قابل توجهی را به همراه دارد.

همچنین هر هیئت از ده‌ها و صدها لامپ استفاده کرده و چون غیر از روز عاشورا، مراسم دیگر روزهای دهه محرم در شب برگزار می‌شود در نتیجه مصرف برق در این روزها افزایش چشمگیری پیدا می کند. همین موضوع سبب شده تا سازمان بهره‌‌وری انرژی ایران (سابا) در سال‌های گذشته از چند روز پیش از آغاز دهه محرم از هیئت‌ها و مردم شرکت‌کننده در مراسم عزاداری بخواهد در مصرف برق صرفه‌جویی کنند.

مداحان پاکتی، ساخت جمهوری اسلامی

البته مراسم محرم در پیش از انقلاب سال ۵۷ و روی کار آمدن جمهوری اسلامی نیز در ایران برگزار می‌شد و هر محل یک «تکیه» یا «حسینیه» داشت که با شروع دهه محرم مراسم عزاداری را آغاز می کردند و یکی از بخش‌های مهم این مراسم، مانند الان، مداحی آن بود. منتها اتفاق مهمی که با روی کار آمدن جمهوری اسلامی افتاد ظهور مداحانی بود که به عنوان «مداحان پاکتی» معروف شدند.

در حالی که اکثر مداحان پیش از انقلاب تنها به دلیل اعتقاد یا نذر، و نه به هدف کسب درآمد، به مداحی می‌پرداختند اما مداحان ساخت جمهوری اسلامی مداحانی هستند با درآمدهای چند صد میلیون تومانی؛ هر چه این مداحان به جناح‌های درون حکومت نزدیک‌تر باشند، نرخ‌شان هم بیشتر و درآمدشان بالاتر است.

این مداحان که به مداح‌های پاکتی معروف هستند درآمدهای نجومی دارند به طوری که دریافتی آنها به ساعتی، یا حتی نیم ساعتی، چند ده میلیون تومان می‌رسد.

هر چند مداحان درآمدشان جایی ثبت نمی شود و گزارش دقیقی از درآمد آنها وجود ندارد اما بر اساس خبرهای پراکنده‌ای که در این‌باره در رسانه‌های ایران منتشر شده درآمد مداحان برای هر شب مراسم در محرم به ۳۰ میلیون هم می‌رسد. هزینه‌ای که برای مداحی می‌شود نیز از جمله گردش مالی در ده روز محرم است.

کالاهای محرم، از زنجیر تا طبل و لامپ

جالب‌تر اینکه گردش مالی این دهه چینی‌ها را وسوسه کرده تا سهمی‌ از این بازار داشته باشند. کالاهای چینی همانطور که توانسته‌اند در اکثر بازارهای ایران را با موفقیت قبضه کنند و در برخی بازارها سهمی‌ حداکثری را از آن خود نمایند، در ورود به بازار کالاهای محرم نیز پیروز شده‌اند.

زنجیر، سنج، طبل، لامپ، سیم و پرچم از جمله کالاهای مورد استفاده در محرم است که اکنون تولیدات چینی این کالاها بازار ایران را به انحصار خود درآورده است.

شاید کمی‌ تصورش عجیب باشد که پرچم مشکی با طرح و نقوش سبز رنگ از ترمه که میان آن نوشته شده «یا اباعبدالله حسین»، «شهید کربلا» و «یا ابوالفضل» در چین تولید شده باشد و اکنون در بازار تهران توسط هیئت‌داران خریداری می‌شود اما واقعیت چیزی جز این نیست که بخش زیادی از کالاهای محرم از چین وارد می‌شود.

حسن سلیمی، رئیس اتحادیه صباغان و گل‌زنان، در این‌باره می‌گوید: «از سال ۷۰ به بعد کم کم سفارشات ما کاهش یافت و پس از بررسی متوجه جولان کالاهای وارداتی در بازار شدیم و قیمت پایین‌تر کالاهای وارداتی منجر به این شد که واحد‌های تولیدی ما تعطیل شوند.»

این تولید‌کننده می‌گوید تنها ۱۰ درصد اجناس وارداتی در این صنف از گذرگاه‌های گمرک به کشور وارد می‌شود و بیش از ۹۰ درصد آن قاچاق است.

نکته قابل توجه اینست که به گفته حسن سلیمی‌ هزینه‌های تولیدکنندگان در ایران مانند مواد اولیه، بیمه ، حقوق کارگران و اجاره ملک با افزایشی ۲۰ درصدی روبرو بوده است با این حال دولت هیچ اقدامی‌ برای کنترل واردات کالا، چه از گذرگاه گمرکی و چه قاچاق انجام نمی‌دهد.

اکنون به گفته رئیس اتحادیه صباغان و گل‌زنان نه تنها  سال‌هاست جانماز و کالاهای دیگر مذهبی از چینی وارد ایران می‌شود بلکه پرچم‌های مخصوص محرم که از چین وارد می‌شود با قیمت بسیار پایین‌تر از تولید داخلی در بازار عرضه می‌شود.

البته ارزان بودن کالاهای محرم چینی تنها به پرچم خلاصه نمی‌شود. در مورد زنجیر نیز همین بساط است. زنجیر ساخت ایران تا ۵۰ هزار تومان هم می‌رسد در حالی که زنجیرهای چینی موجود در بازار ایران تنها ۲۰ هزار تومان قیمت دارند.

در این میان بسیاری از تولیدکنندگان کالاهای محرم به ویژه تولیدکنندگان پرچم، خانوادگی و نسل به نسل به این کار مشغول بوده و در کنار سود اقتصادی و به اصطلاح نانی که از این راه در می‌آوردند، بُعد مذهبی و اعتقادی آن نیز برایشان اهمیت داشته است اما در دو دهه گذشته و با هجوم کالاهای چینی به بازارهای ایران، این تولیدکنندگانِ مومن یک به یک ورشکسته می‌شوند.

این موضوع باعث اعتراض‌هایی شده و برخی معتقدند محرم و سنت‌های آن، قداست و اصالت خود را از دست داده است.

لاکچری‌های دهه محرم

در سال‌های گذشته نیز دهه محرم به فرصتی برای برخی جوانان ایرانی تبدیل شده بود تا از این روزهای عزاداری شیعیان برای سرگرمی‌ و چشم و هم‌‌چشمی‌ و جلب توجه استفاده کنند.

چند سالی است مدل موهایی به عنوان مدل موهای محرم یا مدل موهای عاشورایی در ایران مد شده که با توجه به حجاب اجباری زنان، بیشتر از سوی پسرهای جوان مورد استقبال قرار گرفته است.

درآوردن کلمه عاشورا یا حسین در اصلاح موی سر از این جمله مدل‌هاست. برای دختران اما «آرایش ملایم برای محرم» مد شده که دختران جوان به آرایشگاه رفته و آرایشگر آرایشی محو و کمرنگ روی صورت آنها انجام می‌دهد تا دخترخانم‌ها با این آرایش به دیدن دسته‌های عزاداری رفته یا در هیئت حضور پیدا کنند.

انتشار تصاویر این نوع آرایش صورت و مو آنقدر در شبکه‌های اجتماعی و میان کاربران ایرانی مورد استقبال قرار گرفت که اتحادیه‌های آرایشگاه‌های زنانه و مردانه اخطارهایی را به آرایشگران داد که در صورت تبلیغ برای این نوع آرایش و اصلاح صورت و مو، یا انجام آنها در آرایشگاه‌شان با آنها برخوردی جدی صورت خواهد گرفت.

جدا از مدل مو و آرایش، اتومبیل‌نویسی برای محرم نیز چند سالی است در ایران مد شده و سال به سال طرح‌های مورد استفاده در محرم برای اتومبیل‌نویسی متنوع‌تر می‌شود.

در واقع مراسم عزاداری محرم که ظاهرا مهم‌ترین مراسم شیعیان به شمار می‌رود اکنون در ایران مد و فشن ویژه خود را پیدا کرده و حتی دختران و پسرانی که اعتقادات مذهبی ندارد در این روزها آماده می‌شوند تا با تیپ بهتری در هیئت‌ها حاضر شوند و اتومبیل‌شان بیشتر جلب توجه کند. این پدیده‌‌ی نوظهور زیر سایه‌ی جمهوری اسلامی‌ با همه تلاشی که برای حفظ ارزش‌ها و آرمان‌های اعتقادی و مذهبی‌اش می‌کند نشان می‌دهد تمام تلاش‌ها برای تربیت فرزندان انقلابی و مکتبی در عمل و زندگی واقعی نقش بر آب شده است.

برای امتیاز دادن به این مطلب لطفا روی ستاره‌ها کلیک کنید.

توجه: وقتی با ماوس روی ستاره‌ها حرکت می‌کنید، یک ستاره زرد یعنی یک امتیاز و پنج ستاره زرد یعنی پنج امتیاز!

تعداد آرا: ۰ / معدل امتیاز: ۰

کسی تا به حال به این مطلب امتیاز نداده! شما اولین نفر باشید

لینک کوتاه شده این نوشته:
https://kayhan.london/?p=88837