در حالی که قرار است در روزهای آینده دونالد ترامپ، ریاست جمهوری آمریکا، سیاست کشور خود درباره برجام را اعلام کند، مقامات جمهوری اسلامی در حال خط و نشان کشیدن در مورد وضع تحریمهای احتمالی از سوی آمریکا علیه ایران هستند.
دونالد ترامپ تا روز ۱۵ اکتبر برابر با ۲۳ مهر باید به کنگره آمریکا اعلام کند که ایران همچنان به توافق هستهای پایبند است یا نه. از سوی دیگر برخی خبرگزاریها گزارش دادهاند دونالد ترامپ روز بیستم مهرماه در یک سخنرانی به این موضوع پرداخته و به احتمال قوی اعلام خواهد کرد که برجام در راستای منافع ملی آمریکا نیست.
در همین رابطه روزنامه واشنگتن پست به نقل از برخی منابع آگاه با تاکید بر اینکه ترامپ ۱۲ اکتبر، برابر با ۲۰ مهرماه، اعلام خواهد کرد برجام در راستای منافع ملی آمریکا نیست، نوشت: «دونالد ترامپ فعلا از توصیه به کنگره برای اعمال مجدد تحریمها علیه ایران خودداری خواهد کرد چون چنین کاری باعث ابطال توافقنامه خواهد شد.»
بر اساس این گزارش اعلام این موضع از سوی ترامپ نخستین گام در روندی خواهد بود که میتواند در نهایت منجر به از سرگیری تحریمهای آمریکا علیه جمهوری اسلامی شود و همچنین باعث از بین رفتن توافقنامهای خواهد شد که فعالیتهای هستهای ایران را محدود میکند.
این در حالیست که دونالد ترامپ ۲۹ شهریورماه در جریان کنفرانس خبری با محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطینی، گفت تصمیم خود را درباره توافق هستهای با ایران اتخاذ کرده و به زودی آن را اعلام خواهد کرد.
محمدجواد ظریف، وزیر خارجه جمهوری اسلامی، هشتم مهرماه در گفتگو با روزنامههای گاردین و فایننشال تایمز اعلام کرد که انتظار دارد ترامپ پایبندی ایران به برجام را در ۱۵ اکتبر تایید نکند. او همچنین گفته است تنها راهی که ایران اجازه خواهد داد محدودیتهای اعمال شده بر برنامه هستهایش ادامه یابد، آن است که دیگر طرفهای برجام (انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین) همگی به شرایط قید شده در برجام پایبند مانده و با تحریمهای احتمالی آمریکا مقابله کنند.
از سوی دیگر علیاکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، در کنفرانس بینالمللی منع گسترش سلاحهای هستهای در رم گفته است: «برخی میخواهند که برجام در ابعاد فنی مذاکره مجدد شود اما قابل مذاکره نیست و ما گفتیم و همه حتی وزیر خارجه روسیه، سخنگوی اتحادیه اروپا و خانم موگرینی و چین هم تاکید داشتند که برجام دیگر قابلیت مذاکره مجدد نیست.»
او همچنین تاکید کرده است: «اگر امریکا از برجام خارج شود و دیگر کشورها از آن پیروی کنند، قطعا برجام به هم خواهد ریخت. اما اگر فقط آمریکا از برجام خارج شود باید هیات نظارت بر برجام کشورمان در این خصوص تصمیم بگیرد.»
صالحی که سخنانش نشاندهنده نگرانی مقامات جمهوری اسلامی از نظر دونالد ترامپ نسبت به برجام است، گفته اگر برجام بههم بخورد، تناقضات فراوانی از جمله بحث کره شمالی ایجاد خواهد شد: «اکنون پیشنهاد شده که مساله کره شمالی با مذاکره و دیپلماسی حل شود. بنابراین اگر جایی که توافق شده است به آن پایبند نباشند چه استناد و استدلال و توجیهی باقی میگذارند تا بخواهند کره شمالی را تفهیم کرده و راضی کنند تا وارد مذاکره شود. قطعا آنها میگویند که یک مدل وجود داشت که بههم خورده است.»
صالحی این سخنان را در حالی گفته است که امانوئل مکرون، رئیسجمهوری فرانسه، اواخر شهریور در گفتوگو با سی.ان.ان گفته بود که خروج از برجام میتواند باعث شود تا ایران نیز راه کره شمالی را در پیش بگیرد.
در صورتی که دولت دونالد ترامپ پایبندی ایران به توافق هستهای را تایید نکند و آن را خلاف منافع آمریکا ارزیابی کند، کنگره ۶۰ روز فرصت دارد که تحریمهای هستهای ایران را همچنان معلق نگه دارد یا آنها را دوباره اجرا کند.