امسال پانزدهمین سالی است که مردمان بسیاری، در ایران و خارج ایران، روز ۲۹ اکتبر- ۷ آبان- را، که سالگشت روز صدور منشور کوروش بزرگ است، جشن میگیرند. اینکه مردمان یک سرزمین پس از قرنها ناگهان متوجه ارزشهای استثنایی یک شخصیت تاریخی سرزمینشان بشوند، و به بهانههای مختلف در شهر و آرامگاهاش گرد هم آمده، و به یاد و نام او ادای احترام کنند، رویدادی مهم در آن سرزمین است. اما، در مورد سرزمین ما، این رویداد واکنشی بسیار طبیعی و بهنگام از سوی مردمان ایران است.
دلیل توجه کنونی مردم ایران به کوروش بزرگ و ارزشهای بیان شده در منشور او، علاوه بر گسترده شدن روابط رسانهای و بالا رفتن درک مردم از مفاهیم حقوق بشری، وجود شرایط غیرعادی و طاقتفرساییست که جمهوری اسلامی بر مردمان ایرانزمین تحمیل کرده است.
این واقعیتیست که انسان امروز نمیتواند با معیارهای گذشته و صرفاً با تکیه بر ارزشهای گذشتگان خود زندگی کند. او هزارها سال را همراه با مهمترین و سختترین تجربیات از سر گذرانده، و جهانی را ساخته که با همهی دردها و مشکلاتی که هنوز گریبانگیر آن است بر تارک قوانین جهانیاش اعلامیهای میدرخشد که نام «حقوق بشر» دارد. اما ایرانیان محروم شده از این قوانین پیشرفته وجه مقایسه دیگری را نیز رویاروی خود دارند که حسرت و رنج بیشتری را برایشان فراهم میآورد و آن مقایسه بین فرامین کوروش بزرگ، رهبر سیاسی سرزمینشان (در ۲۵۵۰ سال پیش)، و قوانین واپسگرای حاکم بر امروز (در سرآغاز قرن بیست ویکم) میباشد. و رویارویی با این واقعیت تلخ است که آنها را بیش از همیشه متوجه اهمیت و ارزش کوروش بزرگ کرده است.
فرمان کوروش بزرگ در ارتباط با آزادی عقیده و مذهب، رفع بیگاری، و رفاه و آرامش همگانی، به عنوان اولین فرمان حقوق بشری یک شخصیت سیاسی، نه تنها ارزش و اعتباری برای ایرانیان دوران باستان آورده، به طوری که هر آن کسی که میخواهد از ایران یاد کند نمیتواند این پشتوانهی فرهنگی عظیم را، که کوروش آن را نمایندگی میکند، نادیده بگیرد. بلکه این سند میراثی بسیار گرانبها برای ایرانیان امروز است تا، به پشتوانه آن، حقوق خود را در ارتباط با آزادی عقیده و مذهب، و آزادیهای دیگری که در اعلامیه حقوق بشر آمده، واقعیتی مسلم و حقی موروثی بدانند.
ایرانی آگاه امروز میداند که کوروش نه پیامبر بود و نه قدیس، نه از آب گذر کرد، نه مردگان را جان بخشید، و نه ماه را به دو نیم کرد، اما او با دادن حق انتخاب عقیده و مذهب به انسان روزگار خود، او را از موجودی بی اختیار و تسلیم به مقام انسانی صاحب حق و تصمیم رساند. و ادای احترام به او، به ویژه در زمانهای که فرزنداناش از سادهترین و ابتداییترین حقوقشان محروماند، امری طبیعی و بههنگام و روشن است.
«بنیاد میراث پاسارگاد»، به عنوان پیشنهاددهندهی روز کوروش بزرگ، امسال نیز از همهی مردمان ایراندوست میخواهد تا در هر کجایی که هستند این روز را زیباتر و گستردهتر از سالهای قبل برگزار کنند و در عین حال به نقش انسانمدارانهی کوروش بزرگ در تدوین منشور مهم او توجه داشته باشند و فراموش نکنند که اساس و پایه منشور او بر آرامش، شادمانی و رواداری بنا نهاده شده است.
با مهر و خرّمی
شکوه میرزادگی
از سوی بنیاد میراث پاسارگاد
اکتبر ۲۰۱۷
www.savepasargad.com