دانیل پایپز : نگاه مثبت دونالد ترامپ به روسیه، مانع هرگونه اقدام قاطع علیه جمهوری اسلامی است

احمد رأفت –  سیاست آمریکا در قبال جمهوری اسلامی ایران در حال تغییر است. چندین طرح تحریم جدید، از جمله تحریم سپاه پاسداران، در مجلس نمایندگان و سنای آمریکا در حال بررسی است. رکس تیلرسون، وزیر خارجه آمریکا، صحبت از لزوم تغییر در جمهوری اسلامی ایران می‌کند. واشنگتن در موارد بسیاری از مواضع پادشاهی سعودی و متحدانش در قبال جمهوری اسلامی ایران حمایت کرده است. دونالد ترامپ وعده داده بود سیاست‌های خود را در قبال جمهوری اسلامی ایران تبیین کند، ولی هنوز جزئیات سیاست‌های جدید آمریکا در منطقه روشن نیست.

دانیل پایپس Daniel Pipes، بنیانگذار و مدیر «میدل ایست فوروم» و ناشر فصل‌نامه «خاورمیانه»، بدون شک یکی از کارشناسان آمریکایی مسائل خاورمیانه و ایران است. دانیل پایپس، که تا کنون ۱۶ کتاب در رابطه با خاورمیانه و سیاست‌های آمریکا در این منطقه منتشر کرده است، اخیرا برای شرکت در کنفرانسی به لندن سفر کرده بود. در حاشیه این کنفرانس، دانیل پایپس به چند پرسش کیهان لندن پاسخ گفت.

-پرزیدنت دونالد ترامپ سیاست‌های خود در قبال جمهوری اسلامی را اعلام کرد. این سیاست‌های جدید  گویا با هدف تغییر نظام در ایران تدوین شده‌اند، ولی برنامه و نقشه‌ راهی ارائه نشده. به نظر شما گام بعدی کاخ سفید چه خواهد بود؟

-امیدوار بودم پاسخی برای پرسش شما داشته باشم، ولی چنین نیست. دونالد ترامپ در جریان کارزار انتخاباتی از برجام به عنوان «بدترین توافق» نام می‌بُرد و می‌گفت آن را تغییر خواهد داد، ولی امروز تعهد جمهوری اسلامی ایران به این توافق را تائید می‌کند و توپ را به زمین کنگره می‌اندازد. به‌طور کلی می‌توان گفت که دونالد ترامپ با عقایدی بسیار رادیکال ولی با شناختی بسیار محدود، بدون اعتقاد به هیچ اصولی و با شبکه‌ای بسیار محدود از همکاران و مشاورین سر کار آمد و در نتیجه مجبور شد به نقطه‌نظرهای متعارف کارشناسان اتکا کند. تضاد بین کردار و رفتار کاخ سفید بنابراین قابل توجه است و در برخی موارد عملکرد  رئیس جمهور قابل پیش‌بینی نیست.

-دولت آمریکا چگونه در نظر دارد با سیاست‌های ماجراجویانه جمهوری اسلامی ایران در منطقه مقابله کند؟ آیا هدف قرار دادن گروه های تحت حمایت ایران چون حزب‌الله در لبنان، حشدالشعبی در عراق و یا انصارالله در یمن را کافی می دانید؟

-دولت آمریکا کمک‌های مختصری به مخالفان این گروه‌ها می‌کند، ولی  این حمایت در حدی نیست که بتواند در مقابل آنها کارساز باشد. نگاه مثبت دونالد ترامپ به روسیه‌ی ولادیمیر پوتین مانع این می‌شود که با ایرانی که متحد روسیه است، برخوردی قاطع داشته باشد

-شکست القاعده ، داعش را به وجود آورد. با شکست داعش ، آیا ما شاهد تولد گروه افراطی دیگری در منطقه خواهیم بود؟

-من اعتقاد ندارم که القاعده و داعش شکست خورده‌اند. آنها البته شکست‌هایی را متحمل شده‌اند ولی عقاید آنها هنوز زنده است. بقای اسلام‌گرایی به هیچ فردی، مثلا خمینی یا بن لادن، و هیچ گروهی، بستگی ندارد، چون این رادیکالیسم مبتنی بر یک نظریه است و نه متکی بر فرد یا افراد. تا زمانی که رویای اسلام‌گرایی وجود داشته باشد، افول یک گروه به رشد گروه دیگری خواهد انجامید.

-فرمانده ارتش لبنان، نیروی‌های تحت فرمان خود را در مرز اسرائیل به حالت آماده‌باش درآورده است.  رسانه‌های بیروت صحبت از احتمال حمله‌ی اسرائیل به این کشور می‌کنند. شما تصور می‌کنید در آینده‌ای نزدیک شاهد درگیری جدیدی بین ارتش اسرائیل و شبه‌نظامیان حزب‌الله خواهیم بود؟

-این امکان واقعی است. حزب‌الله به عنوان نیرویی پیروز از جنگ سوریه به لبنان باز خواهد گشت، و تلاش خواهد کرد با استفاده از این موقعیت، دشمن اصلی‌اش، یعنی اسرائیل را گوشمالی دهد. البته به اندازه کافی موشک و خمپاره نیز برای ضربه زدن به اسرائیل در اختیار دارد.

-شما اشاره به سوریه کردید. آیا نشست‌های همزمان سوچی و ریاض برای پایان دادن به جنگ سوریه، خواهند توانست جان تازه‌ای به کنفرانس صلح ژنو، که تحت حمایت سازمان ملل متحد برگزار می‌شود، ببخشند؟

-کنفرانس سوچی تلاشی بود از سوی ولادیمیر پوتین برای خنثی ساختن کنفرانس ژنو. نباید فراموش کرد که کنفرانس‌های آستانه نیز تلاش دیگری از سوی روسیه و همراهان‌اش برای عبور از مذاکرات بین‌المللی است. متاسفانه دیپلماسی در سوریه شکست خورده و تنها قادر شده است در برخی از مناطق سوریه جنگ را «متوقف» سازد. فکر نمی‌کنم در شرایط کنونی بتوان انتظار بیشتری داشت.

-خاورمیانه شاهد بحران‌های بسیاری است. ما شاهد جنگ نیابتی جمهوری اسلامی و پادشاهی سعودی، بحران در قطر و لبنان و جنگ‌های داخلی در سوریه، لیبی و یمن هستیم…

-ما در حال حاضر شاهد اوج جنبش اسلام‌گرایی هستیم. تمام بحران‌هایی که شما به آن اشاره کردید نتیجه رشد اسلام‌گرایی، جنگ شیعه و سنی، مقابله اخوانی‌ها با سلفی‌ها، یا جمهوری‌خواهان و سلطنت‌طلبان، و همچنین در مقابل هم قرار گرفتن  خشونت‌گرایان با مخالفان خشونت است. نتیجه این رو در رویی‌ها پاگرفتن اتحاد‌های جدید و رهبری‌های نوین در جنگ با یکدیگر است. معتقدم خاورمیانه مدت‌ها رکوردار بی ثباتی در جهان خواهد ماند.