رضا تقیزاده – در صورت تحقق گزارش رسانههای معتبر آمریکایی، از جمله روزنامههای نیویورک تایمز و وال استریت جورنال، مبنی بر برکناری رکس تیلرسون وزیر خارجه کنونی آمریکا و جانشینی او با مایک پمپئو، رییس سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) و پر کردن جای خالی پمپئو با تام کاتن، سناتور جوان جمهوریخواه از آرکانزاس، تیم سیاست خارجی دولت ترامپ، به استثنای رییس هیات نمایندگی واشنگتن در سازمان ملل، در اختیار نظامیانی قرار میگیرد که در گذشته به دفعات مخالفت شدید خود را با موجودیت و رفتارهای حکومت اسلامی ایران ابراز داشتهاند.
اگرچه دونالد ترامپ بعد از ظهر روز جمعه، اول دسامبر، طی یک پیام توییتری موضوع برکناری تیلرسن را به نوعی رد کرد، ولی با تائید اختلاف نظر خود با وی نوشت: «او نمیرود، و با وجود اختلاف نظر بین ما بر سر موضوعهای مختلف، حرف آخر را من میزنم.»
با در نظر داشتن سابقه ارتقاء شغلی بسیاری از نمایندگان پیشین آمریکا در سازمان ملل متحد، مانند ادلای استیونسون، جورج دبلیو بوش (پدر) و خانم مادلن اولبرایت، پیشتر انتظار میرفت خانم نیکی هیلی، سفیر کنونی آمریکا در سازمان ملل که نقطه نظرهای سیاسی او به مواضع دونالد ترامپ بسیار نزدیک است جای تیلرسن را بگیرد، اما ظاهرا عملکرد خوب او در شغل کنونی آنقدر مورد رضایت بوده که بخت ترفیع را تا مدتی از او گرفته است.
مطابق اطلاعاتی که روز پنجشنبه، ۳۰ نوامبر، به صورت غیررسمی در واشنگتن انتشار یافت ژنرال جان اف کلی، رییس ستاد کارکنان کاخ سفید از چهرههای حامی طرح کنار نهادن تیلرسن است.
راه حل نظامی بحران به جای گفتگو
در ابتدای ماه اکتبر، زمانی که تیلرسن در یک سفر دیپلماتیک در چین بسر میبرد، دونالد ترامپ که پیشتر اختلاف نظر وی با وزیر خارجه پیرامون ایران و توافق اتمی به دفعات مطرح شده بود، در مورد تلاشهای او برای رسیدن به سازش با کره شمالی در یک پیام توییتری نوشت: «به تیلرسن وزیر خارجه شگفتانگیزمان گفتم که برای رسیدن به توافق با مرد کوچک فشفشهای [کیم اون جونگ– رهبر جوان کره شمالی] وقت خود را تلف میکند.»
اظهار نظر شخصی ترامپ کلیشهای گویا است از تفاوت دیدگاهی که دولت کنونی آمریکا در مقایسه با دولت اوباما، برای حل بحرانهای خارجی در پیش گرفته: دور زدن راه حل سیاسی و تکیه بر قدرت نظامی برای برخورد با بحرانهای امنیتی.
در صورت جابجایی تیلرسن با پمپئو، ترکیب دولت ترامپ برای رژیمهای جمهوری اسلامی و کره شمالی (و حتی روسیه)، شکل ترسناکی به خود میگیرد.
نقشه راه نظامی ترامپ
در رابطه با بحران کره شمالی، اوباما، همسو با دیپلماسی گذشته بیل کلینتون رییس جمهوری پیشین آمریکا، سیاست مذاکره و دادن جایزه برای مهار پیونگ یانگ را اتخاذ کرد که نتیجه آن دست یافتن کره شمالی به بمب هیدروژنی و ارتقاء ظرفیت حمل موشکی بمبها بود.
در توضیح سیاست و خط مشی متفاوت دولت ترامپ در رابطه با پیونگ یانگ، نیکی هیلی سفیر آمریکا در سازمان ملل که زیر دامن ظریف خود چکمه میپوشد، طی جلسه اضطراری شورای امنیت به کره شمالی اخطار کرد: «خطای محاسبه نکنید، اگر جنگ روی دهد رژیم کره شمالی بطور کامل از میان خواهد رفت.»
در رابطه با جمهوری اسلامی ایران نیز اوباما به دنبال تخفیف و پایان جنگ سرد با تهران بود حال آنکه ترامپ به دنبال تشدید جنگ سرد است. اوباما «عملگرایان» حکومت مذهبی ایران را با اصولگرایان متفاوت میدید و به امید «تغییر از درون» به دنبال تقویت مواضع میانهروها بود، در حالی که ترامپ هر دو شاخه قدرت را دستهای راست و چپ یک پیکر واحد میبیند و امیدوار است که دست راست حکومت بلندتر شود تا فرصت توجیه قطع کردن آن را به دست آورد.
اوباما قصد داشت با دادن مشروعیت سیاسی به حکومت مذهبی ایران نظام اقتدارگرا را در جامه یک رژیم متعارف به جامعه جهانی بازگرداند در حالی که قصد ترامپ زدودن مشروعیت کاذب از حکومت مذهبی تهران است.
اوباما قصد داشت با دادن سهم حضور در منطقه، جمهوری اسلامی را در مقابل اسرائیل و عربستان تقویت کند ولی ترامپ به دنبال شکستن حلقههای نفوذ جمهوری اسلامی در سوریه، لبنان و عراق و یمن و از میان بردن ظرفیت نظامی حزبالله و پیشگیری از شکل گرفتن حزباللههای تازه در منطقه است. شواهد حاکی است که برای رسیدن به این هدفها دولت ترامپ تکیه خود را بر کاربرد ظرفیتهای نظامی و استفاده از نظامیان قرار داده است.
علاوه بر جان کلی، ژنرال مک مستر رییس مشاوران امنیتی کاخ سفید و ژنرال ماتیس وزیر دفاع نیز که هر دو پیشتر در منطقه خاورمیانه و غرب آسیا ماموریتهای نظامی داشتهاند، از چهرههای با نفوذ در دولت ترامپ محسوب میشوند.
تام کاتن ۴۰ ساله، جوانترین عضو مجلس سنا، از سال ۲۰۰۱ تا ۲۰۱۴ در افغانستان و عراق ماموریتهای نظامی داشته. کاتن از مخالفان سرسخت توافق اتمی با ایران است و در اردیبهشت سال گذشته طرحی را برای جلوگیری از خرید آب سنگین ایران به مجلس سنا تحویل داد.
سناتور تام کاتن در مورد نحوه برخورد با ایران در منطقه، توافق اتمی با جمهوری اسلامی و همچنین موضوع مهاجران خارجی در آمریکا به ترامپ مشورت میدهد.
مایک پمپئو، رییس کنونی سیا، در صورت رسیدن به منصب وزارت خارجه میتواند طرحهای کنونی را برای مقابله با جمهوری اسلامی با تمرکز و سرعت عمل بیشتری بهموقع اجرا بگذارد.
او سه ماه قبل از ایجاد واحدی در سازمان سیا خبر داد به نام «مرکز اطلاعات ایران» (IranMission Center) که در آن کلیه متخصصین، تحلیلگران امور ایران متمرکز شدهاند.
ریاست این مرکز با مایکل دی آندریا، ملقب به «آیتالله مایک» و یا «شوالیه سیاه » است. او در دولت اوباما هدایت عملیات شکار اسامه بن لادن در ابوت آباد اسلام آباد پاکستان را هدایت کرد.
مایکل اندریا که زنی مسلمان اختیار کرده و خود به اسلام گرویده در عملیات ضد تروریسم اسلامی و مقابله با اسلامگرایان افراطی از جمله قتل عماد مغنیه در سوریه دارای نقش مرکزی بوده. در یک نگاه، حساسیت جمهوری اسلامی نسبت به مایکل دی اندریا به گونهای شبیه به حساسیت مخالفین منطقهای جمهوری اسلامی نسبت به قاسم سلیمانی است.
در مورد ماموریت تازه مایکل دی اندریا در دولت ترامپ و سازمان سیا، رابرت ایتینگ، یکی از مسئولین سابق سیا مدعی شده که او طرح هوشمندانهای برای مقابله با ایران آماده کرده است.
پس از تحقق جابجاییها در دولت ترامپ و آمدن تام کاتن به سازمان سیا انتظار میرود مایکل دی اندریا موقعیت خود را در «مرکز اطلاعات ایران» حفظ کرده و عملیات تازه سیا را در سوریه، جنوب لبنان و احتمالا منطقه آبهای خلیج فارس هدایت کند.