روشنک آسترکی – حسن روحانی، رئیس دولت دوازدهم، شامگاه سهشنبه، هفتم آذرماه، با تاخیری نزدیک به دو هفته گزارش ۱۰۰ روزه عملکرد دولت دوازدهم را ارائه کرد؛ گزارشی که نشان میدهد دولت در ۱۰۰ روز نخست فعالیت خود کار مهم و قابل توجهی انجام نداده و به همین دلیل سخنرانی روحانی بیش از آنکه بر عملکرد دولت دوازدهم تمرکز داشته باشد، بر تکرار آنچه عملکرد دولت یازدهم میدانست و همچنین تکرار شعارهای انتخاباتی متمرکز بود.
از سوی دیگر با گذشت ۵ سال از پایان کار دولت محمود احمدینژاد، روحانی همچنان سعی میکند برای تبرئه عملکرد منفی حتی دولت دوماش و دستاوردهای نداشتهی آن توپ را به زمین دولت دهم بیاندازد.
یکی دیگر از مسائلی که در سخنان سهشنبه شب روحانی قابل توجه بود پرهیز او از به کار بردن عبارات تند و تیز بود. آن روحانی که در هفتههای منتهی به دوازهمین دور انتخابات ریاست جمهوری لحنی منتقد به مسائل و مشکلات و فساد جاری کشور، تا حد اپوزیسیون مخالف نظام، و زبانی کوبنده نسبت به برخی نهادها داشت، با روحانی پس از انتخابات و سهشنبه شب فاصلهی زیادی گرفته و به اصل خود بازگشته بود؛ کسی که در کارزار انتخاباتی میخواست در کلامی بیپرده و نگاهی مبتنی بر اصلاح بر صدر قوه مجریه قرار گیرد، پس از انتخابات به سرعت تغییر رویه داد و چهرهی محافظهکار خود را دوباره نشان داد. سخنرانی وی در صدمین روز دولت دوم هم با همین رویکرد مطرح شد.
حسن روحانی که در سخنانش گفت «من اجرای همه شعارها را دنبال می کنم» اعلام نکرد کدام شعار انتخاباتیاش را در ۱۰۰ روزه گذشته به سرانجام رسانده یا برای به سرانجام رساندن کدام شعارش قدمهای عملی و موثر برداشته است.
در سخنان حسن روحانی موضوع اقتصاد پررنگتر از بقیه موارد بود. یکی از مهمترین اظهار نظرهای روحانی در مورد وعدههای اشتغالزایی بود. او در ابتدا سعی کرد تکلیف ذهنیت مردم نسبت به بازار خراب اشتغال را روشن کند و با انداختن گناه به گردن دولتهای نهم و دهم گفت: «در بحث اشتغال عقبماندگیهایی از گذشته داریم و از سال ۸۵ تا ۹۲ تقریبا اشتغال خالص صفر بوده است» و سپس گفت «از پاییز ۹۳ تا تابستان ۹۶ سالانه به طور متوسط ۶۸۵ هزار اشتغال خالص بوده است» و بعد هم مدعی شد: «در این ۱۰۰ روز نسبت متوسط به دو سه سال گذشته مقداری پیشرفت داشتهایم» و وعده داد: «اما هدفگذاری در حوزه اشتغال را از طریق طرحهای مختلفی که در دست داریم، ادامه خواهیم داد.»
آمار ایجاد سالانه ۶۸۵ هزار شغل توسط دولت روحانی پیشتر توسط کارشناسان زیادی رد شده است، سرنوشت طرحهای اشتغالزایی دولت دوم او نیز در هالهای از ابهام هستند. حسن روحانی در سخنان خود نگفت چرا هنوز خبری از بودجه مصوب برنامه اشتغال فراگیر دولت جدیدش نیست که شامل چهار زیرمجموعه است و قرار بود تابستان امسال پرداخت شود؛ و چگونه قرار است با این برنامهای که فراگیر میخواندش معضل بیکاری را حل کند اما پولی برای انجام طرحها ندارد.
این در حالیست که او برای از بین بردن فقر در جامعه هم باز به رونق اقتصادی و اشتغال اشاره کرده است. او همچنین گفته به همراه سران دیگر قوا از سرمایهگذاری ایرانیان خارج از ایران حمایت میکند اما نگفته است یک ایرانی خارج از کشور یا به بیان سادهتر یک ایرانی دوتابعیتی با چه اطمینانی به ایران باز گردد و سرمایه هنگفتی را با خود بیاورد و خیالش راحت باشد پس از چند روز یا چند هفته با اتهاماتی چون جاسوسی و اقدام علیه جمهوری اسلامی سر از زندان اوین در نیاورد؟
آینده یارانههای نقدی شاید یکی از مسائل مورد توجه برای بسیاری از مردم است که مخاطب برنامه ویژه گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه رئیس جمهور بودند. روحانی اما به شکلی ماهرانه و محافظهکارانه توپ یارانهها را هم به زمین مجلس شورای اسلامی پرتاب کرد و گفت: «باید به این صورت باشد که در بودجه امسال اگر مجلس تصمیمی گرفت بر اساس آن عمل کنیم»؛ این در حالیست که اکثر مقامات دولتی نسبت به پرداخت یارانه نقدی نگاه مثبتی ندارند و معتقدند این روند باید متوقف شود اما روحانی حاضر به پذیرش ریسک سیاسی اعلام رسمی این موضوع از سوی دولت نیست و ترجیح میدهد نشان دهد مجلس تصمیمگیرنده این ماجراست در حالی که مجلس شورای اسلامی روند تعیین شده در لایحه بودجه ۹۷ را تصویب یا رد خواهد کرد.
حسن روحانی البته مانند بسیاری از کارشناسان، اقتصاددانان و مردم عادی نسبت به وضعیت صندوقهای بازنشستگی ابراز نگرانی کرد و انگار نه انگار که وی رئیس قوه مجریه است، در این باره گفت: «باید فکری کرد!»
رئیس دولت دوازدهم همچنین درباره نرخ ارز اعلام کرد: «تلاش در دولت یازدهم این بود و در دولت دوازدهم این است که نرخ را متعادل نگه داریم و نیاز ارزی با درآمد ارزی در تعادل باشد.» او در حالی به مردم اطمینان داد که دولت به دنبال کسب درآمد از گران کردن نرخ ارز نیست و از تعادل سخن گفت که دلار در روزهای انتخابات ۳۷۳۳ تومان بود و با گذشت شش ماه به ۴۱۳۵ تومان رسید.
روحانی همچنین به مهمترین مطالبه برخی از زنان حامی خود پرداخت و گفت: «قولی که دادم در مدیریتها هم از زنان بیشتر استفاده کنیم هم در دولت تلاشم بر این بود که در سطوح مختلف از بانوان استفاده کنیم.» این اظهار نظر به نوعی اعتراف به شکست در اجرای این وعده بود که او از زنان در سطح وزیر استفاده خواهد کرد.
وی در ادامه افزود: «یک مقام ارشد در وزارت نفت خانم است. در دیگر وزارتخانهها هم معاونانی از بانوان انتخاب شده است. مثلا یک شرکت مهم هواپیمایی را یک خانم اداره میکند. در سطوح مدیریتی تلاش میکنیم خانمها و جوانان حضور جدیتر داشته باشند.»
روحانی صد روز پس از آنکه کابینه و مدیران دولتی را چیده است میخواهد تلاش کند از خانمها و جوانان بیشتر استفاده کند که این وعده بدون شک به عمر این دولت قد نخواهد داد!
با این توضیحات باید دید زنانی که با تبلیغات اصلاحطلبان و حامیان روحانی برای انتخاب او به عنوان رئیس جمهور به آب و آتش زدند آیا با این توضیحات حاضرند بار دیگر امید به وعدههای برابریخواهانه امثال روحانی در انتخابات ببندند یا خیر؟
در این میان روحانی به مسائل اجتماعی گریز کوتاهی زد و مشخص بود علاقهای به باز کردن بحث بحرانهای موجود در جامعه ایران ندارد و یا شاید هم با گذشت ۱۰۰ روز از عمر دولتش هنوز به مشکلات و بحرانهای اجتماعی فکر نکرده است.
محیط زیست هم با وجود بحران خشکسالی، ریزگردها و تغییرات اقلیمی، جایی در گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه روحانی نداشت؛ البته شاید هم نگران این بود که درباره وضعیت اسفناک دریاچه اورمیه مورد پرسش قرار بگیرد؛ دریاچهای که در نخستین جلسه کابینه دولت اول او در سال ۹۲ به شکلی تبلیغاتی به آن پرداخته شد اما با گذشت ۵ سال این دریاچه در وضعیت بدتری قرار گرفته که بهتر نشده است.
گزارش عملکرد ۱۰۰ روزه دولت روحانی اما وقتی به موضوع زلزلهزدگان کرمانشاه آغشته شد بیشتر نشان داد رئیس قوه مجریه چه درک نادرستی از وضعیت مناطق زلزلهزده دارد؛ درکی که میتواند مشتی نمونه خروار درباره مسائل کشور باشد. او درباره زلزله گفت: « مردم بخواهند جایی را در نزدیکیهای خود اجاره کنند دولت اجاره را پرداخت میکند و کانکس اگر مورد نیاز مردم باشد به سرعت ساخته میشود و در هر جایی که امکانپذیر بوده کانکس تهیه کنیم این کار انجام میشود.»
جالب است که حسن روحانی، وزرا و معاونانش که به مناطق زلزلهزده سفر کردند متوجه میزان تخریب نبوده و حس نکرده بودند که این زلزله در اکثر روستاها و شهرستانها ویرانیهای ۴۰ تا ۱۰۰ درصدی به همراه داشته و خانهای اضافه بر ساکنان آن نمانده که بخواهند اجاره کنند!
حالا چگونه رئیس دولت گمان کرده خانههایی سالم و قابل سکونت در مناطق زلزلهزده و یا در دشتها و کوههای اطراف روستاهای ویرانشده ممکن است برای اجاره وجود داشته باشد که دولت بهای آن را بپردازد، هم جای پرسش دارد و هم میتوان آن را مبنای شعور سیاسی و اقتصادی در جمهوری اسلامی قرار داد که تازه رییس دولت «تدبیر و امید»ش این است!
جالب اینجاست که «گزارش یکصدروزه» آن هم با عنوان «چکیدهای» از «مهمترین» فعالیتها در کتابی با بیش از ۲۵۰ صفحه در اینترنت منتشر شده است. «چکیدهای از مهمترین فعالیتها»یی که در آن از سیاست خارجی و منطقهای که دولت روحانی در واقع چرخ پنجم آن است، هیچ خبری نیست.