چند هفتهای است اختلاف میان اسحاق جهانگیری معاون اول حسن روحانی و محمود واعظی، رییس دفتر نهاد ریاست جمهوری علنی شده است. هر دوی آنها بارها منکر هر اختلافی شده و ادعا کردهاند اوضاع رو به راه است، اما حتی روزنامههای اصلاحطلب هم ادعای آنها را جدی نمیگیرند.
اصل ماجرا این است که کنار گذاشتن نهاوندیان از ریاست دفتر حسن روحانی و انتخاب واعظی به جای او که گفته میشود مهرهی علی لاریجانی است بازی را از دست جهانگیری که از وزنههای جریان به اصطلاح اصلاحطلبی در دولت است گرفته و او دیگر میدان گذشته را ندارد، گرچه برای اینکه به او بگویند هنوز همان اسحاق پیشین است ماموریتهای خارجی بیشتری به او محول میکنند و در دیدارهایی که مهمانان خارجی در آن حضور دارند جهانگیری بیشتر از گذشته میزبان آنها میشود.
با این حال او بهتر از هرکسی میداند که از این سفرهای تشریفاتی خارجی و دیدار با هیاتهای کراواتزده چیز زیادی گیرش نمیآید و منفعت و رقابت جای دیگری است که جریانی پرنفوذ با چراغ خاموش دست او را که سهم عمدهای در پیروزی حسن روحانی در انتخابات داشت، مدام خالی و خالیتر میکند و در حال حاضر دست اسحاق جهانگیری و دور و بریهای او را از دفتر رییس جمهور کوتاه کرده است.
روزنامه ایران ارگان دولت روز پنجشنبه، ۹ آذر، به نقل از واعظی نوشته ادعاهایی که میگویند ارتباط اصلاحطلبان با رییس جمهوری در دولت دوازدهم محدود شده فضاسازی است و دفتر ایشان به روی همه جناحها، احزاب و فراکسیونهای مجلس باز است و وی ادعا کرده «من بهترین روابط را با همه گروههای مختلف دارم».
خبرنگار روزنامه ایران از واعظی پرسیده «از حضور شما در ریاست جمهوری به عنوان رییس دفتر روحانی انتقادها و بحثهایی مطرح میشود، پاسخ شما چیست؟» او هم جواب داده «مطالبی که مطرح میشود، به هیچ وجه پایه و اساسی ندارد. برخی مطرح میکنند که میان من و دکتر جهانگیری اختلاف است، درحالی که نه در سه ماه گذشته، بلکه در ۴ سال و سه ماه گذشته میان من و آقای دکتر جهانگیری هیچ اختلافی نبوده و ما بهترین رابطه را با هم داریم».
واعظی تأکید میکند، آنچه در رسانهها عنوان میشود واقعیت ندارد و حرف زدنهای بیپایه درست نیست.
اصلاحطلبان: یک قضیه و چند تعبیر
واعظی که اصلا ادعا میکند همه چیز گل و بلبل است. اما اصلاحطلبان روایتهای مختفی از وضعیت دارند و دستهای میگویند «اختلاف» است و دستهای دیگر معتقدند «استراتژی» است.
همزمان روزنامه آفتاب یزد با چاپ تصویری بزرگ از جهانگیری در نیم صفحه نخست شماره پنجشنبه و با تیتر بزرگ «استعفا بِده» از مطرح شدن پیشنهاد استعفا به جهانگیری و آماده شدن او برای حضور در انتخابات ریاست جمهوری سال ۱۴۰۰ خبر داده است.
آفتاب یزد نوشته استراتژی اصلاحطلبان این است که جهانگیری استعفا دهد تا جناح «چپ» بتواند در انتخابات آینده دست پر داشته باشد. روزنامه روزان هم تصویری از واعظی و جهانگیری چاپ کرده و نوشته «رفاقت امروز؛ رقابت فردا» و به همین موضوع پرداخته است.
اما واعظی این را هم منکر شده و گفته «بعضی از امروز برای انتخابات مجلس ۹۸ یا انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۰ حدس میزنند که درست نیست، زیرا اساساً کسی امروز به این انتخابات فکر نمیکند. ما امروز تنها به این فکر میکنیم که وعدههای رییس جمهور به مردم در مبارزات انتخابات، وعدههای اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی و وعدههای سیاسی، همه آنها باید انجام شود».
روحانی خواسته نقش جهانگیری کم شود
تعبیر دیگری هم وجود دارد که فراتر از همه اینهاست. عبداله ناصری، عضو شورای سیاستگذاری اصلاحطلبان یک روز قبل از ماجرا به آفتاب یزد گفته بود «در دو سه ماهه اخیر اتفاقاتی در ساختار دیوانسالاری دولت شکل گرفته که تا کنون سابقه نداشته و رییس دفتر رییسجمهور که حکم حاجب قدیمی را دارد [دربان] و عملاَ هماهنگکننده است در بسیاری از تصمیمگیریها در دو سه ماه اخیر حتی بالاتر از معاون اول ظاهر شده و تاثیرگذاری کرده و متاسفانه روحانی نیز کاملاً منفعل برخورد کرده است یعنی هیچ وقت چنین پدیدهای سراغ نداشتیم».
او تاکید کرده «اطلاعات موثق داریم که واعظی اجازه نمیدهد بعضی تصمیمگیریها به روحانی برسد و خودش امر و نهی میکند.»
حتی او این را هم گفته که بعضی از وزرای کابینه میگویند کاش نهاوندیان میماند و با اینکه نسبت به رفتار مقتدرانه نهاوندیان در دولت اول انتقاداتی وارد بود اما او مواردی را رعایت میکرد که واعظی نمیکند!
ناصری در پاسخ این مسئله که «آیا واعظی در به انزوا کشیدن جهانگیری نقش داشته یا نه؟» گفته «من بر اساس شنیدههای موثقی که دارم این دلخوری و یا بهتر بگویم این دغدغه را از جهانگیری شنیدهام و علیرغم مسئولیتی که در بسیاری از حوزههایی که در دولت قبلی مسئولیت داشتند اشخاصی مانند واعظی ورود میکنند چون جهانگیری در انتخابات اعلام کرده که من نماینده اصلاحات هستم و با شناختی که از واعظی داریم این تعابیر خوشایند واعظی نیست.»
به گفته او هدف واعظی که ماهیت اصلاحطلبی ندارد، کمرنگ کردن نقش جهانگیری و توانمندیهایش قابل مقایسه با واعظی نیست و احتمال داده این تصمیم با خود روحانی بوده که نقش جهانگیری کمرنگ شود. روزنامه کیهان چاپ تهران هم تفسیر کرده که واعظی موی دماغ اصلاحطلبان شده است.
نقش برادران فاسد و کاستن فشار از روی دولت
اینکه تا چه حد اختلافات در دولت جدی است و آیا به کنار آمدن روحانی و لاریجانی و بیکلاه ماندن سر بخشی از اصلاحطلبان برمیگردد و یا اینکه اختلافات مصلحتی است و استراتژی برای انتخابات آینده و صفبندیهای تازه، هر کدام به یک اندازه محتمل است، اما نباید فراموش کرد که نمیتوان فقط گفت جهانگیری، به واسطه اختلافات سیاسی از دولت عقب زده شده، بلکه فساد مالی برادر او تبدیل به اهرم فشار روی کابینه از سوی محافظهکاران و دست راستیها شده است که با وجود پرونده فساد مالی و مدرک تحصیلی حسین فریدون برادر روحانی بار مضاعفی روی دوش دولت گذاشته. همان چیزی که از آن به عنوان اصلیترین علت عقبنشینی حسن روحانی در برابر اقتدارگرایان از آن نام برده میشود.
این را هم باید در نظر گرفت، که دستکم مناظرههای انتخاباتی نشان داد جهانگیری در سخنوری و سوار شدن بر مرکب اعداد و ارقام از روحانی ماهرتر است و پتانسیل این را دارد که بخواهد از زیر سایهی او بیرون بیاید و مستقل عمل کند دارد؛ چیزی که شاید اصلاحطلبان را به این طمع برساند که روی او حساب ویژه برای آینده باز کنند، آن هم زمانی که احساس میکنند روحانی- لاریجانی بار خود را با هم بستهاند و سر آنان کلاه رفته است!
در مسیر ریاست جمهوری ۱۴۰۰ که نه اوضاع ایران معلوم است و نه اوضاع منطقه، اسحاق جهانگیری یک رقیب دارد و یک مشکل بزرگ: علی لاریجانی و فساد برادرش.